Բժշկությունն ինձ համար առաջին հերթին կոչում է, հետո միայն` մասնագիտություն

Ժամանակակից աշխարհի ռիթմն ու մրցակցությունը պահանջում են անընդհատ կատարելագործվել ու ընդլայնել արդեն ձեռք բերած կարողություններն ու մասնագիտական որակները: Բժշկության ոլորտում նեղ մասնագետների գործունեության դաշտերը երբեմն խաչվում են: Վիճել, թե որ մասնագետը կարող է ավելի մասնագիտական մոտեցում ցուցաբերել, կառուցողական չէ: Ինչքան որակավորումդ ավելի  բարձր լինի, այնքան ավելի վստահելի կլինի կատարվող աշխատանքի արդյունքը:

Հայաստանում  կան բավական բարձրորակ սարքավորումներ եւ լավ մասնագետներ, ինչը հնարավորություն է տալիս կազմակերպել  արդյունավետ  բուժօգնություն: Շենգավիթ բժշկական կենտրոնի բժիշկներն կարևորում են ազնվությունը՝ գիտակցելով, որ առաջին հերթին իրենք իրենց հանդեպ պետք է խստապահանջ լինեն, ինչը ապագայում կտա իր պտուղները, քանի որ ցանկացած հիվանդ գնահատում եւ զգում է բժշկի կողմից փոխանցվող ջերմությունն ու հոգատարությունը:

Բժշկական կենտրոնի ամենաժամանակակից սարքավորումներով հագեցվածությունը թույլ է տալիս իրականացնել գաստրոէնտերոլոգիկան միջամտությունների եւ վիրահատությունների ամբողջ ծավալը:

Կլինիկան  մեծ կապեր ունի աշխարհի առաջատար հիվանդանոցների հետ, որտեղ պարբերաբար վերապատրաստվում են Շենգավիթ բժշկական կենտրոնի բժշիկները, բարձրացնում որակավորումը՝ յուրացնելով նորագույն մեթոդներ:

http://bestgroup.am/  կայքի զրուցակիցն է  Շենգավիթ բժշկական կենտրոնի էնդոսկոպիստ, գաստրոէնտերոլոգ ՍՏԵՓԱՆ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆԸ՝ երիտասարդ բժիշկ, ով իր գործի նվիրյալներից է, ում անմիջական մասնակցությամբ բազմահազար մարդիկ վերականգնել են իրենց առողջությունը եւ բոլորովին այլ երանգներով են ընկալում աշխարհը:

- Պարո՛ն Գեւորգյան, խոսենք Ձեր բաժանմունքի գործառույթների մասին. ի՞նչ ծառայություններ են մատուցվում ձեր բաժանմունքում:

- Շենգավիթ բժշկական կենտրոնի էնդոսկոպիկ ծառայությունը դասվում է լավագույնների շարքին: Կենտրոնը հագեցած է «Օլիմպուս» ընկերության ամենավերջին սերնդի գերժամանակակից սարքով, որը Հայաստանում շատ քիչ տարածված է:  Սարք բազմաթիվ հնարավորություններ է տալիս լիարաժեք աշխատելու թե՛ էնդոսկոպիկ, թե՛ լապարասկոպիկ միջամտությունների ժամանակ: Բայց, քանի որ իմ նեղ մասնագիտացմամբ ես գաստրոէնտերոլոգ եմ,  իհարկե, հիմնական շեշտը դրված է գաստրոէնտերոլոգիական խնդիրների հայտնաբերման, հետազոտման, բուժման եւ կանխագելման վրա: Ամենավերջին սերնդի սարքով աշխատելը  թույլ է տալիս հայտնաբերել եւ գնահատել լորձաթաղանթային եւ ենթալորձաթաղանթային մակարդակի ամենաաննշան փոփոխությունները,  ինչի առկայության դեպքում մենք հնարավորություն ունենք վերցնել  բիոպսիա, ուղարկել քննության եւ արդեն խնդրի վաղ փուլերում կանխարգելել հիվանդության զարգացումը թե՛ թերապեւտիկ բուժման եւ թե՛ վիրահատական միջամտության օգնությամբ: Սակայն պետք է նշեմ, որ կանխարգելիչ բուժման մեջ մեծ նշանակություն ունի նաեւ հիվանդների մոտեցումը, հարցի լրջության գիտակցումը, քանի որ բոլորս էլ լավ գիտենք, որ մեր հայ հասարակությունը սիրում է ամեն մի խնդիր հասցնել  բարդացած վիճակի, նոր դիմել բժշկի օգնությանը, եւ քանի որ ուշացման շատ դեպքերում  թերապեւտիկ բուժումը անզոր է, մենք հարկադրված դիմում ենք վիրաբուժական միջամտությանը: Պետք է մեր հասարակությունը գիտակցի, որ առաջին իսկ գանգատների դեպքում պետք է դիմել բժշկի, հատկապես եթե հիվանդն ունի գանգատներ, որոնք արտահայտվում են սրտխառնոցի, փսխումի տեսքով կամ որովայնի շրջանում ցավի, այրոցների եւ վքնածության զգացման դեպքում, ինչպես նաեւ  փորլուծության, փորկապության, աղիների գործելու ժամանակ  լորձ, արյուն նկատելու դեպքում: Դրանք նախանշաններ են, որոնք հուշում են, որ պետք է դիմել գաստրոէնտերոլոգի, ով, ամենայն հավանականությամբ, ուղղորդելու է էնդոսկոպիկ հետազոտության. սոնոգրաֆիա, թե՞ էնդոսկոպիա, դա արդեն կորոշվի՝ հիվանդի անամնեստիկ  տվյալները հաշվի առնելով: Բայց ամեն դեպքում էնդոսկոպիան առանջնահերթ հետազոտության տարբերակ է՝ հիվանդի աղեստամոքսային տրակտը հետազոտելու համար: Հատկանշական է նաեւ այն, որը 45 տարեկանից հետո հաստ աղու քաղցկեղի առաջացման ռիսկը շատ բարձր է, եւ ցանկալի է տարին մեկ անգամ անցնել հետազոտություն, կատարել կոլոնոսկոպիա: Հիվանդը կարող է անցնել էնդոսկոպիկ հետազոտություն՝ հիմնվելով սեփական գանգատների վրա կամ  կանխարգելիչ նպատակներով անցնել հետազոտություն: Եթե հիվանդի տարիքը  45-ից անց է, էնդոսկոպիկ ախտորոշումը պետք է անցկացվի որպես կանխարգելիչ միջոցառում: Շնորհիվ հենց այսպիսի հաճախակի հետազոտությունների՝ ճիշտ ժամանակին՝ վաղ շրջանում, հնարավոր է դառնում հայտնաբերել մարսողական ուղու չարորակ եւ բարորակ գոյացությունները, երբ դեռ հնարավոր է, պահպանելով օրգանը, կատարել ոչ միայն վիրաբուժական, այլեւ շատ ուռուցքների  էնդոսկոպիկ հեռացում՝ ընդ որում ապաքինման հավանականությունը, բնականաբար, զգալիորեն ավելի բարձր է, քան բարձիթողի դեպքերի բուժման  ժամանակ: Պետք է ուրախությամբ փաստեմ՝ դիմելության մշակույթի առումով հայ հասարակության  մեջ փոփոխություն կա: Մարդիկ այսօր ավելի ուշադիր  են  դարձել իրենց առողջության նկատմամբ եւ, փառք Աստծո, արդի բժշկությունը բավականին մեծ քայլերով առաջ է ընթանում: Մեր ոլորտը նույնպես շատ արագ տեմպերով առաջընթաց է ապրում: Եթե նախկինում հայտնաբերելով խոց միայն  վիրահատություն էր ցուցվում, ապա այսօր մեր բժշկությունը  հնարավորություն է տալիս խոցը   հայտաբերել ավելի   վաղ փուլերում եւ բուժել կոնսերվատիվ եղանակներով:

