Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի հիմնադրման ակունքները բխում են 1930 թվականից, կոոպերատիվ-տնտեսագիտական ինստիտուտից: Այդ տարիներից սկսած` հայ տնտեսագիտական մտքի, ինչպես նաև Հայաստանում տնտեսագիտական կրթության ձևավորման ու զարգացման երախտավորներ են եղել անվանի գիտնական մանկավարժներ, պրոֆեսորներ Ղևոնդ Շաքարյանը, Հովհաննես Թումանյանը, Կարպիս Կարագյանը, Վռամ Կոստանյանը, Սուրեն Միքայելյանը, այլք:

Հետագայում բուհն անցել է կազմավորման փուլեր: Հաջորդը ԵՊՀ-ի կազմում ավելի քան չորս տասնամյակ տևողությամբ գոյությունն էր` որպես տնտեսագիտական ֆակուլտետ, որի ընթացքում շնորհիվ Երևանի պետական համալսարանում ստեղծված բարենպաստ պայմանների և ֆակուլտետի անձնակազմի քրտնաջան աշխատանքի, հսկայական առաջընթաց էր ապրել գիտամանկավարժական գործունեության բոլոր ոլորտներում:

Հայաստանում տնտեսագիտական ինքնուրույն բուհի երկրորդ ծնունդը կամ նորագույն պատմությունն սկիզբ է առել 1975 թ. օգոստոսի 6-ից, երբ ՀԿԿ Կենտկոմի և ՀԽՍՀ նախարարների խորհրդի որոշմամբ ԵՊՀ տնտեսագիտական, ապրանքագիտության և առևտրի էկոնոմիկայի, ղեկավար աշխատողների և մասնագետների որակավորման բարձրացման ֆակուլտետների բազայի վրա կազմավորվեց Երևանի ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտը:

Բավական է ասել, որ ԵրԺՏԻ կազմավորման նախօրյակին (1974 թ.) տնտեսագետ ուսանողների թվաքանակը 1934 թ. համեմատությամբ տասնապատկվել էր` 305-ից հասնելով շուրջ 3 հազարի, իսկ մասնագիտությունների թիվը` 4-ից 11-ի: Սակայն բարձրագույն կրթությամբ տնտեսագետների նկատմամբ պահանջարկն աճում էր առաջանցիկ տեմպերով, ինչով էլ պայմանավորված էր տնտեսագիտական ինքնուրույն բուհի կազմավորման անհրաժեշտությունը 70-ական թվականներին: ԵՊՀ-ի տնտեսագիտական ֆակուլտետում էին աշխատում, ապա ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտ տեղափոխվեցին անվանի տնտեսագետներ Անուշավան Կիրակոսյանը, Ավագ Ավանեսյանը, Ռայա Քալանթարյանը, Վարազդատ Խլղաթյանը, Լիպարիտ Թամազյանը, Սերգեյ Մելիքյանը, Հովհաննես Ֆահրադյանը, Շավարշ Մանուկյանը և այլք:

ՀՀ Կառավարության 1999 թ. նոյեմբերի 30-ի որոշմամբ բուհը վերանվանվեց Երևանի պետական տնտեսագիտական ինստիտուտ, իսկ 2006 թ. հունիսի 6-ին ստացավ համալսարանի կարգավիճակ և կոչվեց Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարան պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն:

Իր նորագույն պատմության 37 տարիների ընթացքում ՀՊՏՀ պրոֆեսորդասախոսական կազմը, աշխատակիցները, շնորհիվ համախմբված ու հետևողական աշխատանքի, ակնառու հաջողությունների են հասել ինչպես ուսումնամեթոդական, այնպես էլ գիտահետազոտական աշխատանքների բնագավառում:

1995 թ. սեպտեմբերից ՀՀ Կառավարության որոշմամբ նոր ուսումնական տարին բուհը մեկնարկեց նոր մասնաշենքում` Նալբանդյան 128 հասցեում, և բուհի ֆակուլտետները միավորվեցին մեկ հարկի տակ: Միայն Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանում պահպանվեց ինֆորմատիկայի և վիճակագրության ֆակուլտետի մասնաշենքը:

Բուհն իր գոյության ընթացքում տվել է ավելի քան 30.000 շրջանավարտ:

Այսօր համալսարանի 6 ֆակուլտետներում ընդգրկված մասնագիտական և ոչ մասնագիտական  ամբիոններում դասախոսում են  տասնյակ  գիտության դոկտորներ,  պրոֆեսորներ, գիտության թեկնածու, դոցենտներ, ասիստենտներ: Բուհում դասավանդում են նաև համատեղությամբ աշխատող վեց տասնյակից ավելի բարձրակարգ մասնագետներ: Համալսարանում 18 մասնագիտությամբ և բազմաթիվ մասնագիտացումներով սովորում է ավելի քան 7000 ուսանող:

Համալսարանում իրականացվում է բակալավրիատի առկա (2005 թվականից` նաև հեռակա), 2004 թվականից մագիստրատուրայի առկա (2009 թվականից նաև` հեռակա) ուսուցում: Բակալավրիատի առկա ու հեռակա և մագիստրատուրայի առկա ուսուցումը իրականացվում է կրեդիտային համակարգով: Ասպիրանտուրայում կրթությունը և' առկա, և' հեռակա ուսուցմամբ է: 2010-2011 թթ. ուսումնական տարվանից ասպիրանտուրայում նույնպես անցում է կատարվել կրեդիտային համակարգին:

ՀՊՏՀ-ն կրթական և գիտական կապեր ունի աշխարհի բազմաթիվ համալսարանների հետ և օրեցօր ընդլայնում է այդ կապերի աշխարհագրությունը` կնքելով ու վավերացնելով համագործակցության նորանոր պայմանագրեր:

Այսօր տնտեսագիտական մայր համալսարանում  բարեփոխումների շրջան է. կրթական նոր ծրագրեր, բուհ-գործատու կապի ամրապնդում, նոր ժամանակների պահանջով բացված բակալավրական ու մագիստրոսական մասնագիտություններ, ուսումնական գործընթացում տեսական գիտելիքի ամրապնդում փորձով և փորձառության արդյունավետ կազմակերպմանը միտված գործընթացներ, դասավանդման ժամանակակից մեթոդների կիրառում, նյութատեխնիկական բազայի վերազինում, վերակառուցում:

ՀՊՏՀ-ն ունի նաև իր կերպարի մատուցման արտաքին բաղադրիչները` դրոշը, պատկերանշանը (լոգո), կարգախոսը, որոնք տեղեկություն են հաղորդում բուհի մասին: 

Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանը հանրապետության խոշոր բուհերից մեկն է և ագրարային բնագավառի միակ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունը: Հայաստանում ագրարային բարձրագույն կրթության հիմքերը դրվել են 1921թ, երբ ԵՊՀ-ում բացվեց գյուղատնտեսական ֆակուլտետ:

Հետագայում, 1930թ. գյուղատնտեսական ֆակուլտետի հիմքի վրա ձևավորվեց Երևանի գյուղատնտեսական ինստիտուտը: Մեկ տարի անց, 1931թ., բացվեց նաև Երևանի անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտը:

1994թ., ՀՀ կառավարության որոշմամբ, Երևանի գյուղատնտեսական և Երևանի անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտների միավորման արդյունքում կազմավորվեց Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիան, որը 2005թ. վերանվանվեց Հայաստանի պետական ագրարային համալսարան, իսկ 2012թ.-ին` Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան:

Ագրարային համալսարանը, լինելով գյուղատնտեսական ոլորտի միակ պետական բուհը հանրապետությունում, բարձրագույն կրթությամբ կադրեր է պատրաստում 37 մասնագիտություններով` ուսուցման եռաստիճան համակարգով, ինչը հնարավորություն է տալիս ինտեգրվելու միջազգային կրթական համակարգին:

Ագրարային համալսարանի կառուցվածքային ստորաբաժանումներից են նաև գյուղատնտեսական քոլեջը, վարժարանը և Շուշիի, Վանաձորի, Սիսիանի մասնաճյուղերը:

ՀԱԱՀ-ի համար կարևոր նշանակություն ունի նաև Ագրոբիզնեսի ուսուցման կենտրոնը  (ԱՈՒԿ), որը ստեղծվել է 2000թ.-ին, Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի և ԱՄՆ Տեխասի Էյ ընդ Էմ համալսարանի գործակցությամբ և ԱՄՆ գյուղդեպարտամենտի ֆինանսական աջակցությամբ: Կենտրոնն առաջարկում  է Հայաստանի Հանրապետությունում և տարածաշրջանում ագրոբիզնեսի ոլորտի երկաստիճան կրթություն` երկրի ագրոպարենային համակարգում և հարակից հատվածներում կայուն ձեռներեցության զարգացման նպատակով: ԱՈՒԿ-ը պատրաստում է տնտեսագիտական, շուկայագիտական և կառավարման լայն մտահորիզոն ունեցող ագրոբիզնեսի և առհասարակ բիզնեսի մասնագետներ` անգլերենի գերազանց իմացությամբ և արդիական հաղորդակցական հմտություններով: Ամեն տարի ԱՈւԿ-ի բակալավրիատ է ընդունվում մոտ 30 ուսանող, այդ թվում` 6-8-ը` Վրաստանի Հանրապետությունից: Ուսուցման լեզուն անգլերենն է, դասախոսները` ԱՄՆ և եվրոպական համալսարաններում գիտական աստիճաններ ստացած հայ և ամերիկացի մասնագետներ:

2010թ.-ին ՀՀ և ԱՄՆ կառավարությունների ֆինանսական աջակցությամբ ԱՈՒԿ-ում բացվեց Ագրոբիզնեսի մագիստրոսական ծրագիրը (MAB):  Երկամյա ծրագիրը ամերիկացի գործընկերներիհետ համատեղ մշակվել է Տեխասի A&M համալսարանի համապատասխան ուսումնական պլանի հիման վրա: Այն տարածաշրջանում  անգլերեն լեզվով միակ մասնագիտացված մագիստրոսական ծրագիրն է ագրոբիզնեսի տնտեսագիտության ոլորտում: Մագիստրոսական ծրագիրը պատրաստում է գործարար և տնտեսական վերլուծության ոլորտի բարձր որակավորում ունեցող, քանակական մեթոդներին տիրապետող մասնագետներ, ովքեր ի վիճակի են առաջնորդություն ստանձնել ագրոբիզնեսի տնտեսագիտության ոլորտում առկա հիմնախնդիրների լուծման, կառավարչական որոշումների կայացման գործում: Մագիստրոսական ծրագիրը տրամադրում է ՀԱԱՀ մագիստրոսի` միջազգային չափորոշիչներին համարժեք աստիճան, ինչպես նաև Տեխասի A&M համալսարանի համապատասխան հավաստագիր: Սովորելու տարիներին ուսանողներն ակտիվորեն մասնակցում են տեղական և միջազգային գործընկերներիհետ Ագրոբիզնեսի հետազոտությունների և կրթության միջազգային կենտրոն հիմնադրամի իրականացրած հետազոտական աշխատանքներին:

Կենտրոնի բազմաթիվ շրջանավարտներ կրթությունը շարունակում են ԱՄՆ և եվրոպական առաջատար համալսարանների մագիստրատուրայում և ասպիրանտուրայում:

ԱՈւԿ-ն առաջարկում է եզակի կրթական միջավայր, որտեղ արժևորվում են կարողությունը, ստեղծագործական մոտեցումնու սեփական երկրին օգտակար լինելու զգացողությունը: Համակարգչային լաբորատորիան, տեսակոնֆերանսի սրահը, լսարաններն ու այլ բաժինները հագեցած են ժամանակակից սարքավորումներով ու տեխնոլոգիաներով:

ՀԱԱՀ-ն ակտիվորեն մասնակցում է ուսանողների փոխանակման և արտերկրում ուսումնառության ծրագրերին, մասնավորապես` օգտագործելով ԱՈւԿ-ի ուսումնագործնական հարուստ բազան: Այդ ծրագրերը ներառում են եվրոպական Էրասմուս Մունդուս ծրագրի միջոցով Հայաստանի և եվրոպական երկրներիմիջև ուսանողների փոխանակումները, ինչպես նաև ԱՄՆ-ից, Հունաստանից, Սլովենիայից, Պորտուգալիայից և այլ երկրներից եկած ուսանողների ուսումնառության կազմակերպումը ՀԱԱՀ-ում և ԱՈւԿ-ում, ինչպես նաև ՀԱԱՀ-ի և ԱՈւԿ-ի միջոցով ուսումնաարտադրական պրակտիկայի կազմակերպումը ՀՀ ագրոբիզնեսի ոլորտիընկերություններում, գյուղատնտեսական և ագրոբիզնեսի միջազգային առաքելություններում:

ՀԱԱՀ-ն համագործակցում է մի շարք եվրոպական, ամերիկյան բուհերի, միջազգային կազմակերպությունների հետ և ընդգրկված է մի շարք կոնսորցիումներում և միջազգային կրթագիտական փոխանակման ծրագրերում: Ներկայումս համալսարանը մի շարք երկրների բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների հետունի 45 գործող կրթագիտական պայմանագրեր: Համալսարանը,  ուղղակի կապերից բացի,  տարբեր կոնսորցիումների և ցանցերի շրջանակներում որպես անդամ կամ գործընկեր/համագործակից համալսարան համագործակցում է 300-ից ավելի կազմակերպությունների հետ: Դրանց շարքում են ԱՊՀ առաջավոր ագրարային ուսումնական հաստատությունների ռեկտորների խորհուրդը, Աշխարհի  250 ագրարային առաջատար համալսարանների ասոցիացիան, Կենտրոնական Ասիայում և Հարավկովկասում գյուղատնտեսական հետազոտությունների զարգացմանը միտված ագրարային համալսարանների կոնսորցիումը, ERASMUS-MUNDUS կոնսորցիումը, TIRI– Հանրային ինտեգրման կրթական ցանցը,  կոնսորցիումներTEMPUS ծրագերի շրջանակներում և այլն:

2008թ-ից ՀԱԱՀ-ի, Կասսելի համալսարանի,<> հիմնադրամի և <> (Գերմանիա) ընկերության միջև կնքված քառակողմ ռազմավարական համագործակցության պայմանագրի համաձայն` կողմերը մեթոդական և ֆինանսական աջակցություն են տրամադրել ՀԱԱՀ-ի <> ուսումնափորձնական տնտեսությունում կաթի վերամշակման արտադրամաս կառուցելու, առաջավոր տեխնոլոգիաներ ներդնելու, համակարգված ուսումնասիրություններ կազմակերպելու և այդ ամենը գիտակրթական նպատակներով օգտագործելու համար:

Բոլոնիայի գործընթացին համահունչ` բարձրագույն կրթության Եվրոպական տարածքին ինտերգրվելու քաղաքականությունը Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի համար շարունակում է մնալ միջազգային համագործակցությանը խթանող հիմնական գործընթացներից մեկը: Համալսարանում իրականացվող կրթական ծրագրերի միացումը Եվրոպական ընդհանուր չափանիշներին կհանգեցնի ագրարային համալսարանի միջազգային մրցունակության ու գրավչության բարձրացմանը և միաժամանակ կխթանի տարածաշրջանի երկրներից դեպի համալսարան արտասահմանյան ուսանողների ներհոսքին:

Բոլոնիայի գործընթացներին ինտեգրումը համալսարանին հնարավորություն է ընձեռում բարեփոխելու, վերակառուցելու և արդիականացնելու իր կրթական համակարգը` որակի ապահովման Եվրոպական չափանիշներին համապատասխան  և այն ներդաշնակ ու համադրելի դարձնելու Եվրոպական կրթական համակարգին:

Կրթական բարեփոխումների անհրաժեշտությունը թելադրված է երկու հիմնական գործոններով` որակյալ կրթություն ապահովելու և Եվրոպական բարձրագույն կրթականտարածքում  (ԵԲԿՏ) ուսանողների կրթական արդյունքների արժևորման, պաշտոնական ճանաչման  և բուհից բուհ նրանց շարժունությունը դյուրացնելու նպատակով` ակադեմիական կերդիտների կուտակման ու փոխանցման Եվրոպական համակարգի հիմնումով:

Վերջին տարիներին համալսարանում իրականացվող կրթական, գիտական ու խորհրդատվական գործընթացները, կրեդիտային համակարգով կրթության կազմակերպումը և որակի ապահովման ներհամալսարանական համակարգի ներդրումը կատարվում են ՀՀ կառավարության, ԿԳՆ նախարարության որոշումներինուհանձնարարակններին համապատասխան և համահունչ են Բոլոնիային հռչակագրի ու ՀՀ կրթության զարգացման պետական ծրագրի դրույթներին և բավարարում են ՀՀ Որակավորումների ազգային շրջանակների պահանջներին:

Բոլոնիայի հռչակագրի դրույթներին և պահանջներին համապատասխան՝կրեդիտային համակարգով կրթությունը կազմակերպելու և եվրոպական կրթական համակարգ ինինտեգրվելու նպատակով 2008թ. սեպտեմբերի 1-ից համալսարանի բոլոր ֆակուլտետների ուսումնական գործընթացում ներդրվում է ECTS կրեդիտների սկզբունքը:

Ապագայում մեր բուհը հավակնում է դառնալ արևմտյան տիպի լիարժեք գիտահետազոտական կենտրոն: Այս ուղղությամբ առաջին քայլն արդեն արված է. կառավարության որոշման համաձայն` ոլորտիխոշոր գիտահետազոտական կենտրոններ  ընդգրկվել են ՀԱԱՀ-ի կազմում:

Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական լեզվաբանական համալսարանի 75ամյա պատմությունը սկիզբ է առել 1935 թվականի փետրվարի 4-ին: Այդ օրը Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության կենտկոմը որոշում է կայացնում փետրվարի 15-ից Երևանում հիմնել երկամյա մանկավարժական ինստիտուտ` ռուսաց լեզվի ուսուցիչներ պատրաստելու նպատակով: Առաջին տնօրեն է նշանակվում Մ. Շեուկովան:

Հինգ տարի անց` 1940 թվականին որոշվում է վերակազմել երկամյա ինստիտուտը և այն վերածել Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտի:

 1941թ. փետրվարին դպրոցներն օտար լեզվի մասնագետներով ապահովելու նպատակով ինստիտուտում բացվում է օտար լեզուների (գերմաներեն, ֆրանսերեն և անգլերեն) երկամյա կուրսեր:1962թ. մարտի 2-ին ինստիտուտը անվանվում է «Վ. Բրյուսովի անվան ռուսական և օտար լեզուների պետական մանկավարժական ինստիտուտ» :

1995թ. մարտի 17-ին ինստիտուտը վերանվանվում է`   «Հայաստանի Վ. Բրյուսովի անվան օտար լեզուների պետական համալսարան» իսկ 5 տարի անց , 2000թ. ՀՀ կառավարության որոշմամբ` «Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական լեզվաբանական համալսարան»:

Իր գործունեության ընթացքում համալսարանը պատրաստել է շուրջ 25000 մասնագետ` ռուսերենի, անգլերենի, ֆրանսերենի, գերմաներենի,իտալերենի, իսպաներենի ,քաղաքագիտության, երկրագիտության, միջազգային տուրիզմի, միջազգային լրագրության և այլ մասնագիտությունների գծով:

Ներկայումս ԵՊԼՀ-ում մասնագիտանում է շուրջ 4 հազար ուսանող: Բուհի ավելի քան 389 դասախոսներից 15-ը գիտությունների դոկտորներ են, 15-ը` պրոֆեսորներ, 160-ը գիտությունների թեկնածուներ և 93-ը դոցենտներ:

Հիմնադրման տարի 1935

Յուրաքանչյուր պետության կրթական և մշակութային կարևոր ձեռնարկումներից մեկը միշտ էլ եղել է համալսարանի հիմնադրումը: Այս առումով բացառություն չէր նաև Հայաստանի առաջին Հանրապետությունը:

1919 թ-ի մայիսի 16-ին Հայաստանի Հանրապետության նախարարների խորհուրդը Երևանում համալսարան հիմնելու վերաբերյալ որոշում է ընդունում: 1920 թ-ի հունվարի 31-ին Ալեքսանդրապոլի (այժմ` Գյումրի) առևտրային դպրոցի շենքում մեծ շուքով կատարվում է Հայաստանի համալսարանի բացման հանդիսավոր արարողությունը, որին մասնակցում էին ինչպես հանրապետության ղեկավարները, այնպես էլ բազմաթիվ հյուրեր արտասահմանից: Համալսարանում դասերի մեկնարկը տրվեց նշանավոր հայագետ Ստեփան Մալխասյանցի` 1920 թ-ի փետրվարի մեկին կարդացած դասախոսությամբ:       

Առաջին ուսումնական տարում համալսարանն ուներ մեկ` պատմալեզվաբանական ֆակուլտետ, 262 ուսանող և 32 դասախոս: Ի պատիվ համալսարանի առաջին ռեկտոր Յուրի Ղամբարյանի՝ պետք է նշել, որ հիմնադրման առաջին իսկ տարում համալսարանում դասախոսելու հրավիրվեցին արտասահմանյան բուհեր ավարտած, մանկավարժական ու գիտական աշխատանքի փորձ ունեցող այնպիսի անվանի մասնագետներ, ինչպիսիք էին` Հակոբ Մանանդյանը, Մանուկ Աբեղյանը, Ստեփան Մալխասյանցը և ուրիշներ: Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո, ՀԽՍՀ առաջին լուսժողկոմ Աշոտ Հովհաննիսյանի «Երևանի համալսարանի վերակազմության մասին» հրամանով, 1920 թ-ի դեկտեմբերի 17-ին Հայաստանի համալսարանը վերանվանվեց Երևանի ժողովրդական համալսարան: Երևանում վերաբացված կրթօջախի ռեկտոր ընտրվեց հայագետ, պրոֆեսոր Հակոբ Մանանդյանը:  

Նախորդ դարասկզբի 20-ական թթ-ին համալսարանը գործում էր Աստաֆյան (այժմ՝ Աբովյան) փողոցում գտնվող ուսուցչական սեմինարիայի` սև տուֆով կառուցված երկհարկանի շենքի առաջին հարկում:

Կառավարության 1923 թ-ի հոկտեմբերի 20-ի որոշման համաձայն` ժողհամալսարանը վերանվանվեց Պետական համալսարան: Ըստ այդմ` բարձրացավ Մայր բուհի կարգավիճակն ու պատասխանատվությունը, ինչպես նաև խստացան կրթօջախին ներկայացված պահանջները: Համալսարանի ղեկավարությունը հատուկ ընտրությամբ աշխատանքի հրավիրեց արտասահմանյան բուհեր ավարտած և մի քանի օտար լեզուների տիրապետող, մանկավարժական հարուստ փորձ ունեցող գիտնականների:   

Հատկապես 1960 - 1990-ական թվականները համալսարանի համար դարձան աննախադեպ զարգացման տարիներ. կազմավորվեցին նոր ֆակուլտետներ, ստեղծվեցին գիտական նոր լաբորատորիաներ, հիմնվեց հայագիտական կենտրոն, զգալիորեն աշխուժացավ հրատարակչական գործը:

1991 թվականին Երևանի պետական համալսարանն արդեն ուներ 17 ֆակուլտետ, որոնցում կադրեր էին պատրաստվում 32 մասնագիտությունների գծով:          

1994 թ-ին հիմնադրվել է ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղը: Մասնաճյուղն ունի 4 ֆակուլտետ, որտեղ սովորում են շուրջ 1700 ուսանողներ:       

Մինչ օրս ԵՊՀ-ն տվել է 100 հազարից ավելի շրջանավարտ: Համալսարանում այսօր գործող 19 ֆակուլտետներում մասնագիտանում են շուրջ 20 հազար ուսանողներ: Բուհի ավելի քան 1600 պրոֆեսորադասախոսական կազմից շուրջ 207-ը պրոֆեսորներ են, 581-ը` դոցենտներ, 375-ը` ասիստենտներ, 453-ը` դասախոսներ: Համալսարանում գիտամանկավարժական աշխատանք են կատարում ՀՀ ԳԱԱ 15 ակադեմիկոսներ և 19 թղթակից անդամներ: Բարձր որակավորում ունեցող գիտնականների շնորհիվ բուհում իրականացվում են ժամանակակից գիտության տարբեր ոլորտներին առնչվող հիմնարար և կիրառական կարևորագույն հետազոտություններ: Ինչ վերաբերում է ուսումնագիտական աշխատանքներին, ապա դրանք կազմակերպվում են ավելի քան 100 ամբիոններում, որոնք համալրված են նորագույն տեխնիկայով և սարքավորումներով:           

ԵՊՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահն է ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանը:   

Հայ խոշորագույն գրող Դ. Դեմիրճյանի անունը կրող թիվ 27 դպրոցը հիմնադրվել է 1941-42 ուստարում   Մ. Աբեղյանի անվ. թիվ 3 դպրոցի շենքում: Մեծ գրողի անունով կոչվել է 1944-45 ուստարվանից: Դպրոցն ունեցել է մի քանի տնօրեններ, որոնց տնօրինության ընթացքում արձանագրվել են բազմաթիվ ուսումնական հաջողություններ և ձևավորվել են մի շարք ավանդույթներ: 2002 թ.-ից դպրոցում իրականացվում է ներառական ծրագրով ուսուցում, որը բավականին հաջողությունների է հասել և ներկայումս էլ գործում է: Վարդապետի երդման և տոնական քայլերգերի ներքո բոլոր աշակերտները նշում են անկախության տոնը: Տոնին մասնակցում են ծնողներ, հյուրեր: Դպրոցում ձևավորված ավանդույթներից են նաև ազգային տոների արձագանք միջոցառումները` «Զատկի տոնը», որտեղ ամենամյա ցուցահանդեսներով իրենց աշխատանքներն են ներկայացնում դպրոցում գործող գոբելենի, խոհարարության, նկարչության անվճար խմբակները:
Գարնանային տոներին տարեկան հաշվետու համերգով են արձագանքում անվճար երգչախմբի սաները: Վոլեյբոլի և շախմատի մրցաշարերը նույնպես անցկացվում են դպրոցի շրջանակներում: Տարրական դպրոցում գործում է «Մեսրոպական» կազմակերպությունը, որն ունի օրհներգ, երդման խոսքեր և կրծքանշան: Լավագույն մեսրոպականները տարրական դպրոցն ավարտելիս ստանում են պատվոգրեր: Ինտելեկտուալ խաղ-մրցույթներից կարևոր նշանակություն ունի «Պատմության և աշխարհագրության դաշտ», «Ի՞նչ, որտե՞ղ, ե՞րբ» և առարկայական հայոց լեզու, մաթեմատիկա մրցույթները, իսկ 2011թ.ի մարտին դպրոցը մասնակցել է «Հայ ասպետ» խաղին: Ծնողական համայնքի աջակցությամբ դպրոցը կատարում է բարեգործական ակցիաներ, օգնում է անապահով ընտանիքներին, կատարում է այցելություններ մանկատներ (ներկայացնում է տարբեր միջոցառումներ), ծերանոցներ: Հայ եկեղեցու պատմության առարկայի դասավանդման տարբեր ծրագրերից է ուխտագնացությունները տարբեր եկեղեցիներ, ինչպես նաև ավանդական դարձած շրջանավարտների օրհնության արարողությունը «Սուրբ Սարգիս» եկեղեցում: Դպրոցում ուսուցանվում են ռուսերեն, անգլերեն և ֆրանսերեն օտար լեզուները: Դպրոցն աշխատում է միահերթ աշխատանքային ռեժիմով, ունենք երկարօրյա խումբ, որտեղ երեխաները հանգստանում են, պատրաստում դասերը, դիտում ֆիլմեր, մուլտեր: Դպրոցն ունի 2 մարզադահլիճ, որոնք հագեցած են անհրաժեշտ մարզականգույքով: Դպրոցում ունենք համակարգչային սենյակ, հագեցած նոր համակարգիչներով, էլեկտրոնային գրատախտակով և պրոյեկտորով: Դպրոցի մի շարք դասարաններում նույնպես ունենք էլեկտրոնային գրատախտակներ, որոնց օգնությամբ դասերը դառնում են ավելի հետաքրքիր և հագեցած:

Երևանի Ֆ. Նանսենի անվան հ.150 դպրոցը հիմնադրվել 1970թ: Այն հայկական հիմնական դպրոց է` ռուսերենի խորացված ուսուցմամբ, երկրորդ օտար լեզուն անգլերենն է: 2000թ.-ին դպրոցն անվանակոչվել է նորվեգացի մեծ մարդասեր Ֆրիտյոֆ Նանսեի անունով: 2003թ.-ից մինչ օրս  դպրոցն իրականացնում է ներառական կրթություն, իսկ 2004-ից ԿԳ նախարարի հրամանով ճանաչվել է ներառական կրթություն իրականացնող փորձարարական դպրոց և վերապատրաստման կենտրոն: 2004թ.-ին ԿԳՆ–ի կողմից դպրոցը ճանաչվել է ուսուցիչների վերապատրաստման կենտրոն  Նոր Նորք, Ավան-Առինջ համայնքների դպրոցների ուսուցիչների համար:       

 2015 թ-ին դպրոցը վարկանիշավորվել էտեղեկատվական-վերլուծական ընկերության  կողմից  և զբաղեցրել է առաջին տեղը:

  2015-թ-ին դպրոցը մասնակցել է հեռուստախաղի երևանյան մրցաշարին և գրավել է  առաջին տեղը: Որպես հաղթող թիմի համար նախատեսված մրցանակ՝ աշակերտները մեկնել են  Արևմտյան Հայաստանի Անի և Կարս մայրաքաղաքները, ինչպես նաև բարձրացել են Արագած լեռան գագաթը:

Դպրոցը լիովին վերանորոգված է և աշակերտների համար ստեղծված են բարենպաստ պայմաններ: Դասարանները հագեցած են աշակերտական գույքով, ուսումնաօժանդակ, ուսումնամեթոդական նյութերով և դիդակտիկ պարագաներով: Առկա են անվճար երկարօրյա 2 խմբեր:

 Դպրոցում տեղադրված են թեքահարթակներ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող աշակերտների համար: Դպրոցն ունի սպորտդահլիճ, որն ունի  վերանորոգման կարիք, և բաց սպորտահրապարակներ, Նանսենի անվան սրահ, համակարգչային երկու դասասենյակներ,  որտեղ առկա են էլեկտրոնային գրատախտակներ, ընթերցասրահ-գրադարան՝  հագեցած  անհրաժեշտ գրականությամբ :

Դպրոցում աշխատում են բարձրակարգ  մասնագետներ, որոնք ամեն տարի մասնակցում են տեսչության կողմից կազմակերպած ստուգումներին: Դպրոցի չորս ուսուցիչներ ունեն բարձր որակավորման տարակարգ, որոնք իրականացնում են վերապատրաստող ուսուցչի գործունեություն:

Դպրոցը համագործակցում է տարբեր կազմակերպությունների հետ: Համագործակցում էկազմակերպության կողմից կազմակերպած ծրագրին, կազմակերպությունների,  իրավաբանական անձանց միությանի հետ:  Իրականացնում է  ծրագիր  Խ. Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական համալսարանի հետ համատեղ, որը վերաբերում է անձի՝ մասնավորապես աշակերտի  հոգեբանանական պաշտպանվածության բարձրացմանը, սթրեսային իրավիճակների կանխարգելմանը: Ինչպես նաև շարունակվում են մեր ծրագրերը բժշկահոգեբանամանկավարժական գնահատման կենտրոնի հետ: Ակտիվ համագործակցում է «Ապագա» հոգեբանական ծառայության կենտրոնի հետ:

 Դպրոցում կազմակերպվում են բազմաթիվ և բազմաբովանդակ միջոցառումներ, բաց դասեր, քննարկումներ` նոր տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ: Դպրոցն ունի շատ գեղեցիկ ավանդույթ` ուստարին ավարտել երգի փառատոնով` բոլոր դասարանների մասնակցությամբ:   Տնօրենության կողմից ամփոփվում է տարվա ընթացքում կատարված աշխատանքները և պատվոգրեր ու շնորհակալագրեր են հանձնվում լավագույն աշակերտներին, ծնողներին, ուսուցիչներին:   

«Միջազգային Կրթական Խորհուրդ»-ը 2007 թվականից ՀՀ ում գործող կրթական տեղեկատվական ցանց է, որի միջոցով կարելի է կապ  հաստատել աշխարհի ցանկացած երկրում գոյություն ունեցող կրթական կազմակերպությունների հետ` այնտեղ սովորելու, ուսումը շարունակելու, վերապատրաստվելու նպատակով: «Միջազգային Կրթական Խորհուրդ»ը նաև տեղեկատվական ցանց է նրանց համար, ովքեր նպատակ ունեն կարճաժամկետ կամ երկարաժամկետ աշխատանքային պրակտիկա անցնել որևէ երկրում: «Միջազգային Կրթական Խորհուրդ»ի միջոցով կարելի է ծանոթանալ այնպիսի ծրագրերի, ինչպիսք են`

.Կարճաժամկետ գարնանային/ամառային/աշնանային/ձմեռային ճամբարներ 

Երկու շաբաթից մինչև ութ շաբաթ տևողության այս ճամբարները կազմակերպվում են 8-12, 12-15, 15-17, 17+ և 50+տարիքային անձանց համար:  

. Կարճաժամկետ/երկարաժամկետ լեզվի ծրագրեր բոլոր երկրներում 

Յուրաքանչյուր ոք ցանկություն ունենալով սովորել/ բարելավել ցանկացած օտար լեզու արտասահմանում (անգլերեն-Անգլիայում, իտալերեն-Իտալիայում և այլն) կարող է 2-52 շաբաթ

տևողության դասերի հաճախել իր ցանկացած երկրում գտնվող իր ցանկացած ուսումնական
հաստատությունում:

.Կարճաժամկետ/երկարաժամկետ մասնագիտական ծրագրեր

Այս ծրագրերը ավելի հայտնի են որպես սերտիֆիկացման կուրսեր անվանմամբ, որոնք նախատեսված են այն անձանց համար ովքեր ցանկություն ունեն կարճ ժամանակահատվածում ուսումնասիրելու կամ կատարելագործվելու այն մասնագիտությամբ, որով իրենք ցանկանում են զբաղվել կամ արդեն զբաղվում են: Այս ծրագրերը ըստ կրթական հաստատության ծրագրերի կարող են տևել 2 ամսից մինչև 2 տարի, իսկ ավարտելիս ավարտողին տրվում է վկայական:

.Բակալավր

Միջնակարգ կրթությունը ավարտելուց հետո յուրաքնչյուր ոք իրավունք ունի դիմելու  իր ցանկացած կրթական հաստատությանը իր ցանկացած մասնագիտությամբ բակալավրի

որակավորման դասընթացների: Բակալավրի աստիճանի կրթությունը ըստ   մասնագիտությունների և ըստ երկրների կրթական ծրագրերի սովորաբար տևում են 3-7 տարի:

. Մագիստրատուրա

Բակալավրի աստիճանի կրթությունը ավարտելուց հետո սովորաբար կարիք է առաջանում ձեռք բերել մագիստրոսի աստիճանի կրթություն, որը ըստ երկրի կրթական համակարգի կարող է տևել 1-3 տարի:

. Ասպիրանտուրա

Ասպիրանտուրա-PHD, այս աստիճանի կրթական ծրագրին մասնակցելու համար դիմորդը պետք է  ունենա Մագիստրոսի աստիճանի կրթություն, իսկ կրթության ընթացքում ասպիրանտը զբաղվում է կոնկրետ գիտական աշխատանքով, որը հաջողությամբ ավարտին հասցնելով` ձեռք է բերում գիտական աստիճան:

. Աշխատայքային պրակտիկա

Գրեթե ցանկացած ոլորտում մասնագիտական կրթությանը զուգահեռ առանձնահատուկ նշանակություն է տրվում տվյալ ոլորտում պրակտիկ աշխատանքների կատարմանը: Տվյալ աշխատանքները հիմնկանում չեն վճարվում գործատուների կողմից, և որոշակի դեպքերում էլ ուսանողն է վճարում համապատասխան աշխատանքային փորձ ձեռք բերելու համար:

Խորհուրդը անմիջական կապի մեջ է գտնվում աշխարհի գրեթե բոլոր կրթական կազմակերպությունների հետ և նրանց մեծ մասի ներկայացուցչական մասն է կազմում ՀՀ-ում: Խորհրդի աշխատանքային հիմնական ոլորտներն են`

.  Կապ միջազգային կրթական կազմակերպությունների հետ

«Միջազգային Կրթական Խորհուրդ»ը մշտապես մասնակցում է միջազգային ասպարեզներում կազմակերպվող կրթական կազմակերպությունների հավաք/սեմինար/ժողովներին, որտեղ հիմնականում մասնակիցներն են լինում աշխարհի գրեթե բոլոր կրթական կազմակերպությունների ղեկավարները կամ նրանց ներկայացուցիչները: Նմանատիպ հանդիպումների ընթացքում ներկայացվում են կրթության հետ կապված նորարարությունները, խնդիրները, ուսանողների կողմից պահանջարկ ներկայացնող կրթական ծրագրերը, գալիք կրթական միջոցառումները և այլն:

.  Կրթական ծրագրերի տեղեկատվություն

Վերոհիշյալ միջոցառումների շրջանակներում «Միջազգային Կրթական Խորհուրդ»-ը պարբերաբար կազմակերպում է տարբեր բնույթների հանդիպում/սեմինար/ժողովներ ուսանողների շրջանում, որտեղ ներկայացվում են այն գործող և գալիք կրթական ծրագրերը, որոնց միջոցով կարելի է բարձրացնել սեփական կրթական աստիճանը կամ գտնել համապատասխան մասնագիտական աշխատանք:

.  Կրթաթոշակային ֆոնդերի լուսաբանում

Աշխարհում գործող հազարավոր կրթաթոշակային ծրագրերը նախատեսված են օգնելու որոշակի առանձնահատկություններ ունեցող ուսանողներին`իրականացնելու նրանց կրթական ցանկու­­թյունները, իսկ «Միջազգային Կրթական Խորհուրդը» օգնում է ուսանողներին`տեղեկացված լինելու նմանատիպ ֆոնդերի մասին:

.  Ծրագրերի մասնակցության փաստաթղթային ձեակերպումներ

Ցանկացած երկրում կրթական ծրագիր ընտրելուց հետո ծրագրի,  ինչպես նաև վիզաների փաստաթղթային ձևակերպման աջակցության կարիք է առաջանում: Այս խնդիրները լուծելու համար «Միջազգային Կրթական Խորհուրդ»-ը ունի իր հատուկ աշխատակազմը, որը զբաղվում է տվյալ աշխատանքներով:

1994թ. աշնանը` Հայաստանի համար ծանրագույն նյութական և հոգևոր տարիներին, Երևան քաղաքում ստեղծվեց մանկապատանեկան մի կենտրոն, որը տարիներ անց ստացավ «Ծիլ Բուսաց» անվանումը: Ստեղծման օրվանից մինչ այսօր կենտրոնի հիմնադիրն ու գեղարվեստական ղեկավարն է երաժշտագետ, դաշնակահարուհի, արտ-թերապիայի մասնագետ Արմենուհի Մարտիրոսյանը: Այդ պահին հիմնական նպատակն էր դիմակայել կյանքի ճնշումներին, մեծացնել ներդաշնակ, դժվարությունների առաջ չնահանջող բարոյական անհատների:
Տարիներն անցան, Հայաստանը բարգավաճեց, բայց երեխաների առջև ծառացած խնդիրները մնացին: Եվ ավելին, պարզ դարձավ, որ դա միայն Հայաստանի խնդիրը չէ: Այսօր մանուկ հասակից երեխան ենթարկվում է արտաքին աշխարհի այնպիսի «հարձակման» (հեռուստացույց, համակարգիչ, ծնողների ոչ հավասարակշռված վիճակ, խիստ զբաղվածություն և այլն), որ խիստ կարիք է զգացվում երեխայի ներքին աշխարհը ներդաշնակության բերել այդ ճնշումներին դիմակայելու համար: Աշխատանքը կենտրոնում շարունակվեց իննովացիոն մեթոդներով` ատանալով մի փոքր այլ բնույթ և հիմք դառնալով Ա. Մարտիրոսյանի նորածին, յուրօրինակ մեթոդի համար: Այսօր այն (մեթոդը) կարելի է ասել՝ աշխատում է տարբեր տարիքի համար, ինչպես նաև տարբեր խնդիրներ ունեցող երեխաների (հիպերակտիվ, աուտիկ) և մեծահասակների համար (մեթոդը փորձարկվել է նաև Սևանի հոգեբուժարանին կից ռեաբիլիտացիոն կենտրոնում):
15 տարի անց առաջացավ նոր մտահղացում ` ստեղծել մասնաճյուղ ոչ քաղաքային պայմաններում, որի համար նպատակահարմար գտնվեց Լոռվա մարզի Դսեղ գյուղը` հայ անվանի բանաստեղծ Թումանյանի ծննդավայրը, որն աչքի է ընկնում իր առանձնահատուկ բնությամբ:

Կենտրոնի մասնաճյուղը ենթադրում է բազմաֆունկցիոնալ գործունեություն.

1.1 Հնարավորություն ստեղծել կենտրոնի երեխաների համար ամառային ամիսներն անցկացնել բնության գրկում, աշխատել հողի հետ, ինչպես նաև հմտանալ մասնաճյուղում կառուցված տարբեր փոքր արհեստանոցներում` կավագործության, փայտամշակման, գորգագործության և այլ բնագավառներում:
1.2 Նպատակ ունենք նաև, վերապատրաստելով տեղի համապատասխան մասնագետներին, ստեղծել որոշակի աշխատակազմ, ինչը հնարավոր կդարձնի իրականացնել «Ծիլ Բուսաց» կենտրոնի գործունեությունը Լոռվա երեխաների համար կլոր տարի:

Հայտնի է, որ այսօր աշխարհում կարևորագույն խնդիրներից է երեխաների դաստիարակությունը: Սթափ մտածող հոգեբաններն ու դաստիարակները խոսում են արժեքների վերաիմաստավորման և մանկության նոր հոգեբանության դաստիարակության համակարգի մասին: Ամենուր արվում են նոր տիպի դպրոցներ ստեղծելու փորձեր: Այսօր տարբեր երկրներում կազմակերպվում են սեմինարներ, կոնֆերանսներ, որոնք նվիրված են այս խնդիրների շուրջ նոր ուղիներ փնտրելուն: Բազմաթիվ անգամ մասնակցելով նմանատիպ միջոցառումների` մտահղացում առաջացավ Լոռվա կենտրոնը կառուցել այնպես, որ հնարավորություն ընձեռնվի այստեղ նույնպես նման միջոցառումներ կազմակերպել, ինչը նոր լիցքեր և փորձ կհաղորդի Հայաստանի մանուկների և պատանիների դաստիարակության ասպարեզին: 

Հուսով ենք, որ  Լոռվա կենտրոնը կնպաստի «Ծիլ Բուսաց»-ի  հիմնադիր տնօրեն և գեղարվեստական ղեկավար Ա. Մարտիրոսյանի մեթոդի զարգացմանն ու փորձի փոխանակմանը տարբեր երկրներում հայ և արտասահմանյան մանկավարժների միջև:

Դպրոցը հիմնադրվել է 1958 թ. Ամալյա Ազնավուրովա-Հունանյանի և Թորոս Լավչյանի նախաձեռնությամբ: Հիմնադիր տնօրեն Լավչյանի շուրջ համախմբված պրոֆեսիոնալների համաստեղության ջանքերով հիմնադրման օրվանից դպրոցն առանձնանում էր ինքնատիպությամբ` աշակերտական փողային նվագախմբի, երգչախմբի, իր բնույթով եզակի ուսուցիչներից կազմված կամերային նվագախմբի, լարային քառյակի շնորհիվ:
1981 թ. դպրոցի տնօրեն էր նշանակվել անվանի թավջութակահար Հ. Թալալյանի սան Հենզել Հարությունյանը, որի տնօրինության օրոք ևս դրսևվորվեց կատարողական վարպետության աճ: 1991թ. մինչ 2012թ.  կրթօջախը ղեկավարեց Ռոլաննա Օրբելյանը, ում կողմից կատարվեցին մի շարք նորամուծություններ` սկսեցին գործել դեկորատիվ կիրառական արվեստի, նկարչության, պարի, շախմատի խմբակները, ակադեմիական երգեցողության դասարանը, կիրառվեց առանց տարիքային սահմանափակման ընդունելության սկզբունքը:
2012թ. առ այսօր դպրոցը ղեկավարում է Նորա Սարգսյանը, ով լինելով դպրոցի սան, իսկ այնուհետև նույն դպրոցում իր երկարամյա մանկավարժական և ադմինիստրատիվ ուղին անցած մարդ, քաջատեղյակ է դպրոցի ավանդույթներին, ստեղծագործական պոտենցիալին և շարունակում է իր նախորդների գործը,  քայլելով ժամանակին համընթաց: Ն. Սարգսյանի ջանքերով բացվեցին ջազվոկալի, հարվածային գործիքների, դհոլի, գեղզարգացման և խմբավարության  փորձարարական ) դասարանները: Առաջիկայում նախատեսվում է նաև թատերարվեստի խմբակի բացում:
Դպրոցում իրականացվում է հնգամյա (7-12 տարեկանից ), յոթամյա ( 7-9 տարեկանից), գեղզարգացման  (առանց տարիքային սահմանափակման)  և նախապատրաստական դասարանների ուսուցում: Գործում են դաշնամուրային, լարային, փողային, ժողգործիքների, երգեցողության, կիթառի, հարվածային գործիքների, դհոլի բաժիններ, պարի, շախմատի և նկարչության խմբակներ: Յուրաքանչյուր տարի նոր ընդուվողների թիվը  50-60 աշակերտ է, ներկայումս դպրոցում սովորում է 316 աշակերտ:
  Դպրոցի տնօրեններից յուրաքանչյուրը հետամուտ է եղել մեկ նպատակի. պահպանելով արդեն իսկ ձևավորված ավանդույթները, շարժվել առաջ` նոր գաղափարների և մտահղացումների իրականացման ճանապարհով: Ավանդական հաշվետու համերգներից, ակադեմիական ելույթներից բացի այսօր ավանդական են դարձել նաև դպրոցի հոբելյանական, Մայիսի 9-ի (ՌԴ դաշնային անվտանգության ծառայության սահմանապահ վարչության զինվորական փողային նվագախմբի հետ համատեղ), Ապրիլի 7-ի (պատանի երաշժտի նորամուտ), ապրիլի 24-ի, Ֆրանկաֆոնիայի, ջազային-պոպուլյար երաժշտության համերգները: 2015թ. դպրոցը հանդես եկավ բավականին լուրջ համերգային ծրագրով, նվիրված ցեղասպանության 100-ամյա  տարելիցին` երգչախմբի և պարի դասարանի մասնակցությամբ: Նշենք, որ վերջին մի քանի տարիները նշանակալից էին և׳ պարի դասարանի (գեղղեկավար` հայկ Անտոնյան), և׳ երգչախմբի (խմբավար` Մամիկոն Անդրեասյան) համար: Նրանց մասնակցությունը քաղաքային, հանրապետական, միջազգային մրցույթներում նշանավորվում էր հաղթանակներով, մրցանակային տեղերի գրավմամբ:
2015թ. հունիս ամսին դպրոցի երգչախումբը հաջողություններ ունեցավ Գերմանիայում` գրավելով առաջին տեղը  Էրվիտտե քաղաքում կայացած միջազգային մրցույթում: Բազմաթիվ ելույթներ են եղել Ավստրիայի Վիենա  և Գրաց քաղաքներում, որոնք արժանացել են Ավստրիայի հայ համայնքի ջերմ ընդունելությանը:
Ներկայումս կրթօջախում կողք կողքի աշխատում են թե׳ դպրոցի վետերաններ, թե׳ նախկին շրջանավարտներ, թե׳ ԵՊԿ դասախոսներ և թե׳ խոստումնալից երիտասարդ մանկավարժներ: Եվ այդ միասնական աշխատանքի առհավատչյան դպրոցում ուսումնառություն անցած բազմաթիվ սաների հաջողությունն ու ճանաչումն է ինչպես ՀՀ-ում այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս: