Դիանա Նուբարի Ասլանյան

(0 votes)

 

Վաղ դիմելությամբ կարող ենք ավելի վաղ հայտնաբերել զարգացող ուռուցքային հիվանդությունները եւ տալ ախտորոշում ու համապատասխան բուժում      

 Բնականաբար շատ է խոսվում քաղցկեղ հիվանդության մասին, լինի դա կրծքագեղձի, թոքի, մաշկի կամ այլ օրգանի: Բայց, թերեւս, քչերը գիտեն, թե իրականում ինչ է իրենից ներկայացնում այն: Քաղցկեղը  մոտ 100 տարբեր հիվանդությունների ընդհանուր անվանումն է: Չնայած գոյություն ունեն քաղցկեղի բազմաթիվ տարատեսակներ՝ բոլոր քաղցկեղներն առաջանում են, երբ ոչ նորմալ բջիջները սկսում են անկանոն բազմանալ: Չբուժվելու դեպքում քաղցկեղը կարող է  առաջացնել ծանր բարդություններ եւ մահվան պատճառ դառնալ:

Շատ բան կարող ենք անել, որպեսզի պաշտպանվենք քաղցկեղի որոշ տեսակներից՝ չծխել, խուսափել արեւի տակ երկար մնալուց, փորձել չշնչել կամ չկլանել չափազանց շատ քիմիական աղտոտիչներ օդում և սնունդի մեջ: Սակայն գիտնականները միշտ էլ ընդունել են, որ դա քաղցկեղի առաջացման պատմության միայն մի մասն է: Կա նաեւ ժառանգականության գործոնը, որը կազմում է քաղցկեղի մոտ 5-10%: Ճշմարտությունն այն է, որ որոշ ուռուցքներ պատահաբար են առաջանում: Սակայն պարզ չէ, թե որքանով այն կարող է չարորակ լինել:

Վերջին տասնամյակների ընթացքում, քաղցկեղով հիվանդությունների մակարդակը նվազել է՝ շնորհիվ ակտիվ ջանքերի, որոնք ուղղված են մարդկանց կրթելուն. նրանք սկսել  են քայլեր ձեռնարկել` կանխելու քաղցկեղը: Դրանցից են ծխելը թողնելն ու արեւի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից խուսափելը, զգոնություն ցուցաբերել եւ առաջին իսկ նշանների ի հայտ գալուն պես վաղ դիմել բժշկին, հիվանդությունը հայտնաբերել եւ փրկել  մարդկային կյանքեր: Իրականում չպետք է ջանք ու փող խնայել՝ հիվանդության ավելի վաղ փուլում հայտնաբերման համար, որ հետագայում չհայտնվենք ավելի դժվար իրավիճակի առաջ:

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է «Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոն»-ի ուռուցքաբան, քիմիաթերապեւտ Դիանա Ասլանյանը, ում հետ զրույցը ծավալվեց հասարակության ուշադրությունը եւս մեկ անգամ սեւեռելու  չարորակ ուռուցքների կանխարգելման եւ բուժման խնդիրներին: 

-Տիկի՛ն Ասլանյան, ամբողջ աշխարհում քաղցկեղի երիտասարդացման տենդենց կա: Հայաստանում պատկերն ինչպիսի՞ն է: 

-Ամբողջ աշխարհում տենդենց կա քաղցկեղի երիտասարդացման: Մեր երկրում նույնպես քաղցկեղը երիտասարդանում է.  երիտասարդների մոտ հանդիպում են այնպիսի հիվանդություններ, որոնք նախկինում հանդիպում էին 60-65 տարեկանի շեմը հատած մարդկանց մոտ, օրինակ՝ ստամոքսի, ձվարանների, կրծքագեղձի քաղցկեղը: Չեմ կարող ասել, թե որոնք է առաջացման դրդապատճառները: Իհարկե նպաստող պայմանների մեջ կարող ենք թվարկել անառողջ սնունդը, ապրելակերպի փոփոխությունը, ախտոտված օդը, ստրեսային իրավիճակները: Չապացուցված տեղեկություններով  համակարգիչներն էլ կարող են ազդել ուռուցքային գոյացությունների առաջացմանը:

-Ինչպիսի՞ն է դիմելիության կուլտուրան: Հիմա մարդիկ ավելի շատ են դիմո՞ւմ հետազոտության, թե՞ ոչ: 

-Չեմ կարող ասել, որ այսօր մեր հասարակությունը ուղղակի դիմում է՝ առաջնային օղակ հետազոտություն անցնելու համար:  Իրականում մեր հանրապետությունում դեռեւս լավ զարգացած չէ սկրինգային ծրագրի կիրառելիությունը (մարդը  հարկադրված գնա հետազոտության՝ հետագայում հիվանդություններից խուսափելու համար): Իհարկե կան նաեւ սոցփաթեթի շահառուներ, որոնք պարբերաբար, տարին մեկ անգամ գալիս են հետազոտման: Սրանով էլ պայմանավորված է դրական տեղաշարժը, բայց սա չի բերում  նրան, որ հիվանդությունը հայտնաբերվի ավելի վաղ փուլում. հիմնականում հիվանդները մեծ մասամբ մեզ դիմում են հիվանդությունների արդեն 3-4-րդ փուլերում :

-Հիմնականում քաղցկեղով հիվանդացությամբ ո՞ր օրգան-համակարգներն են ներգրավված: 

-Կարող են բոլոր օրգան-համակարգները ներգրվված լինեն քաղցկեղածին գործընթացին, բայց ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես է Հայաստանում ավելի հաճախ հանդիպող հիվանդությունները, օրինակ՝ տղամարդկանց մոտ թոքի, շականակագեղձի, ստամոքսաղիքային համակարգի քաղցկեղն է , իսկ կանանց մոտ` կրքագեղծի, ձվարանների, ստամոքսաղիքային համակարգի քաղցկեղը: Ուրախալի փաստ է, որ վաղ դիմելությամբ կարող ենք ավելի վաղ հայտնաբերել զարգացող ուռուցքային հիվանդությունները եւ տալ ախտորոշում ու համապատասխան բուժում:

-Ինչպիսի՞ն են քաղցկեղի դեպքում արդի բժշկության մեթոդները:

-Բուժուման մեթոդներն են  վիրահատական միջամտությունը, քիմոթերապիան, ճառագայթային բուժմը, որոնք արդի բժշկության մեջ լավ զարգացած են: Մեր կլինիկայում առկա է նոր սարքավորումներ՝ ճառագայթային բուժում իրականացնելու համար: Մեզ մոտ բուժումը իրականացվում է միջազգային ուղեցույցներով եւ գործելակարգերով, որը միջազգային բազմաթիվ փորձարկումներ  ացնելուց հետո է դրվել կիրառության: Գործելակարգում հստակ նշվում է, թե հիվանդության որ  փուլում ինչ մոտեցում պետք է ցուցաբերել, որ  հիվանդների կյանքի երկարեցվի:

-Կարծիք կա, որ քաղցկեղը դատավճիռ է, ինչ կասեք այդ կարծրատիպի մասին:

-Բնականաբար քաղցկեղը չի կարող համարվել դատավճիռ, քանի որ արդի բժշկությունը բավական  զարգացել է: Քաղցկեղի ժամանակին հայտնաբերման դեպքում կատարվում է ճիշտ բուժում,  կան անհրաժեշտ դեղամիջոցները, ուղղակի դրանց մեծ մասը դժվարամատչելի են մեր հասարակության համար, ոչ բոլորին է հասնելի, այդ պատճառով էլ այդ կարծրատիպը մեր երկրում առաջացել է, որ քաղցկեղը չի բուժում: 

- Ըստ Ձեզ, ո՞րն է քաղցկեղի արդյունավետ բուժման գլխավոր պայմանը: 

-Գլխավոր պայմանը վաղ հետազոտվելն է: Պետք է իրականացվի սրինինգային ծրագիր, որ հիվանդության ավելի վաղ փուլերի հայտնաբերման մեջ առաջընթաց ունենանք: Ավելի վաղ դիմելու դեպքում բուժման արդյունավետությունը շատ բարձր է լինում, ուստի, բնականաբար, վաղ փուլերում բուժման տակտիկան ավելի դյուրին  է,  քան բարդացած փուլերում: 

- Խոսենք բժիշկ-պացինետ հարաբերության մասին:

-Բնականաբար, մենք՝ քիմիաթերապեւտներս, ավելի հաճախ եւ ավելի երկարատեւ ենք շփվում պացինտների հետ: Մեզ համար  բավականին դժվար գործընթաց է, քանի որ մենք իրենց հետ ապրում ենք իրենց հիվանդությանը, հիվանդության առաջընթացը եւ հիվանդոթյան հետընթացը, իսկ երբ ունենում ենք դրական արդյունք, իհարկե մենք մեր կատարած աշխատանքից շատ բավարարված ենք լինում, երբ իրականում բուժման ավարտից հետո գիտակցում ենք, որ այդ մարդու կյանքն ենք  փրկել կամ երկարացրել: Հետագայում մեր հիվանդները պարբերաբար գալիս են մեզ մոտ. մինչեւ 5 տարի  նրանք բուժման ավարտից հետո հսկվում են, իսկ եթե հանկարծ նկատվում է, որ հիվանդությունը արագ տեմպերով նորից գլուխ է բարձրացնում, ապա աշխատանքեր են տարվում այդ ուղղությամբ՝ հիվանդության հետնահանջը ապահովելու համար:  Բնականաբար խնդրի կրկին առաջացման դեպքում մենք՝ բժիշկներս, հոգեբանորեն ծանր ենք տանում, իսկ երբ արդեն կրկնվելու   հավականակությունը զրոյանում  է, ուրախության գիտակցումը, որ փրկել ես մարդուն ճգնաժամից, աներևակաելի է: 

-Բժշկուհի՛, չարորակ գոյացության հայտնաբերման մասին ինչպես եք փորձում այդ լուրը հայտնել հիվանդին:

-Մեր հասարակության մտածելակերպի  մեջ դեռեւս լիովին ձեւավորված չէ այդ կուլտուրան. հիվանդի հարազատները իրենք չեն թողնում հիվանդին հայտնել հիվանդության մասին: Յուրանքաչյուր հիվանդ յուրովի է ընդունում այդ լուրը: Ես կարծում եմ, որ բոլոր հիվանդներն էլ գիտաքցում են, թե ինչի համար են գալիս բուժում ստանալու, ուղղակի ցույց չեն տալիս հարազատներին՝ նրանց  էլ ավելի վատ վիճակի մեջ չդնելու համար: Կարծում եմ՝ պետք է հիվանդը տեղեկանա հիվանդության մասին, որ կարողանան պայքարել հիվանդության դեմ՝  իր բժշկի օգնությամբ անցնելով այդ դժվարին ուղին:

-Ունենալով երկար տարիների աշխատանքային փորձ՝ ո՞րն եք համարում Ձեր ամենամեծ ձեռքբերումը:

-  Իմ ամենամեծ ձեռքբերումը մեզ մոտ բուժված հիվանդներն են: Դրանից մեծ ձեռքբերում, չեմ կարծում՝ կլինի որեւէ բժշկի համարի, քանի որ նախկինում դժվար ճանապարհ անցած հիվանդը այսօր առողջ կանգնած է դիմացդ: 

- Ուռուցքաբանության  մեջ ո՞ւմ եք համարում Ձեր ուսուցիչը:

Վստահ կարող եմ ասել, որ Ուռուցքաբանության ազգաին կենտրոնի յուրաքանչյուր մասնագետ յուրովի եղել էն ինձ համար ուսուցիչ իմ վերապատրաստման տարիներին, սակայն մեր նախորդ տնօրենը՝ պրոֆեսոր Հ. Մ. Գալստյանը, իր գիտելիքներն է փոխանցել յուրաքանչյուրիս նեղ մասնագիտացմանը հմտանալու  գործում: Մենք մինչ օրս էլ ավագ սերնդի բոլոր բժիշկների խորհուրդները ընդունում ենք, կիրառում մեր պրակտիկայում: Բժիշկը կայանալու համար պետք է մշտապես պրպտի, կուտակի գիտելիքների մեծ պաշար: Պետք է մշտապես լինի նորարությունների կենտրոնում: Ի դեպ, մեկ տարի էլ վերապատրաստվել եմ Ֆրանսիայում ՙՙԳուստավ Ռուսի՚՚ ուռուցքաբանական կենտրոնում: Նրանց աշխատելաոճը, նրանց մոտեցումը հիվանդներին ինձ համար կյանքի մեծ փորձ եղավ: Այնտեղ ներկա եմ եղել մի շարք լաբորատոր հետազոտությունների: Հետազոտությունների ժամանակ հայտնաբերել ենք  համապատասխան գեներ (mi-RNA), որոնք կարող են պատճառ դառնալ վահանաձեւ գեղձի ուռուցքի առաջացամանը. հետազոտություն, որը կարելի է իրականացնել պրոֆիլակտիկ նպատակներով եւ, ինչու չէ, բուժման ընթացքում հիվանդության ագրեսիվությունը ցույց տալու համար: Այն բավականին հետաքրքիր դիպլոմային աշխատանք էր: 

-Իսկ, որպես վերջաբան, Ձեր մաղթանքը հայ հասարակությանը:

- Իրականում կցանկանամ, որ մեր հասարակությունը ավելի տեղեկացված լինի հիվանդությունների մասին: Կարծում եմ, որ այդ ուղղությամբ ԶԼՄ-ներն ու ինտերնետ պորտալը բավականին մեծ տեղեկություն է տալիս: Իհարկե ինտերնետ տիրույթում ամեն տեղեկություն ստույգ չէ. մարդիկ պետք է ավելի շատ խորհրդակցեն բժիշկների հետ, որ ճիշտ պատկերացում կազմեն հիվանդությունների մասին: Կցանկանայի, որ նրանց մոտեցումը հիվանդությունների  նկատմամբ փոխվի, փորձեն վստահել բժիշկներին, որ միասին հաղթահարեն չարաբաստիկ հիվանդությունը: Իսկ որպես վերջաբան  բոլորին կցանկանամ, որ միշտ   առողջ լինեն, երջանիկ, եւ ինչքան հնարավոր է սթրեսներից հեռու մնան՝ իրենց  առօրյան դարձնելով ավելի ուրախ եւ հետաքրքիր:

Բաժանորդագրում

Բաժանորդագրվեք եւ տեղեկացեք վերջին նորություններին

Հետադարձ կապ

  • Երեւան, Հայաստան
  • Գրեք մեզ
  • Այս էլ-փոստի հասցեն ծածկագրված է թափոնափոստի բոթերից։ Այն տեսնելու համար անհրաժեշտ է միացնել JavaScript։
  • +374 (96) 329135
  • +374 (77) 029091

Գտեք մեզ

Թեգեր