 Հելիկոբակտեր պիլորին առաջին անգամ հայտնաբերել են ավստրալիացի գիտնականներ Ռոբին Ուորենը եւ Բարրի Մարշալը, ինչի համար նրանք 2005 թվականին արժանացել են  Նոբելյան  մրցանակի: «Helicobacter pylori» բակտերիան ճանաչվել է քաղցկեղի առաջացման ռիսկի գործոն, իսկ նրա ժամանակին էռադիկացիան համարվում է ստամոքսի քաղցկեղի կանխարգելման  արդյունավետ միջոց: Ելնելով վերը նշվածից՝ ասեմ, որ այս ինֆեկցիայի ախտորոշումը ստամոքսի խոցային հիվանդություններով տառապող հիվանդների մոտ պարտադիր է, որի հայտնաբերումից հետո իրականացվում է հակա-հելիկոբակտերային թերապիա:

-Բժի՛շկ, ըստ Ձեր աշխատանքային փորձի, ո՞ր հիվանդություններն են երիտասարդացում ապրում:

-Նույն խոցային հիվանդությունը երիտասարդացում է ապրում: Բայց, փառք Աստծո, այսօրվա տեխնոլոգիաները հնարավորություն են տալիս հեշտ ու արագ ախտորոշել խնդիրը, եւ դեպքերի մեծամասնությունում կոնսերվատիվ եղանակով հասցնել ցանկալի արդյունքի:

- Բժի՛շկ, Դուք ասոցացիայի անդա՞մ եք:

-Այո՛, ես հայկական գաստրոէնտերոլոգների ասոցացիայի անդամ եմ, կառույց, որը մեզ տալիս է գիտելիքների ընդլայնման հնարավորություններ, շատ հետեւողական է, ունի շատ լավ ղեկավարություն: Համընթաց քայլելով մեր ոլորտի եվրոպական եւ ամերիկյան վերջին նորարարությունների հետ՝ մշտապես մասնակցություն եմ ունենում կազմակերպված  կոնֆերանսներին, ծանոթանում բուժման վերջին նորարարական տեխնիկաներին եւ դիագնոստիկ սխեմաններին: Մեր ասոցացիան բժիշկներիս հնարավորություն է տալիս  մշտապես ձեռքներս պահել նորարարությունների  զարկերակի վրա: Ցավոք սրտի, դեռ էնդոսկոպիստների ասոցացիա Հայաստանում չկա, բայց ես եվրոպական էնդոսկոպիստների ասոցացիայի անդամ եմ, եւ վերջերս Պրահայում մասնակցում էի ասոցացիայի ամենամյա կոնֆերանսին, որտեղ քննարկման առարկա էր ամենավերջին նորարարությունները, ներկայացված էր մեր առջեւ ծառացած խնդիրների լուծման մանրամասները, կատարվում էր փորձի փոխանակում:

Վերջերս Հայաստանում կազմակերպվեց կոնֆերանս Երեւանի Մխիթար Հերացու անվան բժշկական համալսարանում, որտեղ քննարկվեցին մի շարք խնդիրներ: Առաջնահերթություն տրվեց հելիկոբակտեր պիլորիին (Helicobacterpylori), դրա բուժման ճիշտ սխեմային: Ներկայացվեց նաեւ, թե որ փուլերում ինչ մոտեցումներ պետք է ցուցաբերվեն:

- Պարո՛ն Գեւորգյան, Ձեր ընտանիքում կա՞ն բժիշկներ:

- Այո՛, շատ կան բժիշկներ. մայրս, տատիկս, մայրիկիս երկու եղբայրները: Անկեղծ   ասած՝ մինչեւ 7-8-րդ դասարանը ես  ցանկանում էի իրավաբան դառնալ, բայց մայրս մշտապես  ինձ ուղղորդում  էր դեպի բժշկություն, երեւի թե հաշվի առնելով  իմ բնավորության գծերը, քանի որ ինքս շատ նվիրվող եմ, բոլոր հիվանդներիս նվիրվում եմ անմնացորդ: Բժշկությունն ինձ համար առաջին հերթին կոչում է, հետո միայն` մասնագիտություն:

- Ո՞ւմ եք  համարում ձեր ուսուցիչը:

- Իմ կյանքում  ծնողներս  իմ ուսուցիչն են եղել եւ կան. նրանք մշտապես ինձ ուղղորդել են դեպի լավն ու  կատարյալը, օգնել տարբերակել սեւը սպիտակից, իսկ իմ նեղ մասնագիտացման ընտրությունն ավելի որոշակիացավ իմ առողջական խնդրից հետո: Այդ տենդենցը միշտ առկա է  եղել բժիշկների մի մասի մոտ, երբ իրենց առողջական խնդրից ելնելով են որեւէ ուղղվածություն ընտրում:

Իմ նեղ մասնագիտացման հիմքը՝ որպես գաստրոէնտերոլոգ,  դրվեց իմ օրդինատուրայի ղեկավարը՝ Գագիկ Հակոբյանը, իսկ որպես էնդոսկոպիստ ՌԴ-ի իմ կոլեգան՝ Միխայիլ Մոնախովը:

- Եւ որպես վերջաբան՝ Ձեր մաղթանքը մեր հանրությանը:

- Կհորդորեմ, որ  հասարակությունը չվախենա  բժշկությունից: Եթե ունեք գանգատներ, մի՛ թողեք խնդիրը մեծանա եւ խորանա: Առողջությունը դիմադրում է շատ բաների, բայց հասնում է մի կետի, երբ հանձնվում է, եւ սկսում է հիվանդությունը գլուխ բարձրացնել: Եթե ազգը առողջ լինի, երկրում էլ առողջ մթնոլորտ կլինի:

Ցանկացած բժիշկ իր հիվանդին երբեք միայնակ չի թողնի դժվար ճանապարհն անցնելիս

Բժշկությունը պահանջում է անընդհատ կատարելագործում, նոր շունչ…. Հայաստանում այսօր դիմածնոտային վիրաբուժության վիճակը մասնագետների խոսքերով բարձր դիրքերում է, զարգանում է նկատելիորեն արագ տեմպերով՝թե՛մասնագիտական տեսանկյունից եւ թե՛պատրաստվածության, որն իր մեջ ներառում է նաեւ արտերկրում վերապատրաստվելը: Այդ ակտիվությունը օրեցօր ավելանում է, բայց ինչպես ցանկացած ճյուղ բժշկության մեջ, այնպես էլ դիմածնոտային վիրաբուժությունը կարիք ունի անընդհատ թարմացվելու եւ կատարելագործվելու, այսինքն՝տեղում կանգնել ու սպասել ինչ-որ նորությունների՝չի կարելի, պետք է մշտապես աշխատել՝  նորանոր բարձունքների հասնելու համար:

 http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է Սուրբ Աստվածամայր բժշկական կենտրոնի դիմածնոտային վիրաբույժ ՌՈԶԱ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆԸ, ում հետ զրույցը ծավալվեց  դիմածնոտային վիրաբուժության  արդի  մակարդակի վերաբերյալ:

-Բժշկուհի, այսօր բժշկությունը զարգանում է մեծ արագությամբ: Արդյոք  ձեր կլինիկան  հասցնո՞ւմ է քայլել ժամանակին համընթաց:

-Իմ կարծիքով ընդհանուր առմամբ դիմածնոտային վիրաբուժությանմակարդակը Հայաստանում բարձր մակարդակի է, կոնկրետ մեր բաժանմունքի պարագայում գործիքների հագեցվածության խնդիր կա. եթե այդ խնդիրը լուծվեր, կատարյալ կլիներ մեր կողմից իրականացվող բուժօգնության մակարդակը:

-Հիմնականում ի՞նչ գործառույթներեն իրականացվում ձեր  բաժանմունքում:

-Մեր բաժանմունքում իրականացվում են դիմածնոտային պրոֆիլի բազմաթիվ վիրահատություններ, աշխատում ենք տարբեր տարիքային խմբերի հետ, բայց մեր հիմնական ուղղվածությունըկապված է մինչեւ 7 տարեկան երեխաների հետ, որոնց մոտ առկա են դիմածնոտային տարատեսակ խնդիրներ՝ տրավմաներ, ուռուցքներ, բնածին արատներ եւ այլ բնույթի խանգարումներ:

- Չնայած Ձեր երիտասարդ տարիքին, ընտրել եք շատ պատասխանատու մասնագիտություն: Ե՞րբ որոշեցիք նման քայլ կատարել:

-Որոշումս կայացրել եմ, երբ  դեռ սովորում էի10-րդ դասարանում, մինչ այդ առհասարակ ինձ պատկերացնում էի իրավաբանության բնագավառում, բայց երբ ծանոթացա քույիկիսընտրած մասնագիտությանը, այնինձ շատ հրապուրեց, և ես որոշեցի գնալ նրահետքերով, ինքնըստինքյանքայլերս ուղղորդվեցին դեպի բժշկություն, դեպի դիմածնոտային վիրաբուժության հետաքրքիր աշխարհ:

-Բժշկուհի, հասցնում եք արդյո՞ք աշխատանքը համատեղել վերապատրաստումներին մասնակցելու հետ:

-Բնականաբար պարտավոր ենք հասցնել, քանզի եթե ցանկացած անձ իրեն կատարյալ է համարում, դա իր կողմից կատարած ամենամեծ սխալն է: Բժշկությունն այն բնագավառն է, որը երբեք չի դոփում տեղում, օր-օրի զարգանումէ, ուստի, մենք` բժիշկներս էլ, պետք է համընթաց քայլենք բժշկության նորարությունների հետ:

-Խոսենք դիմածնոտային արատների մասին:

-Առավել հաճախ հանդիպող դիմածնոտային արատները վերինշրթունքի ժողովրդական լեզվով ասած` նապաստակի շրթունք կամ քիմքի ճեղքվածքն է` գայլի երախը, որըկարող է առաջանալ տարբեր պատճառներից, որի առաջացման մեջ կարող է գերակշռել ժառանգականության հակվածությունը, ինչպես նաեւ կենսաբանական որոշակի գործոններ այն անձանց մոտ, ովքեր  բնակվում են քիմիական  գործարաններին կից տարածքներում, ռադիացիայով հարուստ տեղամասերում են: Ի դեպ,  մեր ստատիստիկայով եթե գնահատենք, ապա առավել հաճախ այս արատները հանդիպում են այն դեպքերում, երբ մայրը հղիության առաջին եռամսյակի ընթացքում հիվանդանում է գրիպով:Ես կարող եմ վստահաբար ասել, որ մեր բժշկական կենտրոնում նման խնդրով դիմած երեխաները ստանում են  բարձր որակավորմամբ վիրահատություն,հետագայում չունենալով հետվիրահատական բարդություններ:Վիրահատությունից մի քանի տարի անցնրանք կարող են դառնալ հասարակության լիիրավ անդամ:Իհարկե կան ծնողներ, ովքերարատի սկզբնական շրջանում ցանկանում են հրաժարվել երեխայից, որովհետեւ մտածում են, որ հետագայում կարող են բախվել եւ սոցիալ-հոգեբանական, եւ այլ խնդիրների հետ, բայց միանշանակ պետք է հավաստեմ, որ նման խնդիր ունեցող երեխաների առողջացման լուծումը կա:

-Ո՞րն եք համարում Ձեր հաջողության գրավականը:

-Կարծում եմ, իմ հաջողության միակ գրավականը միանշանակ իմ նվիրվածությունն է իմ սիրած աշխատանքին, սերը եւ աշխատասիրությունը. ես շատ շնորհակալ եմ իմ ներկայիս աշխատանքային  փորձի համար, որի հիմքերը դրեցին իմ ուսուցիչները, հանձինս մեր բաժանմունքի ղեկավար` պարոն Ավագյանի եւմեր բաժանմունքի ավագ կոլեգաների, որոնցից շատ շնորհակալ եմ: Միաժամանակ ինձ համար ուսուցիչ եմ համարում իմ ղեկավարինեւ երբեք չեմ խուսափել ասել, որ եսայս հիվանդանոց եմ եկել, այսպես ասած,սկզբնական մակարդակով,եւայս ամենին հասել եմ նրանց շնորհիվ, որոնք,փառք Աստծո,ամեն հարցում,ամեն խնդրի դեպքում իմ թիկունքին կանգնած են եղել,քանի որ  նրանց օգնությամբ ոչ միայն նեղ մասնագիտացում եմ ստացել, այլև  գիտելիքներ եմ ձեռք բերելբժշկության այլ ուղղություններից:

-Բժշկուհի, ի՞նչ կասեք դիմելիության կուլտուրայի մասին:

-Մենք մեր ամենօրյա աշխատանքի ընթացքում շփվումենք տարբեր տիպի մարդկանց հետ, որոնք գտնվում են սոցիալական տարբեր  աստիճաններում,  եւ յուրաքանչյուրին յուրովի մոտեցում ենք ցուցաբերում:Կցանկանամ, որ մեր երկրում բարձրանաբժիշկների պաշտպանվածության  մակարդակը, քանի որ հանդիպում ենք շատ դեպքերի, երբ մեզ դիմում են արդեն բարձիթողի վիճակներում, երբ ինչքան էլ որ ուժեր ներդնենք պրոֆեսիոնալ ամենաբարձր մակարդակով, միեւնույն է, լիրաժեք առողջացում չենք կարող ապահովել: Երբեմն ծնողներն այդ փաստը չգիտակցելով` չարանում են բժշկի հանդեպ, մտածելով, թե բժիշկը չէրցանկանում փրկել իրենց երեխայինտվյալ խնդրի առկայության դեպքում:

-Որպես կանխարգելիչ միջոցներ՝ ի՞նչ կառաջարկեք:

-Ցանկացած խնդրի առաջին իսկ նշաններին բախվելու դեպքումչպետք է զբաղվել ինքնաբուժությամբ, որովհետեւ իրականում շատ հաճախ ենք հանդիպում արդեն նման  բարդացած իրավիճակներում հայտնված հիվանդների, ովքեր թե ծնողների եւ թե շրջապատի մադկանց անհիմն խորհուրդների արդյունքում հայտնվում են բարձիթողի վիճակներում: Խորհուրդս է՝ առաջինիսկ նշանների դեպքում դիմել համապատասխան բժշկի օգնությանը, որպեսզի թե հետագա բուժումը, եւ թե արդյունքներն ավելի դրական լինեն:

-Որպես վերջաբան՝ Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը:

-Առաջին հերթին մեր հասարակությանը կմաղթեմքաջառողջություն, եւ հավատ. ցանկացած խնդրի առկայության դեպքում մեծ հավատով տոգորված լինենթե իրենց սեփական ուժերի, թե բուժող բժշկի հանդեպ, քանզի ցանկացած հիվանդության դեպքում առողջացման միակ գրավականը հավատն է դեպի իրենց բուժող բժիշկը: Ցանկացած բժիշկ իր հիվանդին երբեք միայնակ չի թողնի այդ դժվարին ճանապարհն անցնելիս: Շատ կցանկանայի, որ մեր հասարակությունը ավելի ուշադիր լինի իր առողջության նկատմամբ եւ տարվա կտրվածքով գոնե մեկ անգամ անցնի պրոֆիլակտիկ հետազոտություն։ Ժամանակին հետազոտվելը թույլ կտա խուսափել հիվանդությունների հետագա բարդություններից, քանի որ ճշգրիտ եւ ժամանակին արված ախտորոշումը արդյունավետ բուժման գրավականն է։

Աշխատանքային փորձ

2000 թ. – այսօր բժիշկ-սոնոգրաֆիստ, <<Էրեբունի>> բժշկական կետրոն 2014 թ. – այսօր բժիշկ-սոնոգրաֆիստ, <<Նաիրի>>բժշկական կետրոն (համատեղությամբ)

1993- 1994 թթ. ք. Կապանի շրջանային կենտրոնական հիվանդանոց 1994-1998թթ. Կոտայքի մարզի շրջանաին պոլիկլինիկա

1998-2000թթ. Սյունիքի մարզի ք. Քաջարանի քաղաքային հիվանդանոց

1992-1993թթ. Երևանի << Էրեբունի>> բժշկական կենտրոնոմ մասնագիտացել է ինտերնատուրայում ընդհանուր պրակտիկայի բժիշկ

Կրթություն

1986 – 1992 թթ. Մ. Հերացու անվան Երևանի պետական բժշկական համալսարան Բուժական գործ մասնագիտությամբ

1998թ. Ուլտրաձայնային մասնագիտությամբ դասընթաց Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվան Առողջապահության ազգային ինստիտուտ (6 ամիս)

1999թ. Ուլտրաձայնային սկանավորում եւ գինեկոլոգիա մասնագիտությամբ դասընթաց Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվան Առողջապահության ազգային ինստիտուտ (1.5 ամիս)

2000թ. Անոթային դոպլեր մասնագիտությամբ դասընթաց Ս. Խ. Ավդալբեկյանի անվան Առողջապահության ազգային ինստիտուտ (4 շաբաթ)

2009թ. - Կատարելագործում` <<Գերձայնային ախտորոշման ժամանակակից հարցերը>> (2 շաբաթ)

2015թ. Մոսկվա, ՌԴ դասընթաց << Կանանց վերարտադրողական համակարգի քաղցկեղի ուլտրաձայնային ախտորոշում >> թեմայով, Մ. Բլոխինի անվան ինստիտուտ (3 շաբաթ)

2016թ. դասընթաց «Անոթային Ուլտրաձայնային հետազոտություն» թեմայով (7 շաբաթ)

2004- 2007թթ. <<ՄՅՈՒԴ>> իրավաբանական ինստիտուտ (Իրավագիտություն)

Գիտաժողովներ և կոնֆերանսներ Մայիս 3-4

2006թ. Երևան - Հայաստանում Ռադիոլոգների 1-ին կոնֆերանս Սեպտեմբեր 19-20,

2009թ. - <<Ճառագայթային ախտարաշման գործնական հարցեր>> 2-րդ միջազգային գիտաժողով 2011, հուլիս, Երևան «Samsung-Madison» ընկերության կողմից ներկայացված ուլտրաձայնային ախտորոշման տեխնիկայի հեռանկարային զարգացման ուղղությունները Մարտի 17 – Ապրիլի 6

2016թ. Գուանջու, Չինաստան - Առողջապահության կառավարման սեմինար` կազմակերպված Հայաստանի համար Պատվոգրեր

2006թ. Պարգևատրվել է ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից մասնագիտական բազմամյա ծառայության, աշխատանքային գնահատելի հաջողությունների համար և կանանց տոնի կապակցութամբ

:Լեզուների իմացություն Հայերեն – մայրենի լեզու Ռուսերեն – գերազանց Անգլերեն – լավ Գերմաներեն – լավ

Կրծքագեղձի վաղ ախտորոշման համար պետք է իրականացվեն սկրինինգային միջոցառումներ

Հայաստանում մահացության գլխավոր պատճառներից մեկը՝ քաղցկեղ հիվանդությունն է: Բավականին եւ էականորեն աճել է քաղցկեղ ունեցողների թիվը` հայ հասարակությանն ու պետությանը կանգնեցնելով տնտեսական նոր մարտահրավերների առջեւ: Նման իրավիճակի պատճառը, թերեւս, ուշ ախտորոշումն է: Հայաստանում քաղցկեղի կառուցվածքը եւ ռիսկի գործոնները ցույց են տալիս, որ նախ` ազգային կարողությունները բավարար չեն քաղցկեղը կանխարգելելու եւ վերահսկելու առումով, երկրորդ` առկա է տեղեկացվածության պակաս հասարակության շրջանում մահվան ամենամեծ պատճառներից մեկի եւ դրա ռիսկի գործոնների վերաբերյալ:

Հայաստանում քաղցկեղից մահացության եւ հիվանդացության ցուցանիշը շարունակում է վերելք ապրել. առավել շատ են կրծքագեղձի քաղցկեղի դեպքերը: Ոլորտի մասնագետները դա կապում են  հիվանդության վաղ շրջանում հայտնաբերման ցածր ցուցանիշների հետ: Քաղցկեղն այլեւս դատավճիռ չէ. այս կարգախոսով առողջապահության ոլորտի մասնագետները կոչ են անում ժամանակ գտնել՝ տարեկան գոնե մեկ անգամ հետազոտում անցնելու համար:

Քաղցկեղի հստակ պատճառները դեռեւս անհայտ են, սակայն կան գործոններ եւ վիճակներ, որոնք մեծացնում են հիվանդանալու հավանականությունն ապագայում: Կրծքագեղձի քաղցկեղի ռիսկը տարիքի հետ մեծանում է: 40 տարեկանից հետո կանայք յուրաքանչյուր տարի պետք է անցնեն մամոգրաֆիկ հետազոտություն: 
Կրծքագեղձի քաղցկեղից մահացության դեպքերի մեծ մասը բաժին է ընկնում ցածր եւ միջին եկամուտ ունեցող երկրներին, որտեղ կանանց մեծ մասն ախտորոշվում է հիվանդության ուշ փուլերում` կանանց վատ իրազեկվածության պատճառով: Հայաստանում դիտվում է կրծքագեղձի քաղցկեղի նոր դեպքերի ցուցանիշի աճ:  Քաղցկեղի վաղ հայտնաբերման մասին գիտությունը որեւէ ստույգ երաշխիք չունի,  սակայն հստակ է, որ կանոնավոր ստուգումները կարող են  դրական արդյունք արձանագրել, գոյացությունը հայտնաբերել վաղ փուլում եւ բուժել: Պարբերաբար այցելությունները բժշկին հնարավորություն է տալիս վաղ փուլում հայտնաբերել կրծքագեղձի ցանկացած նորագոյացություն` բուժման մեջ հաճախ հասնելով դրական արդյունքի` վերջնական ապաքինման: Այս թեմայի շուրջ http://bestgroup.am/ կայքի  զրույցը ծավալվեց ԵՊԲՀ Ճառագայթային ախտորոշման ամբիոնի դոցենտ, բժշկական գիտությունների թեկնածու, Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի բժիշկ-մամոգրաֆիստ, մամոգրաֆիայի բաժանմունքի ղեկավար ՀԱՍՄԻԿ ԴԱՎԹՅԱՆԻ հետ, բժշկուհի, ով ունի բավականին պատկառելի ավանդ եւ ներդրում մեր բժշկագիտության զարգացման մեջ:

<<Ասեմ, որ բավականին փոքր տարիքում որոշեցի բժիշկ դառնալ, իսկ ինստիտուտում ուսանելու վերջին տարիներին վերջնական որոշում կայացրի` դառնալ ռենտգենոլոգ, իսկ երբ արդեն սկսեց զարգանալ մամոգրաֆիան, դա 22 տարի առաջ էր, որոշեցի նեղ մասնագիտացումս ուղղորդել դեպի մամոգրաֆիան` դառնալով բժիշկ-մամոգրաֆիստ: Մամոգրաֆիան առաջատար դեր ունի կրծքի հիվանդությունների ախտորոշման գործում: 2011թվականից սկսած՝ բեկումնային էր մամոգրաֆիկ հետազոտությունների առումով, քանի որ մամոգրաֆիան կատարվում էր տոմոսինթեզով /շերտերով/, այն մեծ հնարավորություններ տվեց, որ ավելի ճշգրիտ պատկերներ ստանանք: Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնում իրականացվում է կրծքագեղձի հետազոտություն՝ նոր՝ թվային մամոգրաֆիայով եւ տոմոսինթեզով՝ HOLOGIC Selenia Dimensions, Digital mammography system, Digital Tomosynthesis system։ Թվային մամոգրաֆիայի հիմնական առավելությունն այն է, որ ճառագայթման չափաբաժինը նվազագույնի է հասցվում, իսկ հետազոտության արդյունքներն ավելի հավաստի են լինում։ Տոմոսինթեզով թվային մամոգրաֆիայի հետազոտության առանձնահատկություններն են փոքր ուռուցքների հայտնաբերումը, գոյացությունների եզրերի, չափի, տեղակայման ավելի ստույգ որոշումը, ինչպես նաեւ քաղցկեղի բազմաօջախային աճի դեպքում բոլոր ուռուցքների հայտնաբերումը: Թվային մամոգրաֆիայի շնորհիվ մեծացել է հետազոտությունների արագությունը, ռենտգեն պատկերները ստացվում են համակարգչի էկրանին, կրճատվել է հետազոտության ժամանակը, հեշտացել կրծքագեղձի ռենտգեն պատկերների պահպանումը։ Այս մեթոդի եւս մեկ կարեւոր առավելությունն է ավելորդ բիոպսիաների կրճատումը։ Փոքր, չշոշափվող նորագոյացությունների հայտնաբերման դեպքում թվային մամոգրաֆիան թույլ է տալիս ասեղային ուղեցուցային տեղայնացում կատարել. կրծքագեղձի կասկածելի օջախի մեջ մտցվում է շատ բարակ ասեղ` լարով, ու այդ լարով վիրաբույժը վիրահատության ժամանակ գտնում է ուռուցքը։ Վիրաբույժը հեռացնում է կրծքագեղձի ամբողջ կասկածելի օջախը, որը նորից ուղարկվում է մամոգրաֆիստին` նախավիրահատական նկարների հետ համեմատության համար, որից հետո նյութն ուղարկվում է լաբորատորիա՝ հետազոտության։ Ասեմ, որ մամոգրաֆիան չի կարող տալ վերջնական 100 տոկոսանոց արդյունք, որի միջոցով կարողանանք պատկերացում կազմել չափի, տեղակայման, կառուցվածքի, բնույթի  մասին: Ոչ բոլոր դեպքերում է, որ կարողանում ենք տեսնել ուռուցքը  չարորակ է, թե բարորակ: 95 տոկոսի դեպքում տեսնում ենք, որ գոյացությունը չարորակի տպավորություն է թողնում, իսկ 5 տոկոսի դեպքում` բարորակի, որն էլ հետագայում ճշտվում է բիոպսիայի միջոցով: Արդյունքի ճշգրտության համար պետք է թիմային աշխատանք իրականացվի: Հասարակության մեջ շատ թյուր կարծիք կա, որ մամոգրաֆիան տալիս է 100 տոկոսանոց պատկերը, իրականում  կարող են լինել դեպքեր, երբ  կարող է լինել 100 տոկոսանոց արդյունք, բայց ոչ բոլոր դեպքերում. այն իրականում կախված չէ մասնագետից, ուղղակի կարող են լինել տարատեսակ եւ կասկածելի բնույթի օջախներ, այդ դեպքում պետք է կատարվի բիոպսիա, որից հետո նոր ստույգ պատկերը կստանանք: Մեր բժշկական կենտրոնում առկա տեխնիկան մեզ թույլ է տալիս գնահատել կրծքագեղձի իրական վիճակը: Ասեմ, որ բավականին շատացել են եւ երիտասարդացել կրծագեղձի հիվանդությունները: Ի գիտություն բոլորին` ասեմ, որ մամոգրաֆիան առողջ կանանց հետազոտություն է։ Պարտադիր չէ, որ կինը բողոքներ ունենա, գոյացություններ շոշափի, որ գնա մամոգրաֆիայի։ Միակ ցուցումն այստեղ տարիքն է, 25 տարեկանից սկսած հանդիպում են կրծքագեղձի քաղցկեղով տառապողներ, ինչը կարող է կապված լինել սթրեսների, վատ ապրելակերպի, ինչպես նաեւ բջջային հեռախոսների ճառագայթման հետ: Կրծքագեղձի վաղ ախտորոշման համար պետք է իրականացվեն սկրինինգային միջոցառումներ: 40 տարեկանից բարձր տարիքում կատարվում է մամոգրաֆա, իսկ մինչեւ 40-ը` սոնոգրաֆիա: Ռենտգեն մամոգրաֆիան առաջնային հետազոտման միջոց է, որին զուգակցում ենք սոնոգրաֆիան, որովհետեւ գոյացություններ կան, երբ կրծքագեղձերի մամոգրաֆիան չի տալիս հստակ պատկերը, գոյացությունների եզրերը, կառուցվածքը, չափերը. սոնոգրաֆիան այդ դեպքերում ցուցված է: Կրծքագեղձի ախտորոշման համար մեծ նշանակություն ունի նաեւ մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիան: Լինում են դեպքեր, երբ կինը գալիս է համակարգչային շերտագրում հետազոտություն անցած. համակարգչային շերտագրում հետազոտությունը կրծքագեղձի համար չի արվում, կրծքագեղձի համար մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա է արվում, սոնոգրաֆիա, մամոգրաֆիա:  Ինձ համար շատ ցավալի փաստ է, որ թերեւս կրծքի մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիայի լուրջ մասնագետ դեռեւս չկա: Մեր երկրում կա 4 կլինիկա, որտեղ իրականացնում են կրծքի  մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա, բայց դրանց արդյունքներն ինձ չեն գոհացնում: Իրականում մեր հասարակությունը պետք       է գիտակցի, որ առաջնային օղակներում էլ կան լավ մասնագետներ, ժամանակին իրենց էլ դիմեն: Ասեմ, որ բավականին մեծացել է սոցիալական փաթեթով դիմողների թիվը, ուրախալի փաստ է, որ գոյություն ունի մեխանիզմ, երբ սոցփաթեթի շահառուները շատ պարտաճանաչ այցելում են տարին մեկ կամ 6 ամիսը մեկ և դիմում հերթական հետազոտության, որից հետո բժիշկները ուղղորդում են ավելի մանրակրկիտ հետազոտությունների: Ցավոք սրտի, դիմելիության կուլտուրան միջին մակարդակի վրա է մեր երկրում, ինձ թվում է հիմնական խնդիրը միայն հասարակության վատ ֆինանսական պայմաններն են: Իսկ որպես վերջաբան՝ կհորդորեմ մեր հասարակությանը, որ ավելի զգոն լինեն կրծքագեղձի առողջության նկատմամբ: Հարկավոր է տարին մեկ անգամ անցնել պարտադիր հետազոտություն: Եթե կա ինչ-որ խնդիր, ուրեմն օրգանիզմը ահազանգ է տալիս, և այդ ահազանգը չպետք է անտեսել: Եղեք առողջ, սիրեցեք ինքներդ ձեզ>>:

Սիրտ-անոթային հիվանդությունները ուռուցքաբանական հիվանդների մոտ

21-րդ դարի համաճարակ հանդիսացող հիվանդությունը` քաղցկեղը, մշտապես հաղթարշավի մեջ է՝ ընգրկելով մի շարք օրգան-համակարգեր, որոնց թվում է նաեւ սիրտ-անոթային համակարգը: Օր-օրի նկատվում են հիվանդությունների աճ եւ  մահացության բարձր ցուցանիշներ, ընդ որում՝դրանց մեծ մասը հայտնաբերվում են արդեն հիվանդության զարգացման վերջին փուլերում, քանի որ հիվանդները բավականին բարդացվածվիճակներում են դիմում բժշկին:

Այսօր ուռուցքաբանությունը համարվում է ժամանակակից բժշկության ամենաբարդ եւ պահանջված ուղղություններից մեկը: Յուրաքանչյուր օրգան-համակարգ ունի հիվանդությունների կանխարգելման իր գործելակարգը: Մի շարք հիվանդություններ ընթանում են առանց որեւէ կլինիկական նախանշանի, իսկ երբ գալիս է ախտորոշման պահը, անհրաժեշտ է առավելագույն ճշգրտություն: Ուռուցքային հիվանդությունների ազդեցությունը սրտի վրա բավականին խնդրահարույց իրավիճակ է, որի համար պետք է ջանքեր չխնայել` բարեհաջող ելք գտնելու: Բժշկի մասնագիտությունն ինքնին պահանջում է ջանքերի եւ ուշադրության առավելագույն կենտրոնացում, քանի որ գործ ունես մարդկային կյանքեր փրկելու պատվավոր առաքելության հետ:

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի սրտաբան-էխոկարդիոգրաֆիստ ՄԱՐԻՆԵ ՉԻՎՉՅԱՆԸ, ում հետ զրույցը ծավալվեց` <<Սիրտ-անոթային հիվանդությունները ուռուցքաբանական հիվանդների մոտ, նման հիվանդների վարման մարտավարությունն ու ասպեկտները>>թեմայի շրջանակներում:  Բժշկուհու խոսքերով. <<Ներկայումս ամբողջ աշխարհում ուռուցքաբանական հիվանդություններից  մահացության պատճառների կեսը պայմանավորված են ուղեկցող սիրտ-անոթային հիվանդություններով: Մարտահրավերները, որոնց հետ առնչվում է ուռուցքաբանության ոլորտում աշխատող սրտաբանը, կարելի է բաժանել մի քանի խմբերի՝

1. Նախկինում սիրտ-անոթային հիվանդություններով տառապող հիվանդների վարման մոտեցման մշակում,
2. Քիմիա եւ ճառագայթային թերապիայի կարդիոտոքսիկության պրոֆիլակտիկան, ախտորոշումը եւ բուժումը,
3. Բուժման ընթացքում սիրտ-անոթային բարդությունների պրոֆիլակտիկան:

Վերջին  տարիների ընթացքում, շնորհիվ ՈւԱԿ-ի ադմինիստրացիայի եւ բուժող բժիշկների համատեղ ջանքերի, կատարվել են հսկայական փոփոխություններ ուռուցքներով հիվանդների հիվանդությունն ախտորոշելու եւ բուժումը վարելու մեջ: Գրեթե բոլոր հիվանդները քիմիա-ճառագայթային բուժումից առաջանցնում են համալիր ախտորոշում, որի  մեջ պարտադիր ընդգրկվում են ԷՍԳ եւ էխոսրտագրությունը, ստորին վերջույթների անոթների դուպլեքս հետազոտությունը եւ այլն: Միայն դրանից հետո է որոշվում բուժման անհատական սխեման:

Ներկայումս օգտագործվող քիմիաթերապիայի պրեպարատներն ունեն կարդիոտոքսիկ ազդեցություն, որոշների մոտ  ավելի արտահայտված, մյուսների մոտ` առավել  քիչ: Առավելագույն կարդիոտոքսիկ ազդեցությունն ունենան տրացիկլինային պրեպարատները՝Դոքսորուբիցինը, Էպիրուբիցինը: Նշված խումբն ամբողջ աշխարհում պոլիքիմիաթերապիայի սխեմաների առաջին ընտրության խումբն է, սակայն եթե հետազոտությունների ընթացքում հայտնաբերվում են սիրտ-անոթային համակարգի ախտահարումներ, հնարավորինս փորձ է արվում խուսափել այս դեղորայքային խմբից:

Այդիսկ պատճառով հիմնական հիվանդության բուժման ընթացքում առաջանում են սիրտ-անոթային համակարգի բարդություններ, ընդհուպ մինչեւ ծանր սրտային անբավարարություն` նույնիսկ մահվան ելքով: Այդ բարդությունների կանխարգելումը եւ բուժումը բարդ կլինիկական խնդիրներ են: Այդ ամենում մեծ դեր ունի ուռուցքաբանի եւ սրտաբանի սերտ համագործակցությունը: Քիմիա-ճառագայթային թերապիա ստացող հիվանդներին անհրաժեշտ է երկարատեւ դինամիկ հսկողություն սիրտ-անոթային բարդությունների հնարավորինս վաղ ախտորոշման նպատակով: Հիվանդների կյանքի տեւողության աճի հետ զուգահեռ ավելանում են նաեւ հակաուռուցքային բուժման ուշացած բարդությունների հայտնաբերումը:

Վերջին տարիներին քրոնիկ սրտային անբավարարության պատճառներից են, բացի հիմնական հիվանդությունների ցանկից՝ սրտի իշեմիկ հիվանդություն, զարկերակային հիպերտենզիա, կարդիոմիոպաթիաներ եւ այլն, նաեւ ճառագայթումը եւ քիմիաթերապիան: Բարդությունները, որոնք հաճախակի դիտվում են հակաուռուցքային թերապիայից հետո, սրտի ռիթմի տարբեր խանգառումներն են, QT- ինտերվալի երկարացումը, արտամղման ֆրակցիայի իջեցումը, սուրմիոկարդիտը, պերիկարդիտը, սրտամկանի սուր ինֆարկտը եւ այլն:

Շնորհիվ հիմնական բուժող բժիշկների, դիագնոստների, անեսթեզիոլոգ-ռեանիմատոլոգների եւ սրտաբանների սերտ համագործակցության, հաջողվել է զգալիորեն բարելավել հնարավոր բարդությունների կանխարգելումը, վաղ ախտորոշումը եւ լիարժեք բուժման կազմակերպումը, ինչը իր հերթին դրական է անդրադարձել կյանքի որակի եւ տեւողության վրա>>:

Специальность  врач- радиолог (рентген,маммография)

Расшифровка рентгенограмм, флюорограмм и маммограм ,рентген-скопия,работа с новейшими рентген-аппаратами(цифрофой и аналоговый),работа с компьютером (интернет) ,онлайн расшифровка

Образование:

1985-1993 средняя школа N-11  г. Кировакана

1993-1995 средняя школа N-6  г. Крымска Краснодарского края

1995-1998 Государственное медицинское училище г. Ванадзора по специальности акушерство(диплом с отличием)

1998-2004   ЕГМУ

2004-2006 «Национальный Институт Здравоохранения Республики Армения» им. академика С.Авдалбекяна. Клиническая ординатура по специальности общая радиология.

Профессиональная деятельность :

2006-2012 зав. рентген отделением «2 больницы » ГЗАО г. Ванадзора

2009-2011 главный рентгенолог Лорийской области

2006-2012 по совместительству врач рентгенолог в «3 поликлинике» г. Ванадзора и в туб. деспансере  г. Ванадзора  Лорийской области.

2012-2016   врач радиолог М.Ц. "Ереван"

2014-2016   зав. рентген отделением М.Ц. "Ереван"

2006-2018   множественные благодарственные, грамоты и сертификаты

2011   наименование лучшего врача рентгенолога со стороны  губернатора Лорийской области

2015  по сей день врач радиолог М.Ц. "Нормед"

2016  по сей день член ассоциации радилогов Армении

2017 по сей день врач радиолог в национальном центре онкологии имени В.А.Фанарджяна Усовершествование:

2007 трейнинги усовершенствования <<Современные вопросы рентгенологии>> для рентгенолов и лучевых диагностов . Национальный  Институт  Здравоохранения Республики Армения» им. академика С.Авдалбекяна

2010 семинар <<Лучевая безопасность >> Հայպետատոմ հսկողություն, ԱՄՆ ատոմային կարգավորման հանձնաժողով, միջազգային ատոմային էներգիայի գործակալություն

ESR/ESOR семинар усовершествования  Прага

ESR  европейская конференция Виенна

2014  Ереван: Маммография в Армяно-Американский  МЦ

2014  ЕГМУ им. М.Гераци  Сравнительная характеристика методов лучевой диагностики

2016  Epilepsy days in Armenia,international conference ,Yerevan,Armenia

2017/05/19-21   Радиография .Ереван

2017 Международный семинар Армения-Латвия <<Актуальные проблемы  меланомы и виротерапии >>

2018  Радиография Ереван

СЕРТИФИКАТЫ

Квалификационный экзамен для лиц, занимающих важные должности с точки зрения безопасности в области атомной энергетики.

Հուսամ, որ մեր Առողջապահության նախարարության որդեգրած ուղին իր պտուղները ապագայում տալու է

 Երեխաները ծնողների կյանքի շարունակությունն են: Նրանք, անշուշտ, իրենց վրա են կենտրոնացնում ծնողների ամբողջ ուշադրությունը, եւ ցանկացած հարց, ինչը վերաբերվում է փոքրիկներին, ծնողների կողմից ընկալվում է որպես հույժ կարեւոր, հատկապես, երբ խոսքը հիվանդությունների մասին է: Բնականաբար, որոշ հիվանդությունների զարգացումը շատ տարածված չէ, բայց ավելի լավ է իմանալ նրանց մասին, քան մտածել, թե ինչ է տեղի ունենում սիրելի փոքրիկի հետ:

Երեխաների հիվանդություններից մեկը, որը հնարավոր չէ չնկատել՝ հեմանգիոման է: Այս հիվանդությունը ի հայտ է գալիս մաշկի վրա, այդ իսկ պատճառով երեխայի խնամքի ընթացքում անհնար է այն չտեսնել: Առաջին հարցը, որ մտահոգում է ծնողներին. ի՞նչ է հեմանգիոման:  Հեմանգիոման բարորակ նորագոյացություն է, որը կազմված է լայնացած մազանոթների խիտ կուտակումներից: Հեմանգիոմաները նորածինների մոտ առավել հաճախ հանդիպող նորագոյացություններ են: Դրանք առավել հաճախ տեղակայվում են դեմքին, գլխին եւ կրծքավանդակի վերին հատվածներում, ինչպես նաեւ կարող են լինել ծայրանդամներին: Մաշկի մակերեսային շերտերում տեղակայվելիս նրանք սովորաբար երեւում են փոքր, կարմիր քերծվածքների կամ բշտիկների տեսքով: Աճին զուգընթաց, նրանք դառնում են գորշ կարմիր գույնի: Մաշկի հեմանգիոմաները երբեմն կոչվում են մորենման հեմանգիոմաներ՝ բնորոշ տեսքի պատճառով: Մաշկի առավել խորը շերտերում տեղակայվելիս դրանք անգույն են լինում եւ արտահայտվում են հիմնականում` որպես մաշկի արտափքված գոյացություն: Նորածինների հեմանգիոմաները բնորոշվում են արագ աճով, որին հաճախ հաջորդում է դրանց հետզարգացումը: Հեմանգիոմաների առավել ակտիվ աճը դիտվում է երեխայի 4-6 ամսական հասակում, որից հետո դիտվում է աճի համեմատական կանգ:  Որպես կանոն, հեմանգիոմաները իրենց հանդեպ գերուշադրություն չեն պահանջում, սակայն դրանք պետք է վերահսկվեն: Եթե ​​նորագոյացության աճը համամասնական է երեխայի աճին, ապա այն ավտանգ է: Նման գոյացությունը միայն կոսմետիկ թերություն է, որը մեծ հավանականությամբ ինքնուրույն վերանալու է: Եթե ​​հեմանգիոման սկսում է արագորեն մեծանալ, փոխում է իր գույնը, խոցոտվում է,  ապա անհապաղ պետք է այցելել բժշկի: Բացի այդ, հեմանգիոման պետք է հեռացվի, եթե այն մշտապես վնասվում է, քանի որ դա կարող է արյունահոսության պատճառ հանդիսանալ: Կլինիկապես արտահայտված հեմանգիոմաների բուժման տարբերակները ներառում են դեղորայքային կոնսերվատիվ բուժումը, լազերային վիրաբուժությունը եւ վիրաբուժական եղանակով հեռացումը:

 Այս հիվանդության մասին առավել մանրամասն տեղեկանալու եւ այլ հարցերի շուրջ մեր զրույցը ծավալվեց «Սուրբ Աստվածամայր» բժշկական կենտրոնի դիմածնոտային վիրաբույժ ԱՆԱՀԻՏ  ՇԱՀԻՆՅԱՆԻ հետ, ով չնայած իր երիտասարդ տարիքին  արդեն հասցրել է տվյալ ասպարեզում հստակ ու հաստատուն քայլերով առաջ գնալ: Բժշկուհին, 2004-2009 թթ. ընդունվել եւ ավարտել է Երեւանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի ստոմատոլոգիական ֆակուլտետը, որից անմիջապես հետո 2009-2012թթ. կլինիկական օրդինատուրան` դիմածնոտային վիրաբուժության  մասնագիտությամբ, որն անցկացրել է <<Սուրբ Աստվածամայր>> կլինիկայում, որտեղ էլ 2012թ. սեպտեմբերից մինչ օրս աշխատում է որպես դիմածնոտային վիրաբույժ:

- Բժշկուհի,  ինչպե՞ս կգնահատեք այսօր Հայաստանում դիմածնոտային վիրաբուժության վիճակը, ի՞նչ մակարդակի վրա է հասել այս ոլորտը:

-Պետք է ուրախությամբ  նշեմ, որ մեր երկրում դիմածնոտային վիրաբուժության մակարդակը շատ բարձր դիրքերում է, չնայած այն փաստին, որ իմ նեղ մասնագիտացման ուղղվածությունը մանկական  դիմածնոտային վիրաբուժության մեջ է: Մենք այսօր այդ ոլորտում ունենք գործիքների հագեցվածության խնդիր, քանզի ամբողջ աշխարհը բավականին արագընթաց  քայլերով զարգացում է ապրում, բայց, չնայած նրան, որ արդեն մոտ երկու տարի է, ինչ մեր կենտրոնում հեմանգիոմա հիվանդության բուժման մեջ բարեհաջող ելքերը արդեն առկա են` արդյունքում մեզ զերծ պահելով վիրահատական միջամտություններից: Բուժման կոնսերվատիվ տարբերակի դեպքում, երբ ծնողները ճիշտ ժամանակին բերում են երեխային հետազոտման, եւ ժամանակին էլ ախտորոշվում է հեմանգիոմա հիվանդությունը: Կոնսերվատիվ բուժմամբ կարող ենք հասնել նրան, որ վիրահատություն չկատարվի, հատկապես դեմքի շրջանում հանդիպող հեմանգիոմաները չվիրահատվեն, քանի որ յուրաքանչյուր վիրահատություն կամ ոչ վիրահատական մեթոդներ` սառեցում, սկլերոզացնում թողնում են իրենց հետեւանքները սպիերի տեսքով, որոնք կարող են մնալ ամբողջ կյանքի ընթացքում: Հեմանգիոման բնածին անոթային  ուռուցք է, որը ժամանակակից գրականության մեջ համարվում է նաեւ բնածին արատ, քանի որ դեռեւս ապացուցված չէ, եւ չենք կարող պնդել այն թեորապես: Հիվանդությունը լինում է  մի քանի տեսակների` հասարակ, կավերնոզ, համակցված, խառը: Հասարակ հեմանգիոման տեղակայվում է մաշկի վերին շրջանում, կավերնոզը` մաշկի տակ, համակցվածը` ենթամաշկի եւ մաշկի վրա, խառը տեսակը կազմված է տարբեր հյուսվածքներից: Հեմանգիոմաներին բնորոշ է վարդագույնից մինչեւ ալ կարմիր գույնը: Սեղմելիս հեմանգիոման տափակում եւ գունազրկվում է (արյան արտահոսքի հետեւանքով), իսկ երբ երեխան լացում է, ճչում եւ հազում, այն մեծանում է, որի պատճառն արյան ներհոսքն է: Բուժումը հիմնականում պետք է սկսել որքան հնարավոր է շուտ` ախտորոշումից անմիջապես հետո: Այն ավելի արդյունավետ է երեխայի կյանքի առաջին ամիսներին: Հեմանգիոմաների բուժման եղանակները տարբեր են` վիրահատական, կրիոթերապիա` հեղուկ ազոտով սառեցում, սկլերոզացնող, ճառագայթային, լազերային, հորմոնային բուժում եւ իմունաբուժում: Մանկական պաթոլոգիաները, որոնք հանդիպել են իմ պրակտիկայում, բավականին շատ են եւ քիչ լուսաբանված, հատկապես քիչ են տեղեկացված մարզերում: Մեր պրակտիկայում ավելի շատ գործ ենք ունենում կավերնոզ եւ խառը տեսակների հետ, ինչպես նաեւ ինֆանտիլ հեմանգիոմաների, քանի որ մազանոթային հեմանգիոմաները մինչեւ 5 տարեկանը կարող են ինքնուրույն հետզարգացում ապրել: Իրականում  ցանկալի է, որ ախտորոշումը համապատասխան մասնագետը տա, թե իրականում դրանք որ տիպի հեմանգիոմաներին են պատկանում, ինքնուրույն նահանջող են, թե պետք է իրականացվի համապատասխան բուժօգնություն: Կա բուժման մեջ դեղամիջոց, որի կիրառելիությունը մինչեւ երեխայի մեկ տարեկան դիմելը` կավերնոզ եւ ինֆանտիլ հեմանգիոմայի դեպքում օգնում է: Դեղամիջոց, որն առաջարկվում եւ կիրառվում է մեր պրակտիկայում, եւ մենք ունենք հավաքած բավականին փաստեր բազմաթիվ հիվանդների կողմից, որ այդ դեղամիջոցի կիրառելիությունը  արդյունավետ եւ խոստումնալից է այնքանով, որ այն թույլ է տալիս հետագա միջամտությունների ծավալը փոքրացնել այնքանով , որ հետագայում նույն սպիերը կարող են լինել շատ աննշան: Ասեմ նաեւ, որ այսօր բավականին շատ են մեզ դիմողները, ովքեր իրականում պետք է սպասարկվեն  առաջնային օղակում` պոլիկլինիկաներում, բայց ավաղ, մեր երկրում դեռեւս այնքան էլ զարգացած չէ առաջնային օղակը,  երբեմն լինում են դեպքեր, որ ուղեգրում են մեզ մոտ հիվանդների, ովքեր, այսպես ասած, մեր հիվանդները չեն: Հուսամ, որ մեր Առողջապահության նախարարության որդեգրած ուղին իր պտուղները ապագայում տալու է, ինչպես նաեւ առաջնային օղակի զարգացման ուղղությամբ ավելի ծավալուն աշխատանքներ տարվեն: Սպասելիքներս մեծ են, տա Աստված, որ ի կատար ածվեն:

- Ընդունված ավանդույթ է, որ երեխաները ընտրում են իրենց ծնողների ճանապարհը, Ձեր դեպքում ինչպե՞ս էր:

- Ես ծնվել եւ մեծացել եմ բժիշկների ընտանիքում, ունեմ հրաշալի ծնողներ, ովքեր մշտապես եղել են եւ կլինեն իմ կողքին ամեն հարցում: Իմ ամբողջ սերը, նվիրումը եւ հիմքը իմ մասնագիտացման մեջ դրվել է հայրիկիս կողմից, ով մասնագիտությամբ թերապեւտ է, իսկ մայրս` մանկական ատամնաբույժ է, ով ինձ օգնեց ճիշտ կողմնորոշվել նեղ մասնագիտացման ուղղվածության մեջ, քանզի տեսնելով իր նվիրումը` իր ընտրած գործին, ցանկությունս էլ ավելի մեծացավ, որպեսզի ես նույնպես աշխատեմ մանուկների հետ:  

- Բժշկուհի, հասցնո՞ւմ եք աշխատանքին համատեղել վերապատրաստումները:

- Ես դեռ բավականին անելիքներ ունեմ իմ ընտրած բնագավառում, երբ անհատն արդեն իրեն համարում է կատարյալ ամեն ինչում, ապա նրա մոտ լճացում է լինում:  Բոլորս էլ մշտապես անելիքներ ունենք այս կյանքում, դեռ կա եւ կլինի  կրթվելու կարիք, ես երբեք չեմ դադարում կամ զլանում աշխատել ինքս ինձ վրա, մշտապես մասնակցում եմ  վերապատրաստումների, քանզի դրանից է կախված մեր մասնագիտական հմտացումները, քանզի այսօր բժշկությունը բավականին արագ տեմպերով է առաջ գնում, պետք է հասցնել համահունչ շարժվել նորարարությունների զարկերակին, որպեսզի մենք էլ կարողանանք ճիշտ եւ գրագետ բուժօգնություն ցույց տանք մեզ դիմող հիվանդներին: Ասեմ, որ ես ինքս հանդիսանում եմ նաեւ դիմածնոտային վիրաբուժության ասոցացիայի անդամ, բայց կցանկանայի, որ ասոցացիաներն էլ ավելի ակտիվ գործունեություն ծավալեին`  ցուցաբերելով ժամանակակից մոտեցումներ:

- Իսկ որպես վերջաբան, ի՞նչ կմաղթեք հասարակությանը:

- Կցանկանամ  հորդորել մեր հասարակությանը, որ դադարի զբաղվել ինքնաբուժությամբ,  քիչ օգտվի ինտերնետ պորտալի խեղաթյուրված, լայնածավալ տեղեկատվությունից եւ առաջին իսկ գանգատների եւ սիմպտոմների դեպքում անհապաղ դիմի բժշկի: