Իրականում գիտելիքները մարդուն կշիռ են տալիս, իսկ արարքները` փայլ

Տեսողության տարբեր խանգարումների շտկման մեթոդներն ամբողջ աշխարհում պարբերաբար զարգանում ու նոր նշաձող են սահմանում, եւ  Հայաստանը նույնպես անմասն չի մնում ակնաբուժության ոլորտի բոլոր առաջադեմ մոտեցումները ներդնելուց ու կիրառելուց։ Վաղուց արդեն հայաստանյան ակնաբուժական կլինիկաներում կատարվում են այնպիսի վիրահատություններ, որոնք հնարավորություն են տալիս ձերբազատվել աչքի տարբեր հիվանդություններից եւ կանխարգելել որոշ հիվանդությունների զարգացումն ու խորացումը: 

Բժշկական երկարամյա դարբնոցում մշտապես արծարծվում են այն մարդկանց անունները, ովքեր տարբեր տարիների ընթացքում կարևոր ներդրում են ունեցել բժշկագիտության զարգացման, սերունդների կրթման, գիտական և կրթության համակարգի կայացման գործում:

Մեր զրուցակիցն է ակնաբույժ-վիրաբույժ, Ս.Վ. Մալայանի անվան ակնաբուժական կենտրոնի աչքի վնասվածքների բաժանմունքի վարիչ, բժշկական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, կենտրոնի անմնացորդ և նվիրյալ զավակ ԳԵՈՐԳԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ, ում երկար  տարիների նվիրյալ աշխատանքն իսկապես  մեծագույն սխրանք է: Նրա բազմամյա վաստակը բժշկության մեջ պարզապես անգնահատելի է, իսկ ավյունն ու ջանասիրությունն օրինակ կարող են լինել շատ-շատերի համար:

Այդ ամենը նրան հաջողվել է շնորհիվ տարիների քրտնաջան աշխատանքի, հայրենասիրության, ակնաբուժության հանդեպ անսահման սիրո,  մասնագիտական ճիշտ ու արդյունավետ մոտեցումների, որոնցից մեկը կրթության և գիտության հավերժ կապի պահպանումն է, ինչը   իր ղեկավարած բաժանմունքի հիմնաքարն է: Ի դեպ, «Որակի նշան» ընկերությունը, ամփոփելով տարին, ընկերության կողմից կազմակերպած ամենամյա մրցանակաբաշխության շրջանակներում Գեորգի Գրիգորյանին ճանաչեց «Որակի նշան-Տարվա բժիշկ-2025»-ի մրցանակակիր։

-Պարոն Գրիգորյան, ո՞ր դեպքում է ցուցված վիտրեկտոմիան:

-Վիտրեկտոմիան վիրահատական ​​միջամտություն է, որի ժամանակ աչքի ապակենման մարմինը ամբողջությամբ կամ մասնակի հեռացվում է: 

Վիտրեկտոմիայի հիմնական նպատակը աչքի ներսի անոմալիաների կամ վնասվածքների շտկումն է, որոնց միջոցով հնարավոր է բարելավել տեսողությունը կամ նվազեցնել աչքի հետագա վնասումը: Այն ցուցված է ցանցաթաղանթի շերտազատման, շաքարային դիաբետի հետևանքով ակնահատակում առաջացած փոփոխությունների, աչքի վնասվածքների, ինչպես նաև ապակենման մարմնում արյունազեղումների առկայության դեպքում:

Այս թեմայի շուրջ ես վաղուց գիտական թեզ եմ պաշտպանել, և արդի բժշկության մեջ կան այդ մեթոդը լիրաժեք տիրապետողներ, որոնցից մեկը, հպարտորեն կարող եմ նշել, որ իմ տղան է` մեր կենտրոնի ակնաբույժ Լեւոն Գրիգորյանը: Իրականում գիտելիքները մարդուն կշիռ են տալիս, իսկ արարքները` փայլ: Բժշկագիտության մեջ ամենակարևորը անձնվիրումն ու գաղափարն է՝ կա գաղափար, լուծում գտնելն արդեն դառնում է տեխնիկական գործընթաց։  

-Շաքարային դիաբետը աչքերի ի՞նչ խնդրի կարող է հանգեցնել։ 

-Կարող է հանգեցնել դիաբետիկ ռետինոպաթիայի, որի դեպքում ախտահարվում է աչքի ցանցաթաղանթը: Զարգացող երկրներում այն կուրության հիմնական պատճառն է: Շաքարային դիաբետով (և՛ առաջին, և՛ երկրորդ տիպի) բոլոր հիվանդները ռիսկի խմբում են։ Որքան երկար մարդն ունի շաքարային դիաբետ, այնքան որևէ ակնային հիվանդության առաջացման հավանականությունն ավելի մեծ է։ Առաջին հերթին այն կարող է բերել կուրության։ 

Առաջնահերթ տուժում են աչքերն ու երիկամները։ Իհարկե, դրան հասնում են բարդացած, բարձիթողի իրավիճակներում։ Հայկական մտածելակերպ է` մինչև դանակը ոսկորին չի հասնում, չեն դիմում բժշկի օգնությանը։ Մենք անում ենք  հնարավորն ու անհնարը` պայքարելով այդ դարի չարիք համարվող հիվանդության պատճառահետեւանքների դեմ։ Բայց եթե բարձիթողի վիճակում են, լինում են դեպքեր, երբ կորցնում են մեկ, հետո երկրորդ աչքը:  Ցավոք,  մեր պրակտիկայում դեռ հանդիպում են նման դեպքերը։ Արդի զարգացում ապրող դարում դրա դեմ պայքարելու միջոցները բավականին շատ են, եթե իհարկե ժամանակին դիմեն բժշկի։ 

-Իսկ ինչի՞ց է առաջանում կատարակտը:

-Կատարակտը պաթոլոգիա է, որը բնութագրվում է աչքի ոսպնյակի դանդաղ մթագնմամբ (թափանցիկության խանգարմամբ): Այն  լինում է միակողմանի եւ երկկողմանի: Առավել հաճախ հանդիպում է երկրորդ տեսակը: Դրա առաջացմանը կարող են նպաստել 2-րդ կամ 1-ին տիպի շաքարային դիաբետը, աչքի վնասվածքների կամ բորբոքային պրոցեսների առկայությունը, աչքի վիրահատական փոփոխությունները, գլյուկոկորտիկոիդների բավականին երկարատեւ ընդունումը, ինչպես նաեւ ծխելը, իոնացնող ճառագայթումը, ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների երկարատեւ ազդեցությունը: Հղիության ընթացքում վտանգավոր ինֆեկցիոն հիվանդությունների կամ ուժեղ դեղամիջոցների ընդունման հետեւանքով նույնպես պտղի մոտ կարող է նկատվել բնածին կատարակտ:

Կատարակտը վիրահատում են ֆակոէմուլսիֆիկացիայի մեթոդով, որի ընթացքում աչքի մեջ տեղադրվում է արհեստական ոսպնյակ:

-Ի՞նչ պաթոլոգիա է կերատիտը:

-Կերատիտը  եղջերաթաղանթի բորբոքումն է, վերջին շրջանում, ցավոք,  բավականին մեծ տարածում ունի, և շատացել են վիրուսային, թարախային, տրավմատիկ կերատիտները, եւ այսօր արդի ակնաբուժության զինվածությունը թույլ է տալիս ստանալ բուժման լավագույն արդյունքներ։ Լինում են վիրուսային, բակտերիալ և սնկային ծագման: Վերջին երկուսը եղջերաթաղանթը ախտահարում են՝ հաճախ ներթափանցելով մեխանիկական վնասման ժամանակ:

- Ի՞նչ է չոր աչքի համախտանիշը:

-Չոր աչքի համախտանիշը կարող է պայմանավորված լինել բազում պատճառներով: Դրանց շարքին են դասվում որոշ աուտոիմունային եւ այլ լուրջ հիվանդությունները, ինչպես նաեւ որոշակի դեղորայքի ընդունումը, համակարգչի եւ պլանշետների չարաշահումը, օդի աղտոտվածությունը, ալերգիաները, ծխախոտի չարաշահումը, կոնտակտային լինզաներ կրելը եւ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությունը: 

-Ցանկացած կայացած տղամարդու թիկունքում սիրող և գիտակից կին է կանգնած։ Տեղյակ ենք, որ Ձեր կին էլ է առողջապահության ոլորտից։ Մի փոքր կպատմեն՞ք ձեր ընտանիքից:

-Այո, իրավացի եք, իմ կինը նույնպես ակնաբույժ է` մանկական: Նա միշտ իմ թիկունքին ամուր կանգնած  է եւ մինչ օրս օգնում է   ցանկացած իրավիճակում, եւ մենք միշտ  խորհրդակցում ենք ցանկացած հարցի շուրջ: Իրականում իմ ընտանիքի բոլոր անդամները բժիշկներ են, աղջիկս ավելի շատ ընդգրկված է առողջության ոլորտում մենեջմենթի ուղղվածությամբ, տղաս՝ Լեւոն Գրիգորյանը, ինչպես վերը նշեցի, կայացած բարձր մակարդակի ակնաբույժ է, եւ թող ամպագոռգոռ չթվա, ես իմ աչքերի լույսը վստահել եմ իրեն. վիրահատել է աչքս, և բավականին լավ արդյունք է գրանցվել։ 

Իրականում այսօր երիտասարդ կադրերի համար ստեղծված են բոլոր պայմանները` վերազինվելու արդի գիտելիքներով և վերապատրաստվելու: Իսկ մեր ուսանելու խորհրդային տարիներին այդ հնարավորությունները քիչ էին։ Իմ տղան մի քանի անգամ է անցել վերապատրաստումներ կատարակտի թեմայով, վիտրեկտոմիայի  կատարելագործման մեջ Հնդկաստանի Բիխար նահանգում եւ  կրկին անցնելով այլ վերապատրաստումներ` այսօր Հայաստանում վիտրեկտոմիա կատարող լավագույն մասնագետներից մեկն է:  Լեւոնի կինը՝ Աիդա Աբովյանը «Շենգավիթ» բժշկական կենտրոնի ակնաբույժ է։ Նա բազմիցս է անցում վերապատրաստումներ, նաեւ անցել է ֆելլոուշիփ Հնդկաստանում։   Իրականում ես իմ երեխաներին երբեք չեմ ուղղորդել մասնագիտության ընտրության հարցում, ուղղակի իրենց մեջ դեռ մանկուց սերմանվել է բժշկությունը: Լեւոնը դեռ մանկուց ինձ հետ գալիս էր  հիվանդանոց, ուսանելու տարիներին 3-րդ կուրսից սկսեց աշխատել հիվանդանոցում։ Ինքը սիրեց իր մասնագիտությունը։ Եվ այսօր ուրախալի փաստ է, որ միջին տարիքի ակնաբույժների երեխաները կրկին ցանկանում են ընտրել իրենց ծնողների ուղին։ Ես գովելի եմ դա համարում։ Ասացվածք կա` պտուղը ծառից հեռու չի ընկնի։ 

- Եվ որպես վերջաբան` Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը:

-Կմաղթեմ, որ մեր հասարակությունը լինի ավելի ներողամիտ, բարեկիրթ, բժշկին դիմելու կուլտուրան բարձր մակարդակ ունենա, բժշկի հանդեպ հարգանքն ավելի մեծանա, որովհետև բժշկի ուսերին դրված է շատ մեծ պատասխանատվություն: Այսօր բուժառուն իրականում շատ պահանջատեր է, եւ բժշկին առաջվա գոհունակությունը հայտնողներն  այսօր ավելի քիչ են, ամեն քայլափոխի դժգոհում են`չնայած իրականում ունենում են բուժման փայլուն արդյունք։ Փոխվել է մարդկանց հոգեբանությունը, ապրելակերպը, որն իրականում ազդում է նրանց մտածելակերպի վրա: Բոլորին մաղթում եմ առողջություն, հանդուրժողականություն, համբերություն։ Ես ունեմ մի մոդուս`  երբեք հիվանդին չվնասել, բուժել, օգնել հիվանդին` հնարավորության դեպքում` անգամ անվճար: Եվ թող երբեք չմարի ձգտումն ու հավատը, և հավատացեք, հաջողությունը մշտապես կժպտա:

Հարցազրույցը վարեց Լուսինե Գալստյանը