Lusine
Ներսես Քարամյան
բ.գ.դ., պրոֆեսոր, <<ԻՐԱ Մեդիքլ Գրուպ>> ՓԲԸ Ճառագայթային կենտրոնի Ռադիացիոն Ուռուցքաբան
ՀՀ ԱՆ ակադ. Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվ. Առողջապահության Ազգային Ինստիտուտի <<Ուռուցաբանություն>> ամբիոնի պրոֆեսոր
ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ |
1996-1998թթ. ՀՀ Առողջապահության ազգային ինստիտուտ, կլինիկական օրդինատուրա «Ուռուցքաբանություն և ռադիոթերապիա» մասնագիտություններով |
1987 – 1994թթ. Երևանի Մ. Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան, Բուժական գործի ֆակուլտետ |
|
ՈՐԱԿԱՎՈՐՈՒՄ |
2016թ Բժշկական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան |
2004թ Բժշկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան |
|
1998թ Ուռուցքաբանության և ռադիոթերապիայի վկայական |
|
ՆԵՐԿԱՅԻՍ ԱՇԽԱՏԱՎԱՅՐ |
Ավագ Ճառագայթային ուռուցքաբան ԻՐԱ ՄԵԴԻՔԼ ԳՐՈՒՊ, Ճառագայթային բուժման կենտրոն Պրոֆեսոր ՀՀ ԱՆ Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվ. Առողջապահության ազգային ինստիտուտ, Ուռուցքաբանության ամբիոն |
ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՓՈՐՁ |
1994-1998թթ Հայաստանի Կարմիր խաչի Ընկերություն, բժշկական ծրագրերի ղեկավար |
1998-2019թթ Վ.Ա. Ֆանարջյանի անվան ՈՒռուցքաբանության ազգային կենտրոն, Ճառագայթային ուռուցքաբանության բաժին, ճառագայթային ուռուցքաբան 2019 թ-ից ԻՐԱ ՄԵԴԻՔԼ ԳՐՈՒՊ, Ճառագայթային բուժման կենտրոն, ճառագայթային ուռուցքաբան, ավագ մասնագետ 2009-2019 թթ Երևանի Մ. Հերացու անվան Պետական բժշկական համալսարան, Ուռուցքաբանության ամբիոնի դոցենտ 2019-2021 ՀՀ ԱՆ Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվ. Առողջապահության ազգային ինստիտուտ, Ուռուցքաբանության ամբիոնի դոցենտ 2021 թ-ի հունիսից ՀՀ ԱՆ Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվ. Առողջապահության ազգային ինստիտուտ, Ուռուցքաբանության ամբիոնի պրոֆեսոր 2019 թ-ի հունվարից ԲՈԿ-ի 061 “Մանկաբարձություն, գինեկոլոգիա և ուռուցքաբանություն” մասնագիտացված գիտական խորհրդի անդամ: |
|
2014-2016 թթ Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալություն (IAEA), «Ռադիոթերապիայի պահանջարկի և ծառայությունների որակի հիմնավորված գնահատում» համակցված հետազոտական ծրագիր, գլխավոր գիտաշխատող |
|
|
|
ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ |
103 հրատարակված հոդվածների ու ամփոփագրերի հեղինակ և համահեղինակ |
ՈՒՍՈՒՑՈՂԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐ ԵՎ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՈՒՄ |
Մասնակցություն Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության (IAEA) 8 ուսուցողական դասընթացների, 1998 – 2015թթ (Հոլանդիա, Իսպանիա, Լեհաստան, Ռուսաստան, Թուրքիա, Չեխիա) |
Վերապատրաստման 2 ծրագիր Ճառագայթային ուռուցքաբանության և ռադիոթերապիայի կլինիկայում, (3 և 4 ամիս) 2005թ, 2007թ, Գերմանիա, Լայպցիգ, |
|
Մասնակցություն Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության (IAEA) 6 ծրագրերի՝ կապված Հայաստանում ռադիացիոն ուռուցքաբանության զարգացման հետ |
|
Մասնակցություն Ամերիկյան-ավստրիական հիմնադրամի Զալցբուրգում անցկացված “Oncology B: Genitourinary Cancers” սեմինարին, 2013թ Մասնագիտական վերապատրաստում ՀՀ ԱՆ ակադ. Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվ. Առողջապահության Ազգային Ինստիտւտի “ՈՒռուցաբանություն” ամբիոնում “ՈՒռուցքաբանության արդի հարցերը” թեմայով, 2020 թ., 7 շաբաթ |
|
ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԱՆԴԱՄԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ |
1998թ-ից Թերապևտիկ ճառագայթային ուռուցքաբանների եվրոպական միության լիիրավ անդամ |
2004թ-ից Հայ ուռուցքաբանների ասոցիացիայի լիիրավ անդամ |
|
2004թ-ից Հայկական բժշկական ասոցիացիայի լիիրավ անդամ |
|
2004թ-ից Ռադիացիոն ուռուցքաբանության և ռադիոլոգիայի հայկական ասոցիացիայի լիիրավ անդամ |
|
ԼԵԶՈՒՆԵՐԻ ԻՄԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
Հայերեն (մայրենի) Ռուսերեն (գերազանց) Անգլերեն (գերազանց) |
Նունե Ալբերտի Սողոմոնյան
ՆՈՒՆԵ ՍՈՂՈՄՈՆՅԱՆ․ 40 տարի շարունակ աշխատել է որպես ընդհանուր և անոթային վիրաբույժ: Բժշկուհու գործունեությունը սկիզբ է առել ամբուլատոր հիվանդանոցներում, աշխատելով որպես վիրաբույժ և վնասվածքաբան:
Գիտական հետազոտությունը սկիզբ է առել Տարտուի պետական համալսարանական կլինիկական հիվանդանոցում (Էստոնիա Տարտու), պրոֆեսոր Հ.Հ. Տիկկոյի գիտական ղեկավարության ներքո:
Իր հետազոտական հետաքրքրությունների հիմնական ոլորտներն են՝ ծայրամասերի նյարդա-անոթային խանգարումները: Ներկայիս հետազոտական հետաքրքրություններում ներառված են ծանր շաքարախտային ոտնաթաթի վնասվածքների բուժումը, հիվանդների մոտ հիվանդության և մահացության գնահատումն և բուժումը, անդամահատումների մահացության կանխարգելումն և/կամ նվազեցումը: Գիտական թեզը ` «Շաքարախտային ոտնաթաթղի վիրաբուժական բարդությունների բուժումն և կանխարգելումը» նվիրված՝ նույն կլինիկական խնդրին:
2022-ից «Երևան ԲԿ» ՓԲԸ, Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժում ստորաբաժանման ղեկավար։
Աշխատանքային փորձ
2015 թվականի օգոստոսից ՝ Շաքարախտային ոտնաթաթի ծառայության վարիչ, Քանաքեռ-Զեյթուն ԲԿ:
«Սկսած 2010 թվականից. Հայկական բժշկական ինստիտուտի ընդհանուր վիրաբուժության բաժանմունքում դասավանդել է ընդհանուր և անոթային վիրաբուժություն:
«2008 թվական. Հայաստանի ներկայացուցիչը Շաքարախտային ոտնաթաթի միջազգային աշխատանքային խմբում» (IWGDF), www. iwgdf.org:
- «2008 թ․ Շաքարախտային ոտնաթաթի հայկական ասոցիացիա, հիմնադիր նախագահ: www.armdf.org
- 2002 թ. Փետրվար. աշխատել է որպես ընդհանուր և անոթային վիրաբույժ Երևանի Քանաքեռ - Զեյթուն ԲԿ-ում (ընդհանուր վիրաբուժական և անոթային միջամտություններ): Վարել է անոթային հիվանդների, Շաքարախտային ոտնաթաթի ախտահարմամբ հիվանդների, կատարել տեղային և ընդհանուր բուժում, ամբուլատոր և ստացիոնար, որոնք հաճախ ունեցել են բազմաօրգանային ախտահարումներ ՝ նպատակ ունենալով պահպանել հենունակ վերջույթները և բարելավել ամբողջ օրգանիզմի կենսագործունեությունը: Գործի բերումով հաճախ է բախվել ընդհանրացված և տեղային թարախային և կյանքի համար վտանգավոր բարդությունների, ուղղորդվելով միջազգային լավագույն չափանիշներով: Վարել և վիրահատել է երակային խնդիրներով հիվանդների, ներառյալ քրոնիկ վերքերի թերապիան:
Աշխատանքային գործունեություն
Դեկտեմբեր 1997-2001. Վիրաբույժ և վնասվածքաբան, Երևան, Հայաստան, թիվ 1 պոլիկլինիկայում:
- Դեկտեմբեր, 1986 - Դեկտեմբեր, 1997 թ. ՝ վիրաբույժ և վնասվածքաբան, Երևան, Հայաստանի թիվ 9 պոլիկլինիկա:
Սեպտեմբեր, 1982 - հուլիս, 1984. Ուսանող լինելուն զուգահեռ աշխատել է որպես բուժքույր (գիշերային հերթափոխություններ) Տարտուի կլինիկական հիվանդանոցի թոքաբանության բաժանմունքում:
Կրթություն 2002: Աշխատել է գիտական թեզի վրա, Առողջության ազգային ինստիտուտ ընդհանուր և կրծքային վիրաբուժության ֆակուլտետ, Երևան, Հայաստան:
Օգոստոս, 1985 - օգոստոս, 1986 թ. ՝ պրակտիկա (ընդհանուր և արտակարգ իրավիճակների վիրաբուժություն), Վիրաբուժության բաժանմունք, Շտապ օգնության հիվանդանոց (Երևանի պետական բժշկական ինստիտուտ), Երևան, Հայաստան:
Սեպտեմբեր, 1979 - հուլիս 1985. Բժիշկ (մասնագիտացել ընդհանուր բժշկության ոլորտում), Տարտուի պետական համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ, GPA: 4.64 (5.00-ից), Տարտու, Էստոնիա: MD դիպլոմ:
Դիպլոմներ և վկայագրեր
1979 ավագ դպրոցի շրջանավարտի վկայական, Երևանի N 114 դպրոց :
1985, Էստոնիայի Տարտուի պետական համալսարանի կողմից շնորհված բժշկի դիպլոմ, (MD):
1985-1986թթ. ՝ պրակտիկա հրատապ վիրաբուժության գծով, Երևանի պետական բժշկական ինստիտուտ, ավարտական վկայագիր:
1992, ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից ընդհանուր վիրաբուժությամբ զբաղվելու լիցենզավորման վկայական:
Նոյեմբեր, 1997 թ. - Ավարտել էլ լյարդի և լեղու խողովակների վիրաբուժության մասնագիտացման դասընթաց, (Առողջապահության Հայաստանի ազգային ինստիտուտ), վկայագիր:
- 2008 թ. Դեկտեմբեր. ավարտել է անոթային վիրաբուժության մասնագիտացման դասընթաց, վկայական:
2014, Նեյրոպաթիկ օստեոարտրոպաթիկ ոտնաթաթի 2-րդ միջազգային դասընթացը: 3-5 հուլիսի, Գերմանիա Ռեյնե, վկայագիր:
Մայիս, 2015, համաշխարհային գիտաժողով, I Շաքարախտային ոտնաթաթի միջազգային աշխատանքային խմբի IWGDF հանդիպում, Հաագայել, Նիդեռլանդներ, վկայական։
2020, ԱԱԻ, Անոթային վիրաբուժության ամբիոն, Շարունակական մասնագիտական զարգացման դասընթաց անոթային և ընդհանուր վիրաբույժների համար, 7 շաբաթ։
Հրապարակումներ
1984, Acta Universitatis Tartuensis, # 230, «Վերին վերջույթների սիմպաթկտոմիա` Ռեյնոյի հիվանդության և համախտանիշի բուժման գործընթացում », էջ.125:
2000, Երիտասարդ բժիշկների միջազգային գիտաժողով, Երևան, «Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժում»: էջ 133:
2002, Երիտասարդ բժիշկների միջազգային գիտաժողով, Երևան, «Վազոակտիվ պրոստանոիդներ Շաքարախտային ոտնաթաթի համախտանիշի բուժման գործընթացում», էջ 15: 142:
2005, «Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժման մի քանի ասպեկտներ», Երևան, Վիրաբուժություն, էջ 10: 33.
2005, «Օստեոմիումիտի և աթերոսկլերոզի փոխազդեցությունը Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ», Երևան, բժշկական համալսարանի տարեդարձի համաժողով, էջ 102:
2006, «Շաքարախտային ոտնաթաթի մանրէաբանություն», Երևան, Համահայկական 2-րդ բժշկական համագումար:
2007, «Շաքարախտային ոտնաթաթի վերականգնում», Երևան, Ֆլեբոլոգների և անգիոլոգների համահայկական 1-ին համագումար:
2008, «Վիրաբուժական սեպսիսի- ի առանձնահատկությունները Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ», Երևան, Գիտաժողով «Շտապ վիրաբուժություն»:
2008, << Սեպսիսը Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ >>, Սանկտ-Պետերբուրգ, դիաբետիկ ոտնաթաթի վերաբերյալ գիտաժողով:
2009, << Թրոմբոֆիլային անոմալիաներ Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ >>, Լոս Անջելեսի Շաքարախտային ոտնաթաթի համաժողով:
2009, << Շաքարախտային ոտնաթաթի իշեմիկ ոտնաթաթի և նեյրոպաթիկ ինֆեկցիոն ախտահարման միաժամանակյա համընկնում. Դեպքի մասին >>, Մյունխեն, ILEGX 2009
2011, ISDF, << Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժման հայկական փորձ >>, Նիդեռլանդներ,
2011, 3IMCA, << Չափավոր և մեղմ ԾԶՀ` Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ>>, Երևան, Հայաստան:
2011, Պարսից ծոցի երկրների Շաքարախտային ոտնաթաթի կոնֆերանս, << Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժում չափավոր ծայրամասային զարկերակային հիվանդությամբ (ՊԱԴ) >>, Դուբայ, ԱՄԷ:
2014, 4IMCA, «Երիկամային Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժում», Երևան, Հայաստան:
2014, Frontiersin.org Perioperative Management of Diabetic Foot.
Http: //journal.frontiersin.org/Journal/10.3389/fphar.2014.00091/full Մայիս, 2015, դիաբետիկ ոտնաթաթի գլոբալ գիտաժողով, IWGDF հանդիպել, Հաագայել, Նիդեռլանդներ:
2015, IMCA, «Underwater Reefs of Diabetic Foot Treatment», Երևան, Հայաստան
2016 Խմբագիր ՝ Frontiers In- ել:
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmed.2016.00003/full
2017, Հյուսթոն, Շաքարախտային ոտնաթաթի գլոբալ կոնֆերանս, << Novel Assesment in Diabetic Foot Treatment>>, Հյուսթոն, Տեխաս, ԱՄՆ:
2017, Շաքարախտային ոտնաթաթի վիրաբույժների ասոցիացիա կոնֆերանս << Գործի զեկույց. Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդի գազային գանգրենա >>, Վենետիկ, Իտալիա:
2018, Չիկագոյի ամպուտացիայի կանխարգելման խորհրդաժողով «Ստորին վերջույթների անդամահատման կանխարգելման ռազմավարությունը Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների համար», Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ:
Գիտաժողովներ
«Մայիս, 1984 թ. Մասնակցություն Ուսանողների գիտական տարեկան համաժողովին, Էստոնիա, Տարտու:
2000, Երիտասարդ բժիշկների միջազգային գիտաժողով, Երևան, «Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժում»: էջ.133:
2002, Երիտասարդ բժիշկների միջազգային գիտաժողով, Երևան, «Վազոակտիվ պրոստանոիդներ Շաքարախտային ոտնաթաթի համախտանիշի բուժման գործընթացում», էջ 15: 142:
2005, «Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժման մի քանի ասպեկտներ», Երևան, Վիրաբուժություն, էջ 10: 33.
2005, «Օստեոմիելիտի և աթերոսկլերոզի փոխազդեցությունը Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ», Երևան, բժշկական համալսարանի տարեդարձի համաժողով, էջ 102:
2006, «Շաքարախտային ոտնաթաթի մանրէաբանություն», Երևան, Համահայկական 2-րդ բժշկական համագումար:
2007, Շաքարախտային ոտնաթաթի վերականգնում», Երևան, Ֆլեբոլոգների և անգիոլոգների համահայկական 1-ին համագումար:
2008, «Վիրաբուժական սեպսիսի առանձնահատկությունները Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ», Երևան, Գիտաժողով «Շտապ վիրաբուժություն»:
2008, << ՏՆԿ-ն և սեպսիսը ը Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ>>, Սանկտ-Պետերբուրգ, Շաքարախտային ոտնաթաթի վերաբերյալ գիտաժողով:
2009, << Թրոմբոֆիլային անոմալիաներ Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների մոտ >>, Լոս Անջելեսի Շաքարախտային ոտնաթաթի համաժողով:
2009, << Շաքարախտային ոտնաթաթի իշեմիկ ոտնաթաթի և նյարդոպաթիկ ինֆեկցիոն դիաբետիկ ոտքի միաժամանակյա զուգադիպություն. Մի դեպքի մասին >>, Մյունխեն, ILEGX 2009:
2010, «Մոկսիֆլոքսացինի արդյունավետությունը Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժման գործում», Երևան, Մարդու առողջության կոնգրես:
2011, ISDF, «Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժման հայկական փորձ», Նիդեռլանդներ:
2011, 3IMCA, << Չափավոր և մեղմ ԾԶՀ` Շաքարախտային ոտնաթաթի դեպքում>>, Երևան, Հայաստան:
2011, Պարսից Ծոցի երկրների Շաքարախտային ոտնաթաթի կոնֆերանս, <<Ինֆեկցված Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժում չափավոր ծայրամասային զարկերակային հիվանդությամբ (ԾԶՀ) >>, Դուբայ, ԱՄԷ:
2015, ISDF«Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժում երիկամային խնդիրների դեպքում», Երևան, Հայաստան: Շաքարախտային ոտնաթաթի
2015 , Մայիս, Շաքարախտային ոտնաթաթի համաշխարհային գիտաժողով, Xa մակարդելության գործոնի կարգավորման նշանակությունը շաքարախտային ոտնաթաթի բուժման և կանխարգելման համար, IWGDF հանդիպում, Հաագա, Նիդեռլանդներ, զեկուցում:
2015, IMCA, բանավոր ներկայացում `« Շաքարախտային ոտնաթաթի բուժման ստորջրյա խութերը », Երևան, Հայաստան:
2017, Հյուսթոն DFCon դիաբետիկ ոտնաթաթի գլոբալ կոնֆերանս, << Novel Assesment in Diabetic Foot Treatment>>, Հյուսթոն, Տեխաս, ԱՄՆ:
2017, Շաքարախտային ոտնաթաթի վիրաբույժների Միջազգային ասոցիացիայի կոնֆերանս << Դեպքի զեկույց. Շաքարախտային ոտնաթաթի համախտանիշով հիվանդի մոտ գազային գանգրենա ապաքինելով >>, Վենետիկ, Իտալիա:
2018, Չիկագոյի անդամահատման կանխարգելման խորհրդաժողով «Ստորին վերջույթների անդամահատման կանխարգելման ռազմավարությունը շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդների համար», Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ:
2018, Շաքարախտային ոտնաթաթի հիվանդության բուժման արդիական հարցեր, ԱՆ կողմից կրեդիտավորված միջազգային մասնակցությամբ սիմպոզիումի կազմակերպիչ, վարող, հիմնական զեկուցող։ Երևան, Հայաստան։
2019, Հոկտեմբեր, 8-րդ IWGDF սիմպոզիում, Մադրիդ, Իսպանիա։
Լեզուների իմացություն ՝ անգլերեն, ռուսերեն: Էստոներեն, գերմաներեն և բուլղարերեն բառարանով:
Համակարգչային հմտություններ ✓Microsoft Office, Adobe Photoshop, Adobe Acrobat:
Հղումներ
- Ռոմանոս Գուրգեն Քամալյան, բ.գ.դ., Հայաստանի գյուղատնտեսական ակադեմիայի կենսաքիմիական ամբիոնի պրոֆեսոր և դեկան, հեռ. ՝ 27-68-34: -Դր.
Կարել Բակկեր, բ.գ.թ. Նախագահ IWGDF խորհրդատվական բաժին Շաքարախտային ոտնաթաթի / IWGDF, Heemstede Dreef 90, 2102, KN, Heemstede: Նիդերլանդներ.էլ. փոստ ՝ Այս էլ-փոստի հասցեն ծածկագրված է թափոնափոստի բոթերից։ Այն տեսնելու համար անհրաժեշտ է միացնել JavaScript։ ինտերնետային կայք ՝ www.iwgdf.org
հեռ. տուն ՝ + 31 (0) 23 52 880 38
հեռ. աշխ։ + 31 0 (6) 2 362 2937
Հոբբի
Հնագույն պատմություն, գրականություն, լող, տուրիզմ, բնություն, դասական երաժշտություն, կերպարվեստ:
ԱՐՇԱԿ ՄԻՐԶՈՅԱՆ
Մինչ օրս Իլիզարովը իմ ուսուցիչն է
Հանրահայտ օրթոպեդ-վիրաբույժ Գավրիլ Իլիզարովը հայտնագործեց և ապացուցեց, որ մեխանիկական ձգման ազդեցության տակ բոլոր հյուսվածքներն ունակ են աճել: Բազմաթիվ ոսկրաբանական խնդիրներ, որոնք անլուծելի էին համարվում մինչ Իլիզարովի հայտնագործությունը, այսօր համարվում են ոսկե ստանդարտ աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում: Եթե ունես համապատասխան գիտելիք և տիրապետում ես մեթոդին, կարող ես ստանալ, «քանդակել» անհրաժեշտ ոսկորի քանակ և ձև: Ի դեպ, իտալացիները, որոնք Արևմուտքում առաջինն էին հայտնաբերել և տարածել այս մեթոդը, Իլիզարովին անվանում էին «ոսկրաբանության Միքելանջելո»:
Հասակի ավելացումն օրեցօր ավելի պահանջված է դառնում էսթետիկ վիրաբուժության ոլորտում: Այն օգնում է կարճահասակ մարդկանց բարձրացնել ինքնագնահատականը, ձերբազատվել հոգեբանական բարդույթից և բարելավել կյանքի որակը:
Իլիզարովի մեթոդի կիրառումը էսթետիկ վիրաբուժությունում հնարավորություն է տալիս կատարել հասակի ավելացում, ազդր-սրունք համաչափության վերականգնում, սրունքների Օ-աձև կամ X-աձև ծռության շտկում:
http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է Վերջույթների վերակառուցման եւ երկարացման կենտրոնի (ԵՎՎԵԿ) հիմնադիր-տնօրեն, «Արմավենի» բարեգործական հիմնադրամի նախագահ, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, վնասվածքաբան-օրթոպեդ ԱՐՇԱԿ ՄԻՐԶՈՅԱՆՆ է՝ արհեստավարժ մասնագետ, որ պատրաստ է օգնել մարդկանց՝ ապրելու ֆիզիկական լիարժեքության զգացումով: Հարկ կա՞ ասելու, որ բժշկի մասնագիտությունն աշխարհի ամենամարդկային և ամենապահանջված մասնագիտություններից է։ Եվ՝ դժվարներից դժվարը: Արշակ Միրզոյանն ահա և ընտրել է այն և չի զղջացել՝ իր աշխատանքում առաջնորդվելով իր և այլոց նկատմամբ պահանջկոտությամբ՝ խիստ կարևորելով ամենօրյա ուսումնառությունը, տքնաջան աշխատանքով ձեռք բերված փորձառությունը։
Ի դեմս բժշկի՝ հիվանդը պետք է տեսնի ոչ միայն լավ մասնագետի, այլ նաև մարդու, որն ունակ է լսել իրեն, հասկանալ իր խնդիրը, ժամանակ ու գիտելիքներ ներդնել այդ խնդրի լուծման կամ մեղմացման մեջ: Բժշկի մասնագիտությունը կյանքի ինչ-որ փուլում դադարում է ամենօրյա աշխատանք լինելուց և վերածվում է ապրելակերպի:
-Բժիշկ Միրզոյան, Իլիզարովի մեթոդն ամբողջ աշխարհում ընդունված է որպես օրթոպեդիկ վիրաբուժության խոշոր բացահայտումներից մեկը: Կնշե՞ք մեթոդի առավելություններն ու թերությունները։
-Այո՛, Իլիզարովի մեթոդը 20-րդ դարի ամենամեծ հայտնագործություններից է, եթե ոչ՝ամենամեծը ռեկոնստրուկտիվ ոսկրաբանության մեջ, և մինչև Իլիզարովի դարաշրջանը շատ հիվանդություններ համարվում էին անբուժելի: Օրինակ, երբ մեկ ոտքը կարճ էր մյուսից, նախկին ստանդարտներով, որպեսզի կաղալը վերացվեր, երկար ոտքը կարճացվում էր: Բուժման մեթոդի բացասական կողմն այն է, որ բուժման ընթացքը երկարատև է, աշխատատար և կապված է որոշակի դիսկոմֆորտի հետ:
Բազմաթիվ բնածին և ձեռքբերովի ոսկրաբանական խնդիրներից զատ մենք նաև զբաղվում ենք ստորին վերջույթների էսթետիկ վիրաբուժությամբ:
-Ձեր պրակտիկայում առավելագույնը ինչքա՞ն եք ավելացրել հասակը:
-Դա կախված է ցուցումից: Օրինակ, գաճաճ մի բուժառուի հասակն ավելացրել ենք 32 սմ-ով, իսկ էսթետիկ ցուցումով՝ առավելագույնը 16 սմ-ով: Երկու այցելուները (մեկը տեղացի, մյուսը Կանադայից) ունեին ակնհայտ անհամաչափություն մարմնի, ստորին և վերին վերջույթների միջև: Բուժումից հետո վերականգնվեց նրանց մարմնի համաչափությունը:
-Ո՞վքեր են Ձեզ դիմում ստորին վերջույթների խնդիրներով:
- Կանայք ավելի շատ դիմում են ոտքերի ձևի ուղղման, իսկ տղամարդիկ՝ հասակի ավելացման համար: Մինչ օրս ավելի քան 20 երկրներից ունեցել ենք բուժառուներ, միայն Ճապոնիայից՝ 40-ից ավել այցելուներ, որոնք մեզ դիմել են հասակի ավելացման և ոտքերի ձևի ուղղման համար:
Մենք փոքրաթիվ, բայց բազմաֆունկցիոնալ կոլեկտիվ ենք՝ բժիշկներ, բուժքույրեր, բուժական ֆիզկուլտուրայի մասնագետներ, IT մասնագետ: Մանրամասն տեղեկություն մարդիկ ստանում են մեր` www.legslengthen.com կայքի, Fb, Instagram միջոցով: Լինելով տարածաշրջանում առաջատարը` կենտրոնն առաջարկում է բնածին եւ ձեռքբերովի օրթոպեդիկ խնդիրներով երեխաների եւ մեծահասակների բուժման ժամանակակից մեթոդներ: Մեր փորձը ներառում է այդ բնագավառում 40 տարվա ինտենսիվ աշխատանք: Էսթետիկ և օրթոպեդիկ ցուցումներով ստորին վերջույթների երկարացման սկզբունքները շատ հարցերում համընկնում են, սակայն կան որոշակի տեխնիկական և հոգեբանական տարբերություններ:
-Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում հասակի ավելացման վիրահատությունը:
- Նախ պետք է նշել, որ վիրահատությունը կատարվում է բնական աճի ավարտից հետո, և այցելուն պետք է լինի սոմատիկ առողջ: Վիրահատարանում փոքր կտրվածքից կատարվում է ոսկրի հատում և տեղադրվում է Իլիզարովի սարք: Վիրահատության 5-րդ օրը բեկորները օրական 1մմ իրարից հեռացվում են: Այս տարածքը լցվում է նորաստեղծ ոսկորով, որը փափուկ է և պահանջում է անհրաժեշտ ժամանակ՝ իր մեխանիկական հատկանիշերը ձեռք բերելու համար: Կարևորագույն գործոն է այցելուի ֆիզիկապես ակտիվ լինելը և լիարժեք համագործակցելը բուժական ֆիզկուլտուրայի մասնագետի հետ: Երբ ստանում ենք անհրաժեշտ երկարությունը, ապարատը կատարում է ֆիքսատորի դեր՝ մինչ նորաստեղծ ոսկորը կամրանա:
- Օրինակ, 10 սմ-ով հասակի ավելացումը որքա՞ն ժամանակատար է, և արդյոք դա կարելի՞ է անել մեկ վիրահատությամբ:
Հասակը 10 սմ-ով ավելացնելու համար, անհրաժեշտ է երկարացնել և՛ սրունքները, և՛ ազդրերը: Իլիզարովի դասական մեթոդով անհրաժեշտ է երկու վիրահատություն, որի բուժման տևողությունը 1 տարի է, իսկ ապարատ-մեխ մեթոդով՝ 3 վիրահատություն, և բուժման տևողությունը՝ 5 ամիս: Այս դեպքում նորաստեղծ ոսկրի ամրանալու փուլում հեռացվում են ապարատները, և տեղադրվում են ներոսկրային իմպլանտներ:
-Կա՞ն, արդյոք, նորարարական մեթոդներ Ձեր վիրաբուժական մոտեցումներում։
-Այո, վերջերս մեր կենտրոնի բժիշկ Գարսևան Մալխասյանը վերապատրաստվել է հանրահայտ բժիշկ Կուձաևի ԲԿ-ում և կարող ենք ասել, որ մեզ մոտ կիրառվում է փոքր ինվազիվ հարթաթությունը բուժելու արդյունավետ մեթոդ: Շատ դեպքերում հարթաթությունը, լինելով ոտնաթաթի բիոմեխանիկայի լուրջ խնդիր, անտեսվում է: Վիրահատությունը կատարվում է տեղային անզգայացմամբ, տևում է մոտ 10 րոպե, որից հետո հիվանդն իր ոտքով գնում է տուն:
Նոր մեթոդներ ենք կիրառում նաև ոտնաթաթի առաջին մատի դեֆորմացիայի (hallux valgus) շտկման, ոտնաթաթի 4-րդ մատի բնածին աթրեզիայի բուժման համար:
-Ի՞նչ կասեք երիտասարդ կադրերի մասին, ապագայում ինչպիսի՞ մասնագետներ են ընդունելու բժշկության էստաֆետը։
-Մենք՝ հայերս, տաղանդաշատ ժողովուրդ ենք, միշտ պրպտող, նորին ձգտող, միշտ առաջ նայող: Կգան նորերն ու ոլորտ կբերեն իրենց ուրույն ձեռագիրը:
-Փաստորեն, զբաղվում եք բժշկական տուրիզմո՞վ:
- Մեզ մոտ բուժման տևողությունը համեմատաբար երկար է. օրինակ, հասակը 12 սմ ավելացնելու համար ամենաարագ մեթոդի դեպքում պահանջվում է առնվազն 5-6 ամիս, իսկ դասական մեթոդի դեպքում` մեկ տարուց ավելի: Բնական է, որ այդ ժամանակահատվածում այցելուն մեր առաջարկով ծանոթանում է հայկական մշակույթի, խոհանոցի և, ինչո՞ւ ոչ, մեր մարդ տեսակի հետ: Մենք նրանց համար կազմակերպում ենք այցելություններ Հայաստանի տեսարժան վայրեր։
Մարդկանց գրավում է մեր փորձը, մեր աշխատանքի որակը, ինչպես նաև արժեքը: Ջանում ենք, որ Հայաստանում նրանք զգան ինչպես իրենց տանը։ Տնից հեռու լինելը մարդու համար սթրես է, որն ազդում է ոչ միայն տրամադրության, այլ նաև ոսկրի մետաբոլիզմի վրա։ Հարկավոր է ամեն հանգամանք հաշվի առնել:
-Ո՞ւմ եք համարում Ձեր ուսուցիչը:
-Միանշանակ` Իլիզարովին: Ես հպարտանում եմ, որ հնարավորություն եմ ունեցել գրեթե տասը տարի աշխատել այդ հանճարեղ մասնագետի և յուրահատուկ մարդու ղեկավարությամբ: Համարում եմ ինձ բախտավոր, որովհետև Իլիզարովի հետ շփվել եմ ոչ միայն աշխատանքային պայմաններում: Ինձ համար անմոռանալի են կյանքի դասերը, որոնք ստացել եմ այդ իմաստուն մարդուց:
- Ձեր ուղերձը մեր հասարակությանը. ի՞նչ կմաղթեիք մեր հայրենակիցներին:
Կմաղթեմ, որ ապրենք առողջ. առողջ՝ թե՛ ֆիզիկապես, թե՛ հոգեպես: Ունենանք խաղաղ երկինք, բարեկեցիկ երկիր և արդարություն:
Արշակ Միրզոյան
Բարձրագույն կրթություն՝ |
Երևանի պետական բժշկական համալսարան |
Հետդիպլոմային մասնագիտացում՝ |
|
1980թ. օգոստոսից 1981թ. դեկտեմբեր՝ |
ինտերնատուրա, Համամիութենական գիտահետազոտա-կան վերականգնողական օրթեպեդիայի և վնասվածքների կենտրոնի (ՀԳՎՕՎԿ) բաց վնասվածքների բաժանմունք, ք. Կուրգան, Ռուսաստան |
1982թ. մարտից 1985թ. մարտ՝ |
կրտսեր գիտ. աշխատող, ՀԳՎՕՎԿ-ի մեծահասակների օրթոպեդիկ պաթոլոգիաների բաժանմունք, ք. Կուրգան, Ռուսաստան |
1985թ. մարտից 1988թ. դեկտեմբեր՝ |
ավագ գիտ. աշխատող, ՀԳՎՕՎԿ-ի ոսկրային դեֆեկտների բուժման բաժանմունք, ք. Կուրգան, Ռուսաստան |
1993թ. հուլիսց 1995թ, հունիս՝ |
գիտ. աշխատող, Shriners Hospital for Crippled Children, ք. Փորթլենդ, Օրեգոն, ԱՄՆ |
Աշխատանքային ստաժ՝ |
|
1981թ. դեկտեմբերից 1982թ. դեկտեմբեր՝ |
կրտսեր վիրաբույժ, ՀԳՎՕՎԿ-ի ամբուլատոր բուժման և ռեաբիլիտացիայի բաժանմունք, ք. Կուրգան, Ռուսաստան |
1982թ. դեկտեմբերից 1985թ. մարտ՝ |
կրտսեր վիրաբույժ, ՀԳՎՕՎԿ-ի մեծահասակների օրթոպեդիկ պաթոլոգիաների բաժանմունք, ք. Կուրգան, Ռուսաստան |
1985թ. մարտից 1988թ. դեկտեմբեր՝ |
ավագ վիրաբույժ, ՀԳՎՕՎԿ-ի ոսկրային դեֆեկտների բուժման բաժանմունք, ք. Կուրգան, Ռուսաստան |
1988թ. դեկտեմբերից 1992թ. հոկտեմբեր՝ |
Միքայելյանի անվ. վիրաբուժության ինստիտուտի վերականգնողական օրթոպեդիայի բաժանմունքի վարիչ, ք. Երևան, ՀՀ |
1996թ. մարտից 1998թ. օգոստոս՝ |
ավագ վիրաբույժ, Ալբորգի հիվանդանոցի օրթոպեդիկ վիրաբուժության բաժանմունք, ք. Ալբորգ, Դանիա |
1998 սեպտեմբերից 1998թ. դեկտեմբեր |
Օրթոպեդիկ և ռեաբիլիտացիոն մասնավոր պրակտիկա: New Millenium բժշկական խումբ, ք. Երևան, ՀՀ |
1998թ. դեկտեմբերից առ այսօր |
Երևանի՝ վերջույթների վերակառուցման և երկարացման կենտրոնի հիմնադիր-տնօրեն, ք. Երևան, ՀՀ |
2000թ. առ այսօր |
«Արմավենի» բարեգործական հիմնադրամի նախագահ, ք. Երան, ՀՀ |
Գիտական կոչում՝ |
|
1987 մայիս |
Բժշկական գիտությունների թեկնածու, ք. Մոսկվա, Ռուսաստան |
Գիտական պաշտոն՝ |
|
1993թ. սեպտեմբերից 1995թ. հունիս՝ |
օրթոպեդիայի կլինկական պրոֆեսոր, Օրեգոնի բժշկագիտության համլսարանի օրթոպեդիայի և ռեաբիլիտացիայի բաժանմունք, ք. Փորթլենդ, Օրեգոն, ԱՄՆ |
Լիցենզավորում՝ |
|
01.06.92- 01.09.96 |
Օրեգոն նահանգի բժշկական լիցենզիա, Visiting Professor limited license # LL05014 |
Սրբուհի Պետրոսի Բաբաջանյան
Ակնաբույժ
Կրթություն
1992 - 1998
Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան
1998-2001
Կլինիկական օրդինատուրա Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան, Աչքի հիվանդություններ
Վերապատրաստումներ
2014
Վրապատրաստման կուրս՝ «Լազերային վիրահատություն և ֆլյուորեսցենտային անգիոգրաֆիայի ներմուծում» թեմայով, Ս. Ֆյոդորովի անվան «Աչքի միկրովիրաբուժություն» գիտատեխնիկական համալիր-ինստիտուտ, Մոսկվա, ՌԴ
2009
Կատարելագործման դասընթաց՝ ակնաբուժություն մասնագիտությամբ, ԵՊԲՀ
2004
Վերապատրաստման դասընթաց ‹‹Ակնաբուժության արդիական խնդիրները» թեմայով, ԵՊԲՀ
2016
Իրանի Իսլամական Հանրապետություն NOOR EYE Complex, Թեհրանի ակնաբուժական կլինիկա
2017
Վերապատրաստման կուրս ,,կատարակտի ֆակոէմուլսիֆիկացիա ,, ծրագրով Ս. Ֆյոդորովի անվան «Աչքի միկրովիրաբուժություն» գիտատեխնիկական համալիր-ինստիտուտ , Մոսկվա ՌԴ
2017
Վերապատրաստման կուրս ,, ֆակոէմուլսիֆիկացիա ,,լրացուցիչ պրոֆեսիոնալ ծրագիր Դաշնային պետական բյուջետային հիմնարկի հետդիպլոմային կրթության ակադեմիա
Պարգևատրումներ
Երկրապահ կամավորական միության պատվոգիր
,,Առաջատար և հոգատար բժիշկ-ակնաբույժ,, AAD
,,Իմ սրտի բժիշկը ,, մրցանակ AAD
ԳԱԳԻԿ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆ
<<Մենք ունենք փայլուն երիտասարդներ…>>
Բոլորիս հայտնի է, որ քաղցկեղը դարձել է ամենաարդիական խնդիրներից մեկը ամբողջ աշխարհում, և Հայաստանը ևս հետ չի մնում միջազգային ստանդարտներից: Մեր բժշկությունը առողջապահության ոլորտի ամենայն նորն արագ յուրացնելու, այն պրակտիկորեն կիրառելու մեծ փորձ և ներուժ ունի, և մեր բժիշկները լիարժեք տիրապետում են քաղցկեղի բուժման նորագույն մեթոդներին: Եվ ահա թե ինչու քաղցկեղին պետք է վերաբերվել որպես հանդիպող բազմաթիվ հիվանդություններից մեկը, որի դեմ պետք է պայքարել, ինչպես ցանկացած հիվանդության դեմ: Բժշկությունը մեր ժամանակներում այդ հարցին շատ ընդգրկուն, շատ գրագետ պատասխանը է տվել: Քաղցկեղն իր բնույթով բազմապատճառային հիվանդություն է՝ մի քանի տասնյակ կամ միգուցե հարյուրավոր պատճառներ օրգանիզմում բերում են թիրախային օրգանում քաղցկեղային բջիջների ձևավորման:
Քաղցկեղը ճակատագիր է: Եվ մշտապես առկա է, և կանխատեսվում է այս հիվանդության շարունակական աճ, և դա արդիականացնում է քաղցկեղի խնդիրը: Գլխավոր ուղերձը, որը միշտ բժիշկները հնչեցնում են, այն է, որ քաղցկեղը բուժելի է: Եթե ախտորոշվել է քաղցկեղ, դա չի նշանակում, որ այն լուծում չունի: Եվ մասնագետները, առաջնորդվելով <<քաղցկեղն այլևս դատավճիռ չէ կարգախոսով>>, բնակչությանն հորդորում են տարեկան գոնե մեկ անգամ հետազոտվել:
http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է վիրաբույժ-ուռուցքաբան, բժշկական գիտությունների դոկտոր, «Արմենիա» բժշկական կենտրոնի վիրաբուժական կլինիկայի ղեկավար ԳԱԳԻԿ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆԸ: Արհեստավարժ մասնագետը կարևորում է բժշկության տարբեր ճյուղերի իր գործընկերների հետ թիմային աշխատանքը՝ մշտապես առաջնորդվելով նորագույն ուղեցույցներով: Յուրաքանչյուր բուժառուի ախտորոշման և բուժման մարտավարությունն ընտրելիս ցուցաբերում է անհատական մոտեցում՝ քննարկելով այն նաև մասնագիտական խմբում: Մարդկային ու մասնագիտական բարձր արժեքներով օժտված առաքինի ու բարեկիրթ անձնավորություն է: Մարդկային կյանքերի համար պայքարելը, իր գիտելիքները մարդու առողջությանը առավելագույնս ծառայեցնելը նրա համար բարձր նպատակ է:
-Պարոն Համբարձումյան, Հայաստանը քաղցկեղի տարածվածությամբ բավականին բարձր ցուցանիշներ ունի: Քաղցկեղի բուժումը Հայաստանում բարելավելու համար ի՞նչ նախադրյալներ կան:
-Այսօր ամբողջ աշխարհում դիտվում են քաղցկեղի ախտորոշման դեպքերի ավելացման միտումներ, որոնց պատճառները տարբեր են: Դա կարող է կապված լինել տնտեսության զարգացման, նաև ախտորոշիչ նորագույն մեթոդների հետ: Եթե նախկինում կարող էր ինչ-որ ախտորոշում բաց թողնվել, ներկայումս դա կատարվում է նորագույն մեթոդներով: Արտաքին միջավայրի աղտոտվածությունը, վնասակար սովորույթները՝ ծխելը, խմելը, նստակյաց կյանքը, սթրեսածին գործոնները, ինչպես նաև տարբեր հավելումներով սնունդը բացասաբար են անդրադառնում օրգանիզմի առողջական վիճակի վրա։ Մասնավորապես, վերը նշված գործոնները աղեստամոքսային համակարգում կարող են առաջացնել ախտաբանական փոփոխություններ, որոնք տարբեր խրոնիկ հիվանդությունների զարգացման և ժառանգական նախատրամադրվածության դեպքում ուռուցքային գործընթացների ակտիվացման խթան են հանդիսանում։
Երիտասարդացում են ապրել ուռուցքային շատ հիվանդություններ՝ արյան հեմոբլաստոզները, ստամոքսաղիքային տրակտի և կրծքագեղձի ուռուցքային հիվանդությունները: Փառք Աստծո, փոքր տարիքային խմբերում ուռուցքային հիվանդացությունները քիչ են հանդիպում: Ուռուցքային ախտահարումը հայտնաբերելուց հետո անհրաժեշտ է բուժառուի և նրա հարազատների հետ մանրամասն քննարկել հիվանդության ու նրա դեմ պայքարի միջոցների մասին։ Մեր խորին համոզմամբ, հիվանդը պետք է տեղյակ լինի, թե ինչ խնդրի առաջ է կանգնած, և որո՞նք են լուծման տարբերակները։ Բուժառուն պետք է վստահի և հավատա իր բժշկին, նա պետք է քաջ գիտակցի, որ իր բժշկի հետ միասին պետք է անցնի այդ ճանապարհը:
-Ինչպե՞ս կգնահատեք աշխատանքային միջավայրի, թիմային աշխատանքի կարևորությունը բուժման արդյունավետության գործընթացում:
-Ցանկացած աշխատանքի մեջ որակը պայմանավորված է այն միջավայրով, որում կատարվում է տվյալ աշխատանքը: Աշխատանքային կոլեկտիվը պետք է հիմնված լինի փոխըմբռնման և փոխադարձ հարգանքի վրա։ Բուժօգնության ցուցաբերման գործընթացում թիմային աշխատանքը շատ կարևոր է։ Կարևոր է բոլոր օղակների՝ ախտորոշման, վիրահատարանի, վերակենդանացման բաժանմունքների դերը, ինչպես նաև բուն վիրահատության ընթացքում վիրաբուժական թիմի կազմում յուրաքանչյուրի՝ վիրաբույժի, անեսթեզիոլոգի, վիրաբույժ-օգնականի, բուժքույրերի անձնուրաց աշխատանքը։
-Բժիշկ, հասարակության մեջ թյուր կարծիք կա, թե ուռուցքին դիպչելիս այն արագորեն տարածվում է: Ասացեք, խնդրեմ, ինչո՞վ է պայմանավորված նման ընկալումը:
-Այս կարծիքը կազմվում է բժշկին դիմելու պահին ուռուցքի տարածվածության աստիճանից։ Այն թյուր կարծիքը, որ բիոպսիան նպաստում է գործընթացների արագացմանը, միանգամայն սխալ է: Այդ դեպքերում, մինչ բիոպսիան, մետաստազներն արդեն առկա են լինում, և արմատական բուժման հնարավորությունները փոքր են լինում։ Նման կացություն հանդիպում է հիվանդության չորրորդ աստիճանի ժամանակ:
-Որքանո՞վ է հիվանդի տրամադրվածությունը ազդում բուժման արդյունքի վրա,
կա՞ հոգեբանական գործոն:
-Կարծում եմ, հիվանդի լավատեսությունը և իր բժշկին վստահելը շատ կարևոր հանգամանք է և նպաստում է բուժման գործընթացին։ Դա գործնականում էլ ենք տեսնում. բարդությունները հաղթահարելը ավելի հեշտանում է դրական տրամադրվածության պարագայում: Այն հիվանդը, ով հավատքով կանգնած է իր բժշկի /և ոչ հիվանդության/ կողքին, բուժվում է:
-Որքանո՞վ եք ճիշտ համարում քաղցկեղով հիվանդին հիվանդության մասին տեղեկացնելը,
ո՞ր դեպքում է առավել արդյունավետ բուժումը:
-Կարծում եմ, որ ցանկացած մարդ պետք է իմանա իր խնդրի մասին, և որոշում կայացնելու մեջ մեծ դերը իրենը պետք է լինի, այլ ոչ հարազատներինը: Մարդն ունի մեկ կյանք, և ինքը պետք է տնօրինի այն։ Կոնկրետ Հայաստանում այդ հարցը դեռևս վերջնականորեն հստակեցված չէ: Բոլոր զարգացած երկրներում, երբ ախտորոշվում է հիվանդությունը, բժիշկն այդ մասին հայտնում է հիվանդին՝ քննարկելով ամեն ինչ՝ հիվանդության ընթացքը, բուժման ուղղություններն ու միջոցները, հնարավոր բարդությունները։ Հիվանդը պետք է իմանա իր առողջական վիճակի մասին ողջ տեղեկությունը՝ առանց մեղմելու իրավիճակը, որպեսզի նա ինքը ինքնուրույն որոշում կայացնի: Հաճախ են հանդիպում դեպքեր, երբ հասուն մարդու փոխարեն որոշում են կայացնում ընտանիքի անդամները: Նման դեպքերում բուժում իրականացնելիս մեզ խանգարում է հիվանդի անտեղյակությունը, քանի որ հնարավոր չի լինում նրա հետ խոսել դեղորայքային և ճառագայթային բուժման անհրաժեշտության մասին, իսկ լիարժեք բուժման համար այդ դժվարին ճանապարհն անցնել պետք է լինում ոչ հազվադեպ։
-Ի՞նչ կասեք առողջապահության առաջնային օղակի մասին:
-Առաջնային օղակը մեծ դեր ունի հիվանդությունների կանխարգելման և վաղ ախտորոշման գործում, և ներկայումս մեծ աշխատանք է տարվում այդ օղակի դերի է՛լ ավելի բարձրացման ուղղությամբ: Իրականում վաղ հայտնաբերված հիվանդության բուժումն ավելի լիարժեք և արդյունավետ է։
-Մարդկանց մեջ կա կարծրատիպ, որ քաղցկեղը դատավճիռ է, ինչպե՞ս փոխել այդ արմատացած կարծիքը:
-Ավելի շատ այդ կարծրատիպը կա ոչ զարգացած երկրներում, քանի որ զարգացած երկրներում մարդիկ չեն խուսափում ախտորոշումից: Քաղցկեղը ոչ մի կերպ դատավճիռ չէ, շատ-շատ տեսակներ, որոնք ժամանակին հայտնաբերվում են, լիարժեք բուժվող են: Այստեղ խնդիրը բժշկի դիմելու վախն է: Լինում են դեպքեր, երբ դիմում են մարդիկ, որոնք գոյացությունը զգացել են բավականին երկար ժամանակ, բայց միայն անհանգստություն պատճառելուց հետո են դիմել բժշկի: Հաճախ շատ ուշացած փուլերում դիմելիս առաջանում է այն միտքը, որ հիվանդությունը դատավճիռ է: Կա նաև մեկ այլ իրողություն. հաճախ մենք ընկալում ենք վատ ինֆորմացիան, այսինքն տեղեկանում ենք, որ այս կամ այն մարդը մահացել է ուռուցքից, իսկ բուժված մարդկանց մասին շատերը չեն բարձրաձայնում միայն այն պատճառով, որ մարդիկ իրենց հիվանդության մասին խոսելու բարդույթներ են ունենում, և հազարավոր բուժված մարդկանց մասին տեղեկություն չի տարածվում: Ահա այսպես, մարդկանց մոտ առաջանում է կարծրատիպ, որ քաղցկեղն անբուժելի է:
-Ի՞նչ կասեք առողջապահության ոլորտի երիտասարդ կադրերի մասին, Ձեր դիտարկմամբ, մեր բժշկությունը ապահո՞վ ձեռքերում է:
-Մենք ունենք փայլուն երիտասարդներ, որոնք գերազանց տիրապետում են օտար լեզուների, համացանցից ստանում են իրենց հետաքրքրող տեղեկությունը, որը ժամանակի հրամայականն է։ Ցանկացած մասնագետ պետք է մշտապես լինի որոնողի կարգավիճակում, որպեսզի չմնա նույն տեղում և չլճանա: Հուրախություն մեզ՝ ունենք փայլուն երիտասարդներ, որոնք նվիրված են իրենց մասնագիտությանը։
Ես ինձ լավ եմ զգում, երբ տեսնում եմ մեր խելացի ու տաղանդավոր երիտասարդներին: Համոզված եմ, որ նրանք համապատասխան կրթություն ստանալով՝ հաստատ մեզ կգերազանցեն:
-Զրույցի ավարտին ի՞նչ կցանկանայիք մաղթել մեր ընթերցողներին:
-Որպես ասելիքի ամփոփում, կցանկանայի դիմել մեր հասարակությանը խնդրանքով՝ գնահատեք Ձեր առողջությունը, պահպանեք այն, վարեք առողջ ապրելակերպ, վստահեք բժիշկներին և ժամանակին դիմեք նրանց: Ավելին կշահեք, քան կարծում եք:
Դիանա Ասլանյան
Մարդն այն ժամանակ է երջանիկ, երբ ինքն իր հետ ազնիվ է, ներքուստ ներդաշնակ
Ամբողջ աշխարհում օրեցօր աճում է քաղցկեղային հիվանդությունների մասնաբաժինը: Բժշկության զարգացմանը զուգահեռ քաղցկեղի բուժման, շատ դեպքերում քաղցկեղ ունեցող մարդու լիակատար ապաքինման հնարավորությունները գնալով էլ ավելի են մեծանում:
Անգամ եթե այլեւս փրկության որեւէ հնարավորություն չկա, կարելի է տարբերակներ գտնել` հիվանդության հետ մնացյալ կյանքը հնարավորինս անցավ, երկար ու երջանիկ ապրելու համար:
Քաղցկեղի թիրախային բուժումն ամբողջ աշխարհում լայնորեն կիրառվող կենսաբանական բուժումն է, երբ դեղերն առավել նպատակային եւ զգալիորեն արդյունավետ ազդում են ուռուցքային բջիջների վրա։ Վերջին տասնամյակում թիրախային դեղերի կիրառումը հնարավորություն է տալիս բարելավել ագրեսիվ քաղցկեղով հիվանդների բուժման արդյունքները՝ պարգեւելով նրանց կյանքի լրացուցիչ տարինե Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի Դեղորայքային Ուռուցքաբանության բաժանմունքում անցկացվում է քիմիաթերապիայի և թիրախային թերապիայի ժամանակակից ուղեցույցներին և ապացուցողական բժշկության հիմունքներին համապատասխան բուժում: Կարևորվում է առանձնապես ուղեկցող թերապիայի ուղեցույցները, որոնց նպատակն է հնարավորինմեղմելթերապիայից առաջացած բարդությունները և կանխարգելել դրանց առաջացումը:
Քաղցկեղի բուժման ուղիներն են՝ քիմիաթիրախային թերապիան, ճառագայթային բուժում և վիրահատությունը: Բուժման այսպիսի համակցման շնորհիվ է միայն իրականալի դառնում քաղցկեղի հաղթահարումը:
http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի Դեղորայքային Ուռուցքաբանության բաժանմունքի ուռուցքաբան, քիմիաթերապևտ Դիանա Ասլանյանը։
Բժշկուհին ունի երկար տարիների մասնագիտական փորձ, վճռականություն, ուղղամտություն, խղճի թելադրանքով առաջնորդվելու հատկանիշ, հրաշալի պատկերացնում է իր մասնագիտության ամբողջ բարդությունն ու պատասխանատվությունը: Բժշկությունը՝ որպես մասնագիտություն, կամային հատկանիշների բացառիկ եւ յուրօրինակ դրսեւորումներ է պահանջում: Բժշկի բնավորության առանցքային գծերից պետք է լինեն համբերատարությունն ու զսպվածությունը, նվիրվածությունն իր սիրելի գործին, միեւնույն ժամանակ, նա պետք է կարողանա լինել վճռական եւ հաստատակամ, ունենա անընդհատ կատարելագործվելու անսպառ ձգտում: Բժշկի մասնագիտության առանձնահատկություններից է նաեւ մարդկային ճիշտ հարաբերությունների ձեւավորումը: Նա գործ ունի հասարակության ամենազգայուն խմբի հետ, ուստի առաջին իսկ պահից պետք է հոգեբանական ճիշտ մոտեցում ցուցաբերի: Մնալով բժշկի համար սահմանված շրջանակներում` նա պետք է կարողանա ամենից վեր դասել վստահության եւ հոգատարության մթնոլորտը:
-Բժշկուհի, որո՞նք են ամենատարածված ուռուցքային հիվանդությունները և դրանց ռիսկային գործոնները։
- Կանանց մոտ ամենատարածված ուռուցքային հիվանդությունների շարքում առաջին տեղում են կրծքագեղձի ուռուցքային հիվանդությունները, որոնց հաջորդում են կանանց օրգանների, այնուհետև՝ մնացյալ օրգան-համակարգերի ուռուցքները։ Տղամարդկանց մոտ առաջին տեղում է թոքերի, ապա ստամոքսի, շագանակագեղձի և այլ օրգան- համակարգերի քաղցկեղը։
Ուռուցքային հիվանդությունների ռիսկային գործոնների պատճառագիտությունը բավականին տարբեր է: Կրծքագեղձի ուռուցքի պարագայում պատկերն այսպիսին է. քանի որ կրծքագեղձի ուռուցքի առաջացման պատճառները թերևս երեք է․ առաջնային կարող ենք համարել հորմոնալ ֆոնի խաթարման արդյունք, մյուս դեպքերում՝ սթրեսը, գենետիկ գործոնը, երբ հիվանդի մայրը, մորաքույրը կամ տատիկը ուռուցքային հիվանդության կրող են: Այս պարագայում բարձր է հիվանդության հայտնաբերման հավանականությունը և մինչև իսկ կարող է նաև ի հայտ գալ առանց պատճառագիտության: Կանացի օրգանների հետ կապված՝ իհարկե, կա նաև պապիլոմա վիրուսի առկայությունը: Ինչ վերաբերում է թոքի քաղցկեղին, բոլորս էլ լավ գիտակցում ենք, որ առաջնային ռիսկային գործոնը ծխախոտի կիրառումն է, աղտոտված օդը, ինչպես նաև այն, թե բուժառուն ինչ աշխատանք է կատարում։
Սամոքսաաղիքային, միզապարկի և շագանակագեղձի ուռուցքային հիվանդությունների դեպքում բացասական ռիսկի գործոնը կրկին ծխախոտն է, սխալ սննդակարգը: Եվ առհասարակ՝ ուռուցքային հիվանդությունները հիմնականում կարող են ախտահարել բոլոր օրգան-համակարգերը:
-Ի՞նչ է օնկոմարկերը և ինչի՞ ցուցիչ է այն։
-Օնկոմարկերները հատուկ նյութեր են, հաճախ` սպիտակուցներ, որոնք տարբերակում են ուռուցքային բջիջները վերջիններիս կենսագործունեության և քայքայման ժամանակ: Այս նյութերն ընկնում են արյան մեջ, և դրանց պարունակությամբ կարելի է որոշել օրգանիզմում ուռուցքի առկայությունը, չափերը և ագրեսիվությունը (որքան արագ է այն աճում):
Ոչ բոլոր ուռուցքային հիվանդություններն ունեն օնկոմարկերներ. Կրծքագեղձի քաղցկեղի համար դա CA-15,3 է, ձվարանների քաղցկեղի համար՝ CA-125 , թոքերի քաղցկեղը, այսպես թե այնպես չունի հատուկ օնկոմարկեր, կա տափակ բջջային տարբերակը, որի օնկոմարկերը SCC-ն է, ստամոքսաղիքային տրակտի ուռուցքային հիվանդությունների օնկոմարկերներն են CA-19,9, CEA: Կան ուռուցքներ, որոնց դեմքում օնկոմարկերները շատ զգայուն չեն: Օնկամարկերը ցույց է տալիս հիվանդության կրկնողությունը կամ առաջընթաց ապրած լինի վաղ փուլում:
-Ի՞նչ նորարարական մեթոդներ են կիրառվում այսօր Ձեր կենտրոնում։
-Մեր կենտրոնում, իհարկե, ունենք հետազոտման մի շարք նորարարական մեթոդներ, սոնորագրաֆայի հսկողությամբ մասնագետները կատարում են պունկցիոն բիոպսիաներ, իսկ կոլոնոսկոպիան, հիստերոսկապիան, բնականաբար, արդեն վաղուց կիրառության մեջ են: Շուտով ձեռք ենք բերելու ՄՌՏ-ի սարք, որը նույնպես առավել արդյունավետ բուժական մոտեցումների հնարավորություն կընձեռի։
Մեր կենտրոնում գործում է նորաբաց պալիատիվ բաժանմունք, որտեղ բարձր մակարդակով իրականացվում է հակացավային և սիմպտոմատիկ բուժում, ինչպես նաև հիվանդին ցուցաբերվում է հոգեբանական օգնություն։ Հակացավային և սիմպտոմատիկ բուժումն իրականացվում է արդի սարքավորումներով և մեթոդներով արտերկրում վերապատրաստված մասնագետների կողմից։
Մեր նպատակն է ուռուցքային հիվանդության վերջին փուլում գտնվող հիվանդների համար ապահովել հնարավորինս բարձր կյանքի որակ, ինչը, իհարկե, բավականին հեշտացնում է մեր բոլորի աշխատանքը, ծանր հիվանդներ կան, որոնց հետ մենք ենք աշխատել, և այժմ արդեն նրանք հնարավորություն կունենան շատ լավ պայմաններում ստանալ իրենց բուժումն ու հսկողությունը: Մյուս կողմից՝ դա թեթևացնում է նաև հիվանդների հարազատների հոգսը։ Ուռուցքով հիվանդներն, իհարկե, պետության կողմից աջակցություն ունեն, հնարավորության սահմաններում նրանց նաև դեղորայք է հատկացվում: Անշուշտ, խոսքը թիրախային կամ իմունոթերապիաների մասին չէ, որոնք բավականին թանկ արժեն: Իսկ հիմնական քիմիադեղորայքը պետության աջակցության շնորհիվ մեր առօրյա բուժման ընթացքում հասանելի է բոլորին։
-Ո՞ր ուռուցքային հիվանդություններն են երիտասարդացում ապրում, նկատվո՞ւմ է նման միտում, թե՞ բոլորն ընթանում են գրեթե նույն տեմպով։
-Ցավոք սրտի, նոր թափ են ստացել կրծքագեղձի, ստամոքսաաղիքային տրակտի ուռուցքային հիվանդությունները, արգանդի պարանոցի, ոսկրային և փափուկ հյուսվածքային հիվանդությունները, որոնք, իհարկե, միշտ արդիական են և բավականին հաճախ հանդիպողը նաև երիտասարդների շրջանում։ Ահա թե ինչու ոչ միայն ցանկալի է, այլև ցուցվում է, որ գոնե տարին երկու անգամ կանայք անցնեն կանխարգելիչ հետազոտություններ: Չպետք է չմոռանալ, որ ուռուցքի վաղ հայտնաբերումը կդյուրացնի բուժումը, կօգնի ունենալու լավագույն արդյունք։
Այսօր ասպարեզ մտած նորարարական մեթոդները, որ կիրառելի են ամբողջ աշխարհում, ինչպես նաև մեզ մոտ, նոր հյուսվածաբանական հետազոտություններ են, ինչպիսին է, օրինակ, մուտացիաների ռեցեպտորային ստատուսները որոշելը (NGS), գենոմային պրոֆիլավորումը: Ցավոք սրտի, դրանք պարզապես ոչ բոլոր հիվանդներին են հասանելի, քանզի թանկարժոք են: Այս հետազոտությունը բավականին հեշտացնում եմ բժշկի աշխատանքը, կողմնորոշում նրան դեղորայք նշանակելու հարցում, մենք միշտ հիվանդին առաջարկում ենք անցնել այդ հետազոտությունը, սակայն, ավաղ, ոչ բոլոր հիվանդների հնարավորություններն են ներում անել դա։
-Ի՞նչ կասեք հիվանդ - բժիշկ հարաբերության մասին, Դուք ինքներդ որքանո՞վ եք կարևորում դրա դերը բուժման գործընթացում: Արդյո՞ք այսօր այն բավարար մակարդակի վրա է։
-Բժշկից բավականին շատ բան է կախված, ինչպես կտրամադրի իր հիվանդին հիվանդության հանդեպ, որպեսզի միասին հեշտագույնս անցնեն այդ իսկապես դժվար ճանապարհը։ Հիվանդների մեծ մասը լավ էլ գիտակցում է իր առողջական խնդրի լրջությունը, նրանք հիմնականում բավականին տեղեկացված են լինում իրենց հիվանդության պատմությանը: Պետք չէ վախեցնել հիվանդին, նրան պետք է հոգեբանորեն դրական տրամադրել բուժման ելքերին, հուսադրել, հավատ ներշնչել իր ուժերի նկատմամբ՝ հաղթահարելու հիվանդությունը: Հիվանդի հարազատների հետ պետք է պարզ խոսել, քանզի հարազատներով կարծես խնայում են մեկը մյուսին՝ երբեմն միմյանցից իրականությունը թաքցնելով։ Կան հիվանդներ, որոնք ինքնուրույն են անցնում այդ ճանապարհը: Իհարկե, կան բացառություններ, դժվար բնավորության մարդիկ են, ինտերնետ պորտալը բավականին օգնում է նրանց այդ հարցում: Մենք էլ ունենք մասնագիտական գրքեր, ցանկության դեպքում տրամադրում ենք՝ հիվանդության մասին հանգամանորեն տեղեկանալու համար։
Արտերկրից դիմելիությունը բավականին շատ է, մանավանդ Ռուսաստանի Դաշնությունից, այնտեղ հետազոտվելով հանդերձ՝ ամեն դեպքում իրենց առողջությունը ցանկանում են վստահել հայ բժիշկներին։
-Որպես վերջաբան Ձեր մաղթանքը հայ հասարակությանը։
- Մեր հասարակությանը առաջնահերթ կմաղթեմ առողջություն, կհորդորեմ մեր հայրենակիցներին տեր կանգնել իրենց առողջությանը, գիտակցաբար հետևողական լինել այն պահպանելու հարցում, հետագա բարդություններից խուսափելու համար գոնե տարին մեկ անգամ անցնեն կանխարգելիչ հետազոտություններ։ Կասեմ նաև, որ յուրաքանչյուր ոք ունի երջանիկ լինելու իր բանաձևը: Իմ կարծիքով, մարդն այն ժամանակ է երջանիկ, երբ ինքն իր հետ ազնիվ է, ներքուստ ներդաշնակ, զբաղվում է իր սիրած գործով, ունի ամուր ընտանիք և շրջապատված է սիրելի մարդկանցով: Իսկ այդ ամենը լիարժեքորեն հնարավոր է վայելել, երբ մարդն առողջ է: Եվս մեկ անգամ բոլորին առողջություն եմ մաղթում: Ինչպես ժողովրդն է ասում՝ թող քիչ լինեն բժշկի դուռը գնացողները:
Նոնա Համլետի Մարտիրոսյան
Առողջությունը, թերևս, ամեն ինչ չէ, սակայն առանց առողջության ամեն ինչ ոչինչ է
Հայաստանում էնդոկրին համակարգի խնդիրները բավականին մեծ տարածում ունեն: Դրանք արդիական են ժամանակակից բժշկության մեջ հաճախադեպության, ժամանակին ախտորոշման և բուժման միասնական մոտեցմամբ:
Էնդոկրին համակարգը մասնակցում է ամբողջ օրգանիզմի հոմեոստատիկ կարգավորմանը, ուստի էնդոկրինոլոգը բուժում է ոչ միայն էնդոկրին հիվանդությունները, այլ նաև դրանց հետևանքով առաջացած բոլոր ախտաբանական խնդիրները՝ կապված սիրտ-անոթային նյարդային և այլ համակարգերի հետ:
Էնդոկրին հիվանդությունները դանդաղ և երկարատև, հաճախ ամբողջ կյանքի ընթացքում բուժում պահանջող հիվանդություններ են, քանի որ դրանք հիմնականում քրոնիկ ընթացք ունեն:
<<Նաիրի>> բժշկական կենտրոնի էնդոկրինոլոգիայի բաժանմունքի ծառայությունների շրջանակում իրականացվում են էնդոկրին գեղձերի հետազոտման ժամանակակից լաբորատոր հետազոտություններ (ճարպային և ածխաջրային փոխանակություն, հորմոնների խտության որոշման բարձր զգայնության եղանակներ) և գործիքային քննություններ (ՈՒՁՀ, ռենտգեն հետազոտություն, սցինտիգրաֆիա, բարակասեղային ասպիրացիոն բիոպսիա, դենսիտոմետրիա, համակարգչային և մագնիսառեզոնանսային տոմոգրաֆիա): Կիրառվում է ինչպես կոնսերվատիվ (դեղորայքային), այնպես էլ վիրահատական բուժում հետևյալ օրգանների ախտահարումների ժամանակ՝ վահանաձև և հարվահանաձև գեղձեր, մակերիկամներ, հիպոֆիզ, ենթաստամոքսային գեղձ, սեռական գեղձեր և այլն: Մասնագետները վիրահատության ժամանակ նախապատվությունը տալիս են օրգան-պահպանողական նվազ ինվազիվ վիրաբուժությանը, տեսաէնդոսկոպիկ վիրահատություններին, ուլտրաձայնային հսկողությամբ իրականացվող միջամտություններին։ Էնդոկրին ծառայությունը համագործակցում է Ռուսաստանի և Եվրոպայի առաջատար կլինիկաների հետ:
Էնդոկրին համակարգի խնդիրների շուրջ http://bestgroup.am/ կայքի զրույցը ծավալվեց բ.գ.թ,. դոցենտ, <<Նաիրի>> բժշկական կենտրոնի էնդոկրինոլոգիական ծառայության ղեկավար, թերապևտիկ ծառայությունների գծով փոխտնօրեն Նոնա Մարտիրոսյանի հետ։ Բժշկուհին իր հաջողության բանալին գտել է ի սկզբանե. դա իր հիվանդների հանդեպ մարդասիրությունից ծնված սերն է: Լավագույն բժիշկ փնտրելիս ու ընտրելիս հիվանդը ոչ պակաս կարիք ունի նաև մարդկային վերաբերմունքի: Բուժմանն հավասար, հիվանդին իր առողջությամբ մտահոգ, իր մասին ոչ միայն մասնագիտորեն, այլ նաև մարդկայնորեն հոգ տանող բժիշկ է հարկավոր: Միայն այս երկուսի զուգակցությամբ կարող է ձևավորվել բժիշկ-հիվանդ անչափ կարևոր փոխադարձ կապը, որի առկայությունն ինքնին բուժման արդյունավետության գրավական է:
Բժշկի աշխատանքը, ըստ էության, սեփական կենսագրության վավերագիրն է, նրա հեղինակությունն ստեղծողն ու հանրության գնահատականին հանձնողը: Ահա այս ամենի մեջ է հստակ երևում բժշկի մասնագիտական որակը, արհեստավարժությունը, այս ամենին տեղեկանալով է, որ հանրությունը որոշում է, թե ում և ինչ հիմքով վստահի իր առողջությունը:
<<Մարդիկ, որոնք զբաղված են այլ մարդկանց առողջության վերականգնմամբ` ցուցաբերելով զարմանահրաշ վարպետություն ու մարդկայնություն, վեր են կանգնած երկրի վրա բոլոր մեծություններից>>. Վոլտերի այս խոսքերը ուղղակիորեն բնութագրում են մեր զրուցակցին։ Աշխատանքի հանդեպ սերն ու նվիրումը մշտապես թարմ են պահում բժշկուհու ուժն ու եռանդը: Աավածի առհավատչյան յուրովի մոտեցումն է յուրաքանչյուր հիվանդի նկատմամբ: Հիվանդը վստահում է բժշկուհի Մարտիրոսյանին, քանզի հավատում է նրա մասնագիտական ու մարդկային բարձր որակներին: Բժշկուհու կերպարն ամբողջանում է, երբ պարզվում է, որ բժշկի իր դերին զուգահեռ, ոչ պակաս փայլում է նաև կյանքի դերերում՝ ընտանիքի մայր և կին: Դարձյալ բարդ <<դերեր>>, որոնք նա կատարում է նույնքան մեծ նվիրումով ու պատասխանատվությամբ՝ փորձելով այստեղ նույնպես լինել լավագույնը: Հեշտ չէ, բայցև հեշտ է, երբ սիրում ես մասնագիտությունդ և զգում ես ընտանիքիդ անվերապահ աջակցությունը, որ քեզ նոր լիցքեր է հաղորդում, դառնում խթան՝ առաջ շարժվելու, հասնելու ավելիին, ձգտելու առավելագույնին:
-Բժշկուհի, խոսենք դարի հիվանդություններից մեկի՝ լայն տարածում ունեցող շաքարային դիաբետի մասին։ Ի՞նչ ասել է շաքարային դիաբետ, և արդյո՞ք կարելի է այն համարել դատավճիռ։
-Շաքարային դիաբետը քրոնիկ հիվանդություն է, որի ժամանակ ինսուլինի բացարձակ կամ հարաբերական անբավարարության արդյունքում զարգանում է քրոնիկ հիպերգլիկեմիա, ուղեկցվում է նյութափոխանակության բոլոր օղակների ախտահարումով և դրանից բխող տարատեսակ բարդությունների զարգացմամբ: Շաքարային դիաբետը դատավճիռ չէ, շաքարային դիաբետով տառապողները պետք է գիտակցեն ճիշտ ապրելակերպ վարելու և հստակ պահպանելու կարևորությունը: Եթե հիվանդը պահպանի սննդակարգն ու հետևի ճիշտ ապրելակերպի կանոններին, բուժումը բավականին արդյունավետ կլինի:
Շաքարային դիաբետը վտանգավոր է, եթե չի վերահսկվում: Այն կարող է առաջացնել միկրոմակրոանգիոպաթիաներ՝ սրտի, երիկամների, աչքերի, նյարդային համակարգի, պերիֆերիկ անոթների ախտահարումներ:
Ցավոք, երիտասարդացում է ապրել տիպ 2 շաքարային դիաբետը։ Եթե նախկինում շաքարային դիաբետի այս տեսակը հանդիպում էր 30 տարեկանից հետո, ապա այսօր կարող է ի հայտ գալ նաև պատանեկան տարիքից։
Մեզանում բավականին շատացել են մետաբոլիկ ճարպակալմամբ տառապողները, և դա բավականին վտանգավոր ահազանգ է: Պետք է խստագույնս հետևողական լինել, որպեսզի շաքարային դիաբետ չզարգանա։ Դեռահասներին հնարավորության սահմաններում պետք է հեռու պահել հեռախոսային կախվածությունից, նստակյաց կյանք վարողներին՝ <<արագ սնունդ>> ասվածի գերակայությունից. Երևույթներ, որոնք էլ իրենց հերթին հանգեցնում են ճարպակալման և մետաբոլիկ համախտանիշին։ Ճարպակալումն ինքնին բարձր ռիսկի գործոն է շաքարային դիաբետի և սիրտ-անոթային հիվանդությունների առաջացման համար։
Այսօր բավականին արդիական խնդիր է նաև D վիտամինի անբավարարությունը օրգանիզմում: D վիտամինը կարգավորում է կալցիումի և ֆոսֆորի յուրացումը, լավացնում իմունային համակարգը, այն նաև շատ կարևոր է մկանների, ատամների և ոսկորների համար:
Որոշ հետազոտություններ վկայում են այն մասին, որ D վիտամինը շատ կարևոր դեր է կատարում մի շարք հիվանդությունների առաջացման հավանականությունը նվազեցնելու գործում: Այդ հիվանդություններին են դասվում ցրված սկլերոզը, սրտանոթային, վարակային հիվանդությունները, շաքարային դիաբետը, նույնիսկ որոշ չարորակ նորագոյացությունները և այլն:
Առանց արյան քննություն հանձնելու և բժշկի ցուցման, D վիտամին ընդունելը վտանգավոր է, քանի որ կարող է տեղի ունենալ գերդոզավորում, իսկ գերդոզավորումը կարող է հյուսվածքներում կալցիումի ավելցուկի պատճառ դառնալ, ինչն էլ ժամանակի ընթացքում կնպաստի աթերոսկլերոզի, տոքսիկ հեպատիտի, քարերի կուտակման, գլխացավերի առաջացմանը և այլն:
- Բժշկուհի, ի՞նչ հիվանդություններ են առաջանում վահանաձև գեղձի ախտաբանության ժամանակ:
- Վահանաձև գեղձի հիվանդություններից ներկայումս առավել տարածված են աուտոիմուն թիրեոիդիտը և հանգուցավոր խպիպը։ Յուրաքանչյուր դեպքում գեղձի ֆունկցիան կարող է փոփոխվել /գերֆունկցիա կամ թերֆունկցիա/ կամ մնալ առանց ֆունկցիայի խանգարման։ Մասնավորապես խոսենք վահանաձև գեղձի հանգուցավոր գոյացությունների մասին, որոնք մոտ 95 տոկոս դեպքերում բարորակ են, և միայն 5 տոկոս դեպքերում են հայտնաբերվում չարորակ նորագոյացություններ: Վահանաձև գեղձի չարորակ նորագոյացություններն իրենց հերթին դասակարգվում են դիֆերենցված և չդիֆերենցված քաղցկեղների։ Դիֆերենցված՝ պապիլյար և ֆուլիկուլյար ձևերի բուժման արդյունավետությունը հասնում է 95-100%-ի: Բարեբախտաբար, քիչ են ոչ դիֆերենցված ձևերը, այսպես կոչված անապլաստիկ քաղցկեղը, որն ամենաագրեսիվ տեսակն է, այն շատ արագ է աճում և չի ենթարկվում բուժմանը: Առանձնացվում է նաև մեդուլյար քաղցկեղը, որն առաջանում է վահանաձև գեղձի C բջիջներից, որոնք արտադրում են կալցիոտոնին։ Մեդուլյար քաղցկեղի բուժման արդյունավետությունը շուրջ 75-85 % է:
Երբ բուժառուն դիմում է ներզատաբանի, առաջին հերթին իրականացվում է անամնեստիկ տվյալների հավաքագրում. Ճշգրտվում է վահանագեղձի քաղցկեղի հետ կապված ժառանգական նախատրամադրվածության առկայությունը: Ավելի մեծ ուշադրության են արժանանում և բարձր ռիսկային են համարվում այն անձինք, ովքեր պարանոցի շրջանում ենթարկվել են ճառագայթային որևէ ազդեցության:
Հաջորդ փուլը սոնոգրաֆիկ հետազոտությունն է, որը վահանաձև գեղձի հետազոտման ոսկե ստանդարտն է և օգնում է հայտնաբերելու առկա հանգույցները: Կարևորվում են նաև լաբորատոր քննությունները, որոնք կատարվում են վահանաձև գեղձի հորմոնալ գործունեությունը, աուտոիմուն ֆոնը գնահատելու համար: Լաբորատոր քննությամբ որոշվում են նաև օնկոմարկերներ ինչպես հիվանդության ախտորոշման սկզբում, այնպես էլ հետվիրահատական շրջանում, եթե այն իրականացվում է։ Գեղձի ֆունկցիայի խանգարման դեպքում նշանակվում է համապատասխան բուժում։
Հետագա հետազոտությունը շարունակվում է այն բուժառուների մոտ, որոնց վահանագեղձի հանգույցները ուլտրաձայնային հետազոտությամբ՝ ըստ միջազգային ուղեցույցների, առավել ռիսկային են: Բուժառուն ուղղորդվում է հանգույցի բարակասեղային պունկցիոն բիոպսիայի: Մենք հաճախ բախվում ենք այն դեպքերին, երբ բուժառուները խուսափում են պունկցիոն բիոպսիայից, քանի որ կա թյուր կարծիք, որ այս հետազոտությունը կարող է արագացնել չարորակ գոյացությունների առաջացումը: Այն միանշանակ անվտանգ հետազոտություն է և որևէ կերպ չի կարող վնասել գեղձը։ Այն բավականին ինֆորմատիվ հետազոտություն է, որից հետո էնդոկրինոլոգն ու վիրաբույժը դասակարգում են, թե ինչպես վարել բուժման հետագա գրագետ ընթացքը:
Բիոպսիայի արդյունքից ելնելով՝ բուժառուին կամ առաջարկվում է վիրահատական բուժում, կամ նա շարունակում է մնալ ներզատաբանի հսկողության ներքո: Վիրահատական բուժման ցուցման դեպքում վիրաբույժը` կախված ախտորոշումից, կատարում է տարբեր ծավալների վիրահատություն: Հետվիրահատական շրջանում, ըստ ցուցումի, իրականացվում է ռադիոյոդթերապիա: Հարկ է նշել, որ վահանաձև գեղձի քաղցկեղը դատավճիռ չէ, և հիմնականում կարողանում ենք հասնել կայուն ռեմիսիայի կամ լիիրավ առողջացման: Կարևոր է հիվանդության վաղաժամ հայտնաբերումը և վաղաժամ միջամտությունը, որից հետո հիվանդները կարող են անցնել իրենց առօրյա կյանքին՝ ուղղակի շարունակելով գտնվել ներզատաբանի մշտական հսկողության տակ: Մեզ մոտ հազարավոր հիվանդների բուժման փորձը ցույց է տալիս, որ վահանաձև գեղձի քաղցկեղի ախտորոշման դեպքում հիվանդության ելքը բարվոք է, եթե, իհարկե, փուլ առ փուլ կատարվում են բժշկի ցուցումները. այց էնդոկրինոլոգին, ՈՒՁՀ, բիոպսիա, վիրաբույժի կողմից արդյունավետ վիրահատություն, այնուհետև` հսկողություն ներզատաբանի կողմից: Այս ամենի ճիշտ կազմակերպմամբ հիվանդները շարունակում են իրենց առօրյա, լիարժեք, առողջ կյանքը:
Ես մշտապես կրկնում եմ, որ բոլոր չարորակ գոյացությունների մեջ վահանաձև գեղձի չարորակ գոյացությունները <<ամենաբարորակն>> են, քանի որ վահանաձև գեղձի քաղցկեղի ամենատարածված տեսակը, բարեբախտաբար, պապիլյարն է, որի բուժման արդյունավետությունը հասնում է մոտ 95-100%-ի:
-Ձեր զրույցում հնչեցրիք մետաբոլիզմ տերմինը: Կմանրամասնե՞ք, թե ինչի՞ մասին է խոսքը։
-Մետաբոլիզմը՝ նյութափոխանակությունը, կենսական կարևոր գործընթաց է՝ քիմիական ռեակցիաների հաջորդականություն, որոնք ապահովում են օրգանիզմի նորմալ գործունեությունը։ Ունի երեք հիմնական ուղղություններ. սննդանյութերի փոխակերպումն էներգիայի՝ բջջային գործընթացների իրականացման համար, սննդանյութերի փոխարկումը սպիտակուցների, լիպիդների, նուկլեինաթթուների և ածխաջրերի
կառուցվածքային միավորների, և ազոտային արգասիքների հեռացումը:
Մետաբոլիզմ ասվածը յուրաքանչյուրիս օրգանիզմի շարժիչ ուժն է: Նրա յուրաքանչյուր ճյուղը կարող է առանձին խաթարվել, և յուրաքանչյուրի խաթարումը անդրադառնում է մյուս օղակների վրա: Մետաբոլիզմ բառը կարող է վերաբերել նաև կենդանի օրգանիզմներում տեղի ունեցող բոլոր քիմիական ռեակցիաներին, այդ թվում՝ մարսողությանը, ինչպես նաև տարբեր բջիջների միջև նյութերի փոխադրմանը, որոնց դեպքում բջջում տեղի ունեցող ռեակցիաների ամբողջությունն անվանում են միջանկյալ կամ միջնորդավորված մետաբոլիզմ:
-Բժշկուհի, այժմ էլ խոսենք, խնդրեմ,Կուշինգի սինդրոմ/համախտանիշից։
- Կուշինգի համախտանիշ կամ Կուշինգի հիվանդություն. դա մակերիկամների հորմոնների գերարտադրությունն է, որը կարող է ի հայտ գալ հենց մակերիկամի կողմից /համախտանիշ/ կամ հիպոֆիզի /հիվանդություն/՝ կենտրոնական էնդոկրին վերահսկիչ գեղձի կարգավորիչ արտադրվող հորմոնի գերարտադրության հետևանքով։ Շատ կարևոր է ժամանակին ախտորոշումը, ճիշտ կատարված փորձերի կատարումը, քանի որ համապատախան հորմոնի, մասնավորապես, կորտիզոլի ավելցուկի դեպքում նրանք իրենց արտահայտման ձևով տարբերվում են՝ ունենում են զարկերակային ճնշման բարձրացում, ածխաջրատային փոխանակության խանգարում, ճարպի ավելցուկի անհամաչափ կուտակում՝ հիմնականում մարմնի վերին հատվածում, Բուժառուներն ունենում են լուսնաձև դեմք, վերջույթները՝ բարակ, իսկ որովայնի վրա բավականին հստակ լինում են մանուշակագույն ստրիաներ՝ մաշկի ձգվածություն, այսինքն՝ տուժում է ամբողջ օրգանիզմը:
Այս պարագայում շատ կարևոր է ժամանակին հետազոտվել: Բուժմոտեցումները կարող են լինել թե՛ դեղորայքային, թե՛ վիրահատական: Վիրահատությունից հետո որոշ դեպքերում, ըստ ցուցումի, իրականացվում է նաև ճառագայթային բուժում: Ունենք բավականին արդյունավետ դեղամիջոցներ, հստակ միջազգային ուղեցույցներով՝ բուժական նորագույն մոտեցումներ: Իհարկե, այս հիվանդությունը սակավադեպ է ի հայտ գալիս, սակայն հանդիպելու դեպքում էլ Կուշինգի հիվանդությունը պետք է տարբերակել Կուշինգի համախտանիշից, ճարպակալումից, ճարպասեռային դիստրոֆիայից, պատանեկան դիսպիտուիտարիզմից և այլն։
-Բժշկուհի, խոսենք նաև այն մասին, թե ի՞նչ դեր ունի երկաթը մեր օրգանիզմում։
-Երկաթը կարևորագույն դեր է խաղում մեր օրգանիզմի բնականոն աշխատանքի մեջ։ Մասնակցում է հեմոգլոբինի կազմավորմանը, այն անհրաժեշտ է լիմֆոցիտների առաջացման, իմունային համակարգի ձևավորման և աշխատանքի համար։ Մասնակցում է տարատեսակ ֆերմենտների առաջացմանը։ Երկաթի անբավարարությունը հաճախ հանդիպող երևույթ է։ Կարող է առաջանալ սննդում երկաթով հարուստ մթերքների պակասից, հորմոնային խանգարման, ստամոքսաղիքային համակարգի խնդիրների, արյունահոսությունների հետևանքով։ Երկաթի պակասն օրգանիզմում հանգեցնում է անեմիայի (սակավարյունություն), իմունիտետի թուլացման, վահանաձև գեղձի ֆունկցիայի խանգարման և այլ հիվանդությունների, և կլինիկորեն դրսևորվում է արագ հոգնելիությամբ, թուլությամբ, գլխապտույտով, սրտխփոցով, մազաթափությամբ։ Սովորաբար, օրգանիզմում հազվադեպ է երկաթի ավելցուկ դիտվում։ Առաջանում է ենթաստամոքսային գեղձի, լյարդի, լեղապարկի և ներքին այլ օրգանների հիվանդությունների պատճառով, ինչպես նաև օրգանիզմում երկաթի յուրացման խանգարման դեպքում։ Կարող է արտահայտվել գլխապտույտով, գլխացավով, թուլությամբ, սրտխառնոցով և փսխմամբ, ախորժակի անկմամբ, մարսողական համակարգի խանգարումներով, մաշկի պիգմենտավորմամբ և այլ ախտանշաններով։
-Շփվելով երիտասարդ կադրերի հետ` ինչպիսի՞ն եք պատկերացնում, բժշկության ապագան։
-Մեզանում բժշկության ապագան ինձ պատկերանում է բավականին խոստումնալից դիրքերում և հուսալի ձեռքերում: Անժխտելի է, որ ասպարեզն համալրվում է բանիմաց, խորագետ երիտասարդ մասնագետներով, որոնք աչքի են ընկնում նորն ու արդիականն ըմբռնելու ունակությամբ, մասնագիտական լայն հետաքրքրություններով, ձգտում հետամուտ լինել միջազգային առողջապահական առաջընթացին, սիրում են իրենց գործը և ունեն շատ մեծ ներուժ՝ տիրապետելու բուժման ժամանակակից մեթոդներին:
-Մեր զրույցը մոտենում է ավարտին: Փորձենք այն ամփոփել, որպես վերջաբան, հայ հասարակությանը Ձեր մաղթանք-ուղերձով:
- Ուղերձս սեփական առողջությանը հետևելն է, խնամքով վերաբերվելը: Հազարավոր անգամ ասված խոսք է, որը, սակայն, անվերջ կրկնելու կարիք ունի. հիվանդությունը որքան վաղ ախտորոշվի, այնքան հետագա բուժումն անհամեմատ ավելի հեշտ կլինի: Ուստի խորհուրդ կտայի փոքր իսկ խնդրի ի հայտ գալու դեպքում անմիջապես դիմել բժշկի: Շատ կարևոր է վարել առողջ ապրելակերպ, հետևել քնի ռեժիմին, փորձել բարձր բարձր տրամադրություն ունենալ:
Որպես իմ երկրի մի մասնիկը և որպես իմ երկրի վաղվա օրով մտահոգ քաղաքացի, ես երկրիս խաղաղություն եմ մաղթում: Մենք արարող ազգ ենք, ունակ՝ կորցրածը վերականգնելու, ավերվածը վերակառուցելու: Մեր ժողովուրդը շատ փորձությունների միջով է անցել, բայց միշտ փառքով է դուրս եկել անհաղթահարելի թվացող դժվարություններից: Եթե յուրաքանչյուր հայ գիտակցի, որ ինքն է իր երկիրը շենացնողը, և իր ավանդը բերի այդ գործին, անտարակույս, ապագայում կունենանք մեր երազած երկիրը:
Ասելիքս ամփոփեմ՝ նորից գալով բժշկությանը և ցիտելով փիլիսոփաներից մեկի խոսքը. «Առողջությունը, թերևս, ամեն ինչ չէ, սակայն առանց առողջության ամեն ինչ ոչինչ է»։
Վարսենիկ Հովհաննիսյան
Մասնագիտություն՝ քիթ-կոկորդ-ականջաբան
1985-1995 Արզականի միջն. դպրոց
1996-2002 Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան
2002-2005 ԵՊԲՀ քիթ-կոկորդ-ականջաբանության օրդինատուրա
2005թ.-ից առ այսօր <<Էրեբունի>> ԲԿ-ում որպես քիթ-կոկորդ-ականջաբան
2021թ.-ից նաև <<Ստեփանավան>> ԲԿ-ում որպես քիթ-կոկորդ-ականջաբան
Սերտիֆիկատները`
2019թ.-ի մարտ- Կատարելագործման դասընթաց <<ԼՕՌ օրգանների վնասվածքներ և
ապրիլ անհետաձգելի իրավիճակներ>> թեմայով
2019թ.-ի ապրիլ- Կատարելագործման դասընթաց << Մանկական քրթ-կոկորդ-
մայիս ականջաբանության արդի հարցեր>> թեմայով
2016թ.-ի փետրվար- Կատարելագործման դասընթաց <<Քթի պլաստիկայի բաց և փակ
ապրիլ եղանակները, առաջնային և երկրորդային ռինոպլաստիկա>> թեմայով
2010թ.-ի հունիս- Բժշկական վկայական` Ավստրիայի Ֆելդկիրխի համալսարանական
Հուլիս կլինիկայում որպես հյուր-բժիշկ
2021 դեկտեմբեր <<Պլաստիկ վիրաբուժության, էսթետիկ բժշկության և կոսմետոլոգիայի>>
10-րդ միջազգային կոնգրես, Մոսկվա
2021 հոկտեմբեր <<Օտորինոլարինգոլոգիայի արդիական խնդիրները>> թեմայով
միջազգային կոնֆերանս, Երևան
2020 դեկտեմբեր <<Պլաստիկ վիրաբուժության, էսթետիկ բժշկության և կոսմետոլոգիայի>>
9-րդ միջազգային կոնգրես, Մոսկվա
2020 հոկտեմբեր <<Օտորինոլարինգոլոգիայի արդիական խնդիրները>> թեմայով
միջազգային կոնֆերանս, Երևան
2019 դեկտեմբեր <<Պլաստիկ վիրաբուժության, էսթետիկ բժշկության և կոսմետոլոգիայի>>
8-րդ միջազգային կոնգրես, Մոսկվա
2019 դեկտեմբեր Ռինոպլաստիկայի հեղինակային մաստեր-կլաս (Ժոլտիկով Վ.Վ.)
<<Պլաստիկ վիրաբուժության, էսթետիկ բժշկության և կոսմետոլոգիայի>>
8-րդ միջազգային կոնգրես, Մոսկվա
2019 հոկտեմբեր <<Օտորինոլարինգոլոգիայի արդիական խնդիրները>> թեմայով
միջազգային կոնֆերանս, Երևան
2019 ապրիլ <<Ռուսաստանի օտոլարինգոլոգների պետերբուրգյան 8-րդ միջազգային
Ֆորում, Սանկտ-Պետերբուրգ
2019 ապրիլ <<Ցավի ակադեմիա համար 3>>, Երևան
2019 մարտ <<Ցավի ակադեմիա համար 1>>, Երևան
2018 դեկտեմբեր <<Պլաստիկ վիրաբուժության, էսթետիկ բժշկության և կոսմետոլոգիայի>>
7-րդ միջազգային կոնգրես, Մոսկվա
2018 դեկտեմբեր Ռինոպլաստիկայի հեղինակային մաստեր-կլաս (Ժոլտիկով Վ.Վ.)
<<Պլաստիկ վիրաբուժության, էսթետիկ բժշկության և կոսմետոլոգիայի>>
8-րդ միջազգային կոնգրես, Մոսկվա
2018 դեկտեմբեր Ռինոպլաստիկայի հեղինակային մաստեր-կլաս (Գուբիշ Վ.)
<<Պլաստիկ վիրաբուժության, էսթետիկ բժշկության և կոսմետոլոգիայի>>
հիվանդությունների բուժման ժամանակակից ասպեկտները>> գիտա-
պրակտիկ կոնֆերանս , Երևան
2012 հոկտեմբեր <<Օտորինոլարինգոլոգների միջազգային կոնֆերանս>>, Երևան
2012 հունիս <<Բաց բժշկական համալսարանի սատելիտային սիմպոզիում`
նվիրված օտորինոլարինգոլոգիային>> , Երևան-Զալցբուրգ
2011 հոկտեմբեր <<Օտորինոլարինգոլոգիայի ընթացիկ թեմայով>> միջազգային
սիմպոզիում, Երևան
2010 ապրիլ <<Ռեսպիրատոր ինֆեկցիաների արդիական հարցերը>>, Երևան
2009 սեպտեմբեր <<Հայաստանի օտորինոլարինգոլոգների ասոցիացիայի 1-ին միջազգային
կոնֆերանս` նվիրված ԵՊԲՀ-ի ՔԿԱ-ի 70-րդ տարելիցին>>, Երևան
2008 նոյեմբեր Ամենաշատ տարածված հիվանդությունների ռացիոնալ բուժումը, Երևան
2008 հոկտեմբեր Վիրաբույժների համազգային կոնգրես, Երևան
2007 նոյեմբեր Հայաստանում պլաստիկ, ռեկոնստրուկտիվ և էսթետիկ վիրաբուժության
1-ին կոնգրես, Երևան
2007 մայիս Քնի բժշկությանն նվիրված տարածաշրջանային սիմպոզիում, Երևան
2006 մայիս Ռեկոնստրուկցիոն վիրաբուժության ինտենսիվ կուրս, Երևան
2006 ապրիլ Դեմքի պլաստիկ վիրաբուժության ինտենսիվ կուրս, Երևան
2005 սեպտեմբեր Երիտասարդ բժիշկների 3-րդ միջազգային կոնֆերանս, Երևան
2005 ապրիլ Մանկական օտորինոլարինգոլոգիայի ինտենսիվ կուրս, Երևան
2003 հոկտեմբեր Համահայկական Միջազգային վիրաբուժական կոնգրես, Երևան
2002 նոյեմբեր <<Վերին շնչուղիների ինֆեկցիոն հիվանդությունների տեղային թերապիա>>
գիտական կոնֆերանս, Երևան
Վարսենիկ Հովհաննիսյան
Թող խաղաղություն լինի բոլորիս հոգիներում, թող միշտ ակնդիր լինենք լավին ու բարուն
Ժամանակակից աշխարհի ռիթմն ու մրցակցությունը ինչպես բոլոր ասպարեզներում, այնպես էլ առողջապահության ոլորտում պահանջում են անընդհատ կատարելագործվել ու ընդլայնել արդեն ձեռք բերած կարողություններն ու մասնագիտական որակը: Մեր այս հրապարակումը քիթ-կոկորդ-ականջաբանության` ԼՕՌ հիվանդությունների շուրջ է, որոնք, ցավոք սրտի, բավականին մեծ տարածում ունեն Հայաստանում: Թույլ դիմադրողականությունը, նստակյաց կյանքը, գունանյութերով ու կոնսերվանտներով հարուստ սնունդը, հակաբիոտիկների չարաշահումը, ինչպես նաև հարբուխը, գրիպը և տարբեր վիրուսները կարող են նպաստել քթի, կոկորդի ու ականջի հիվանդությունների առաջացմանը: Շնչառական համակարգի տարաբնույթ հիվանդությունները եղանակային ու տարածաշրջանային սահմանափակումներ չունեն, կարևորվում են բոլոր երկրներում, իսկ այս ճյուղը այսօր համարվում է ժամանակակից բժշկության ամենաբարդ ու պահանջված ուղղություններից մեկը:
Ընդունված է համարել, որ քիթ-կոկորդ-ականջային հիվանդություններն ու ալերգիաները բնորոշ են փոփոխական եղանակներին: Միևնույն ժամանակ, ռինոսինուսիտները պատուհասում են՝ անկախ տարիքային ու սեռային սահմանափակումից: Արդյունքում առաջանում են բորբոքային վիճակներ, որոնք կարող են ուղեկցվել բարձր ջերմությամբ, ընդհանուր թուլությամբ, տկարությամբ (անլիարժեք ու հիվանդ զգալով): Մասնագետները հորդորում են՝ երբեք անուշադրության չմատնել LOR խնդիրները և դրանց առկայության դեպքում դիմել մասնագետի:
Քիթ-կոկորդ-ականջաբանություն, տարածված հիվանդություններ և բուժական մեթոդներ. մասնագիտական գործունեությունից http://bestgroup.am/ կայքին մանրամասներ է ներկայացնում <<Էրեբունի>> բժշկական կենտրոնի քիթ-կոկորդ-ականջաբան Վարսենիկ Հովհաննիսյանը:
Հաճելի մարդ է և հետաքրքիր զրուցակից, փնտրված մասնագետ՝ ճանաչված իր բազմավաստակ աշխատանքային փորձով ու գիտելիքներով, իր կատարած մի շարք բարդագույն վիրահատություններով, որի շնորհիվ բարի համբավ է վաստակել: Ասում են՝ բժշկությունը արվեստ է: Եվ ուրեմն, այս մասնագիտության տեր ամեն ոք պիտի ամենայն հմտությամբ տիրապետի ու ամենայն սիրով նվիրվի իր գործին՝ այն իսկապես վերածելով արվեստի: Իսկ դա նշանակում է շարունակական ուսում՝ ժամանակին համընթաց, անվերջ ինքնակրթություն, փորձի փոխանակում, ամենօրյա վազք եւ անթիվ անքուն գիշերներ: Եթե պատրաստ ես անվերապահորեն լծվել այս բեռին, ուրեմն հաջողությունն անվիճարկելի է:
Լսենք այս ճանապարհը անցած և շարունակաբար անցնող բժշկուհուն:
-Բժշկուհի, կներկայացրեք, թե՞ ինչ է իրենից ներկայացնում անգինան, և որոն՞ք են անգինայի բուժման ժամանակակից մեթոդները:
-Անգինան ամենատարածված հիվանդություններից է, որով ավելի հաճախ՝ 75% դեպքերում հիվանդանում են երեխաները, իսկ մինչև 30 տարեկան` մեծերը: Հիվանդությունը կրում է սեզոնային բնույթ և վերելք ապրում աշնանն ու գարնանը: Անգինայի հարուցիչն է A խմբի բետա հեմոլիտիկ ստրեպտոկոկը կամ ստաֆիլոկոկը: Հարուցիչներ կարող են հանդիսանալ նաև պնևմոկոկերը, վիրուսները, անաէրոբ հարուցիչներ, կանդիդա խմբի սնկերը, բերանի խոռոչի սպիրոխետաները: Նախատրամադրող ֆակտորներ կարող են հանդիսանալ օրգանիզմի սառեցումը, մթնոլորտի ախտոտվածությունը, տեղային և ընդհանուր իմունիտետի իջեցումը, երբեմն նաև՝ նշիկների մեխանիկական վնասվածքները: Ախտահարումը կարող է լինել էկզոգեն (ավելի հաճախ) և էնդոգեն (աուտոինֆեկցիա): Ինֆեկցիան փոխանցվում է օդ-կաթիլային և ալիմենտար ճանապարհներով: Էկզոգեն ախտահարման դեպքում ինֆեկցիայի աղբյուր է հանդիսանում հիվանդ մարդը: Էնդոգեն ախտահարումը կատարվում է բերանի խոռոչից կամ ըմպանից (խրոնիկ տոնզիլիտ, ատամների կարիես, լնդերի հիվանդություններ): Ինֆեկցիայի աղբյուր կարող են հանդիսանալ նաև քթի և հարքթային խոռոչների թարախային հիվադությունները: Ելնելով հիվանդության ծանրությունից և քմային նշիկներում մորֆոլոգիական փոփոխություններից՝ տարբերում ենք առաջնային (սովորական, պարզ, բանալ) - կատառալ, լակունար, ֆոլիկուլյար, խառը և երկրորդային (սիմպտոմատիկ) – անգինաներ, որոնք առաջանում են սուր ինֆեկցիոն հիվանդությունների ժամանակ (կարմրուկ, քութեշ, դիֆթերիա) և անգինաներ, որոնք առաջանում են արյան հիվանդությունների ժամանակ (սուր լեյկոզ, ինֆեկցիոն մոնոնուկլեոզ, ագրանուլոցիտոզ) և սպեցիֆիկ անգինաներ, որոնց հարուցիչներն են հանդիսանում սպեցիֆիկ ինֆեկցիաները (Սիմանովսկի-Պլաուտ-Վենսանի անգինա, սնկային անգինա):
-Խրոնիկական տոնզիլիտ․ կմանրամասնե՞ք։
-Խրոնիկ տոնզիլիտը հիմնականում հանդիպում է երիտասարդների մոտ՝ առաջացնելով աշխատունակության երկարատև կորուստ, հաճախակի ռեցիդիվների և ներքին օրգանների կողմից զարգացող բազմաթիվ բարդությունների պատճառով:
Այսպիսով, խրոնիկական տոնզիլիտը քմային նշիկների ավշային հյուսվածքի զուտ քրոնիկական բորբոքում չէ. այն տեղային և ընդհանուր ախտանիշների բարդ համակցություն է, որն ընթանում է սրացումներով և ռեմիսիայի փուլերովէ հիվանդի աուտոսենսիբիլիզացիայի առկայության պայմաններում:
Խրոնիկական տոնզիլիտը կարող է լինել՝
1. ոչ սպեցիֆիկ
ա/ կոմպենսացված ձև
բ/ դեկոմպենսացված ձև
2.սպեցիֆիկ` ինֆեկցիոն հիվանդությունների ժամանակ / տուբերկուլյոզ, սիֆիլիս, սկլերոմա/
Քրոնիկական տոնզիլիտի տեղային և ընդհանուր կապակցված հիվանդություններն են`
․ Տեղային կապակցված հիվանդություններ.
--պարատոնզիլիտ,
— պարաֆարինգիտ,
— խրոնիկական ֆարինգիտ և այլն
․ Ընդհանուր կապակցված հիվանդություններ.
— տոնզիլոգեն սեպսիս,
— ռևմատիզմ,
— ինֆեկցիոն պոլիարթրիտ,
— սրտի ձեռքբերովի հիվանդություններ,
— միզարտադրողական համակարգի ձեռքբերավի հիվանդություններ
— հոդերի ձեռքբերովի հիվանդություններ,
— այլ օրգան համակարգերի` ինֆեկցիոն-ալերգիկ ծագման, ձեռքբերովի հիվանդություններ :
Քմային նշիկների յուրահատուկ կառուցվածքը (նշիկի պարենխիման թափանցող խորանիստ ճյուղավորված կրիպտաների առկայությունը) պայմաններ են ստեղծում սննդի կամ ներշնչվող օդի հետ բերանի խոռոչ թափանցող բազմաթիվ միկրոօրգանիզմների կողմից արտազատվող օտարածին սպիտակուցների և թույների ներծծման համար: Ալերգիկ վիճակն այսպիսով հարաճում է: Վերջինիս առկայության պայմաններում բորբոքային հիվանդությունը զարգանում է ի պատասխան ոչ-սպեցիֆիկ գրգռմանը: Նման դեպքերում օրգանիզմի տեղային կամ ընդհանուր գերսառեցումը, հանդիսանալով ոչ-սպեցիֆիկ գրգռիչ, առաջացնում է քմային նշիկների կամ հեռադիր օրգաններիª երիկամների, սրտամկանի և հոդերի բորբոքում (օրգանիզմի սենսիբիլիզացիայի հետևանքով): Տոնզիլիտն անբարենպաստ պայմաններ է ստեղծում կրիպտաների դրենավորման համար, քանի որ վերքային մակերեսները ձևավորվում են էպիթելի շերտազատման պատճառով, ինչը հանգեցնում է կրիպտաներում կպումների զարգացման: Դա տևականորեն դժվարացնում է կրիպտաների դրենավորումը, որտեղ կուտակվող սննդի մնացորդները, շերտազատված էպիթելը և միկրոօրգանիզմները պայմաններ են ստեղծում նշիկի դանդաղընթաց բորբոքման համար` հիվանդի սենսիբիլիզացիայի հետ մեկտեղ:
Կլինիկական պատկերը ոչ միշտ է արտահայտված: Կան բազմաթիվ ախտանիշներ, որոնց զուգակցումը կարող է օգնել ախտորոշմանը:
Քրոնիկ տոնզիլիտը՝ նշաբորբը, տարածվածությունը և տոնզիլոգեն բարդությունների զարգացման հավանականությունն այդ ախտաբանությունը դարձնում են շատ ակտուալ պրակտիկ օտոլարինգոլոգիայում: Քմային նշիկների տվյալ ախտաբանությունը պրոֆեսիոնալ հետաքրքրություն է առաջացնում ոչ միայն օտոլարինգոլոգների, այլ նաև մանկաբարձների, սրտաբանների, ռևմատոլոգների, ալերգոլոգների և այլ մասնագետների մոտ, քանի որ քրոնիկ տոնզիլիտը նպաստում է մի շարք հիվանդությունների առաջացմանը կամ ուղեկցում է դրանք:
Քրոնիկ տոնզիլիտը սրացումներով ընթացող քմային նշիկների քրոնիկ բորբոքումն է՝ հաճախակի անգինաների հետևանքով: Քմային նշիկները՝ ըմպանային օղակի մյուս լիմֆոիդ գոյացումների հետ պաշտպանում են օրգանիզմը սննդի, ջրի և օդի հետ թափանցող ախտածին միկրոբներից: Հիվանդության ժամանակ նշիկները վարակի տարածման պատնեշ լինելուց վերածվում են մեծաքանակ ախտածին միկրոբներ և նրանց կենսագործունեության արգասիքներ պարունակող պահեստարանի:
Քրոնիկ տոնզիլիտի առաջացմանը նպաստում է քթային շնչառության դժվարացումը (քթի միջնապատի թեքում, քրոնիկ ռինիտ, ադենոիդներ): Տեղային ռիսկային գործոններից են ադենոիդիտը, հայմորիտը, ատամների կարիեսը: Հիվանդությունն ախտորոշվում է անամնեզի (հաճախակի անգինաներ), օբյեկտիվ զննման և լրացուցիչ հետազոտությունների հիման վրա: Քրոնիկական տոնզիլիտի տեղային բարդություններից է պարատոնզիլյար աբսցեսը, իսկ ընդհանուր բարդություններից են միոկարդիտը, ռևմատիզմը, գլոմերուլոնեֆրիտը և այլն:
Հիվանդությունն ազդում է նաև իմունային համակարգի վրա և նպաստում է մի շարք հիվանդությունների զարգացմանը՝ դերմատոմիոզիտ, սկլերոդերմիա, սիստեմային կարմիր գայլախտ, էկզեմա, փսորիազ, պերիֆերիկ նյարդերի ախտահարում (ռադիկուլիտ, պլեքսիտ):
Բուժման վիրաբուժական մեթոդներից կիրառվում է երկկողմանի էքստրակապսուլյար տոնզիլէկտոմիան (նշիկների հեռացումը կապսուլայով) և քմային նշիկների ռադիոալիքային թերմոռեդուկցիան: Վերջինս նշիկները պահպանելու տարբերակն է, և դա ուղղակի փրկություն է: Բոլորս էլ լավ գիտակցում ենք, որ նշիկները կատարում են կարևորագույն ֆունկցիա՝ պայքարում են ինֆեկցիայի դեմ: Մեթոդը հնարավորություն է տալիս օրգանը պահպանել:
Կոնսերվատիվ բուժումը կիրառվում է քրոնիկ տոնզիլիտի կոմպենսացված ձևի և դեկոմպենսացված ձևի առաջին տեսակի բուժման համար: Դեկոմպենսացված ձևի երկրորդ տեսակի և բարդությունների առկայության դեպքում կիրառվում է վիրահատական բուժում:
Կոնսերվատիվ բուժումը հիմնականում ժամանակավոր է, և լավացումը վերջնական չէ. գանգատները և ախտանշանները շարունակվելու դեպքում առաջանում է վիրահատական միջամտության անհրաժեշտություն:
-Ի՞նչ է իրենից ներկայանում քնի ապնոեն:
-Քնի ապնոեն քնի ժամանակ շնչառության կանգն է: Այն հիմնականում լինում է գեր մարդկանց մոտ՝ կարճ պարանոցով, մեծ փորով, քթի միջնապատի դեֆորմացիա, քթի խեցիների գերաճ, պոլիպներ, մեծ լեզու, մեծ նշիկներ, փափուկ քիմքի և լեզվակի գերաճի դեպքում: Ունի երեք աստիճան. թեթև, միջին, ծանր: Մեր կլինիկան նշված խնդիրների բուժմոտեցումների մեջ բավականին զարգացած է, համագործակցում ենք քնի կենտրոնի հետ, պացիենտները անցնում են հետազոտություններ, թեթև և միջին աստիճանների ժամանակ, անհրաժեշտության դեպքում՝ անմիջապես վիրահատվում, իսկ եթե բախվում ենք ծանր աստիճանի հետ, ապա էնդոկրինոլոգի խորհրդակցության և ավելորդ քաշի դեմ պայքարելու անհրաժեշտություն կա: Կան հատուկ դիմակներ, որոնց կրմամբ պացինետի մոտ որոշակի ճնշում է ապահովվում, և պառկած դիրքում շնչառությունը չի փակվում, չի կախվում փափուկ քիմքը, շնչուղին մշտապես բաց վիճակում է լինում, որը հնարավորություն է տալիս կարգավորել քունը: Իսկ երբ շնչառական կանգ չի լինում, նյութափոխանակությունն աստիճանաբար կարգավորվում է, և մարդը ավելի հեշտ է նիհարում: Շնորհիվ այս ամենի՝ արդյունքում այդ խնդիրն ունեցողներն գիշերը լավ են քնում, ցերեկն՝ ավելի առույգ են լինում, հետևաբար՝ ձերբազատվում նաև նյարդային համակարգի ախտահարումներից:
-Իսկ ի՞նչ է խռմփոց ասվածը:
-Մեր օրգանիզմն ունի այնպիսի մի մեխանիզմ, երբ որ <<պահում>> են շնչառությունը, արյան մեջ բարձրանում է ածխաթթու գազի մակարդակը, որն էլ խթանով ուղեղը, արթնացնում է այն: Ավելի հաճախ գիշերային խռմփոցի պատճառ կարող են հանդիսանալ դեմքի անատոմիական կառուցվածքի առանձնահատկությունները՝ օրինակ, ստորին ծնոտի թեթևակի տեղաշարժը, երկարավուն ծնոտը կամ՝ կեռ, մեծ քիթը։ Ճարպային շերտը, ընդգրկելով ըմպանը, նեղացնում է լուսանցքը։ Քնի ժամանակ թուլանում են քիմքն ու լեզուն։ Նեղացած կոկորդի և ըմպանի փափուկ հյուսվածքների թրթռոցի հետևանքով առաջանում է խռմփոց։ Ավելորդ քաշը շնչառական դժվարություններ է առաջացնում: Բարձր աստիճանի ճարպակալման դեպքում, քնած ժամանակ, անգամ կարող է գրանցվել շնչառական կանգ։ Այդ երևույթն անվանում են քնի ապնոէ։ Երբ վահանաձև գեղձի հետ կապված խնդիրներ են զարգանում, զուգահեռ կարող է նկատվել քաշի ավելացում և հյուսվածքների այտուցվածություն։ Դա վերաբերում է նաև լեզվին, շնչառական ուղիների անցանելիությանը։ Այդ գործոնները մեծացնում են խռմփոցի առաջացման հավանականությունը։
Քթային շնչառության խնդիրները․ Խռմփոց և շնչառական կանգ ունեցող մարդկանց մոտավորապես 25 տոկոսի մոտ ախտորոշվել են քթային շնչառության խանգարումներ։ Քնի ժամանակ շնչառության խանգարման պատճառ կարող են լինել քթի խոռոչի բորբոքումները, քթի միջնապատի ծռվածությունը, պոլիպները և այլն։
Նշագեղձերի մեծացումը, այտուցվածությունը. Նշագեղձերը հաճախ մեծանում են բորբոքային գործընթացների հետևանքով՝ առաջացնելով շնչառական դժվարություններ։ Երբեմն դրանք գրեթե դիպչում են իրար՝ շատ նեղ անցք թողնելով, ինչն էլ կարող է դառնալ խռմփոցի առաջացման պատճառ:
Արդի բժշկության մեջ՝ քթի վիրահատությունների ժամանակ կիրառվում են սիլիկոնե տամպոններ, որի վրա առկա խողովակը անմիջապես վիրահատությունից հետո պացինետին հնարավորություն է տալիս քթով շնչել: Իսկ նախկինում կիրառվող մեծ քանակությամբ տամպոնները պացիենտի մոտ տհաճ զգացողություն էին առաջացնում:
-Ինչի՞ պատճառի հետևանք կարող է հանդիսանալ աղմուկը ականջներում:
-Առհասարակ աղմուկը լինում է լսողական նյարդի ախտահարման և թմկաթաղանթների պերֆորացիաների ժամանակ, որոնք էլ, կախված իրենց տեմբրից, մարդկանց մոտ տարբեր նյարդային վիճակներ են առաջացնում: Եվ անգամ փոքր աղմուկի և լսողության թեթևակի խանգարման դեպքում անմիջապես պետք է դիմել բժշկի, քանի որ ժամանակին դիմելու դեպքում չենք առնչվում բարդացած վիճակների հետ, և ավելի արդյունավետ բուժումն ավելի երաշխավորված է լինում:
- Ո՞ր տարիքում է ցուցված կատարել խխունջային ներպատվաստման վիրահատություն:
- Ցանկալի է կատարել վաղ՝ 6 ամսականից-1 տարեկան հասաում: Խլության բուժման մեթոդը կոնխլար իմպլանտացիան է, երբ վիրահատության միջոցով վերականգնվում է լսողությունը, հետականջային հատվածում կտրվածքով բացվում է փոքր ոսկրային հատված, իմպլանտի էլեկտրոդը տեղադրվում է խխունջի մեջ:
Նախապես կատարվում է համակարգչային տոմոգրաֆիա՝ պարզելու խխունջի վիճակը: Առողջ և զարգացած լինելու դեպքում նոր միայն դիմում են իմպլանտացիայի, և իմպլանտը փոխարինում է խխունջի մեջ լսողական նյարդին, իսկ դրա միջոցով իմպուլսը փոխանցվում է ուղեղին: Վիրահատությունից մեկ ամիս անց արդեն կատարվում է ծրագրավորում, պացիենտին սարք է միացվում, և արդյունքում ապահովվում է լսողություն:
-Լսողական սարքեր կրելը, արդյո՞ք, ունի հակացուցումներ:
-Ո՛չ: Լսողական սարքերի կրումով մենք օրգանը պահպանում ենք, եթե խնդիրը երկկողմանի է, ցանկալի է երկու ականջներում էլ կրել սարքը, որն ապահովում է տարածության մեջ ձայնի կողմնորոշումը, քանի որ մեկ ականջով չեն կարող կողմնորոշվել դեպի ձայնի ուղղությանը, ինչն, օրինակ, կարևոր է հատկապես վրաերթերից խուսափելու համար:
-Բոլորն էլ կյանքում ունեն իրենց ուսուցիչը: Ու՞մ կարող եք համարել Ձեր ուսուցիչը:
-Ես իմ կյանքում ունեցել եմ ուսուցիչներ, որոնց մինչ օրս երախտապարտ եմ, առանց նրանց ես չէի կարող հասնել այսօրվա արդյունքին: Քիթ-կոկորդ-ականջաբանության մեջ իմ ուսուցիչը պրոֆեսոր Արթուր Կիմի Շուքուրյանն է: Ուսուցիչ կարող եմ համարել դոկտոր Էլզեսերին և Մյունստին՝ Ավստրիայից, իսկ պլաստիկ վիրաբուժության մեջ իմ ուսուցիչը Վիտալի Ժոլտիկովն է: Իհարկե, վերապատաստումների ժամանակ շատ եմ շփվել լավագույն մասնագետների հետ, ներգրավվել եմ իրենց աշխատանքներում, ինչպես նաև մասնակցել վիրահատությունների, ինչն իմ տարերքն է եղել:
-Շնորհակալություն տեղեկություններով հարուստ ու հագեցած զրույցի համար: Որպես վերջաբան, ի՞նչ կմաղթեիք մեր հասարակությանը:
-Կցանկանայի մեր հայրենակիցներին հորդորել ու խնդրել, որ ժամանակին դիմեն բժշկի: Ցավալին այն է, որ մարդիկ ամեն ինչի համար գումար կարողանում են հայթայթել, իսկ առողջության դեպքում խնայում են, մինչդեռ առողջությունը ամենաթանկ բանն է: Երբեմն լինում են դեպքեր, երբ բժշկությունն անզոր է արդեն անդառնալի փոփոխությունների առջև: Բոլորս էլ հասկանում ենք, որ ամեն ինչի հիմքում սոցիալական վիճակն է, սակայն երբ առողջությունը կորցնում են, միևնույն է, պետք է վաղ թե ուշ դիմեն բժշկի: Ավելի լավ է՝ վաղ դիմել, այսինքն՝ ժամանակին, և բժշկին հնարավորություն տալ կանխել հիվանդության սրացումը; Այդուհանդերձ, բոլորին մաղթում եմ առողջություն: Թող ամեն մեկը կարողանա խաղաղություն գտնել թե՛ աշխատավայրում, թե՛ ընտանիքում: Կցանկանամ, որ լինենք ավելի համբերատար, ուժեղ, դիմացկուն, լավատես: Երբ ամեն ինչի մեջ լավն ենք տեսնում, մեր դրական էներգիան վերև է բարձրանում, միանում տիեզերական էներգիային ու մեզ է վերադառնում: Թող խաղաղություն լինի բոլորիս հոգիներում, թող միշտ ակնդիր լինենք լավին ու բարուն: Աստված բարի աչքով նայի բոլորիս: