ԻՄՈՒՆՈԼՈԳ -ԱԼԵՐԳՈԼՈԳ, բ.գ.թ., դոցենտ

ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՓՈՐՁ

2019 թ.- <<Միքայելյան վիրաբուժության ինստիտուտ>> կլինիկական իմունոլոգիայի և ալերգոլոգիայի կլինիկա

2012 թ. - Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ դասախոսների որակավորման բարձրացման բաժնի պետի տեղակալ՝ առաջատար մասնագետ

2003 թ. - Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ կլինիկական ալերգոլոգիա և իմունոլոգիա ամբիոնի դոցենտ

2003-2011թթ- Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ <<Հերացի>> թիվ1 հիվանդանոցային համալիրի կլինիկական իմունոլոգիա և ալերգոլոգիա կլինիկայի հերթապահ բժիշկ

2001-2012թթ. - Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետի գիտական քարտուղար

2006-2008 թ.- Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետի փոխդեկան

1997-2003 թ. - Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ կլինիկական ալերգոլոգիա և իմունոլոգիա  ամբիոնի ասիստենտ

ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՈՒՄ

2003թ- ՀՀ ԲՈՀ-ի կողմից շնորհված դոցենտի գիտական կոչում <<բժշկագիտություն>> մասնագիտությամբ

1998թ- թեկնածուական ատենախոսության պաշտպանություն՝<< ներքին հիվանդություններ(ալերգոլոգիա և իմունոլոգիա)>> մասնագիտությամբ, <<Մարդու լիմֆոցիտներում Ca 2+- ից անկախ և Ca 2+- ից կախյալ K +/H + փոխանակումը նորմայում և ուռուցքային աճի ժամանակ>>

1994-1997թթ.- Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ կլինիկական ալերգոլոգիա և իմունոլոգիա ամբիոնի ասպիրանտ

1988-1994թթ.- Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ բուժական ֆակուլտետի՝գերազանցության դիպլոմ

2016թ. – ,,Basic level of Molecular Allergy Diagnostic,, - Վիեննայի բժշկական համալսարան և INUNIMAI : Մոլեկուլյար ալերգոլոգիայի 1-ին միջազգային դպրոց

2015թ. – ,,Practical and Lecture Course: Prospective in Autoinflammation,,

2015թ.-,,International satellite Symposium on Medical Genetic,,

2013թ- ,,International Masterclass in Caucasus Region,,, Թբիլիսի, Վրաստան

2012թ.-V World Asthma and SOPD Forum and the XVII International Congress on Rehabilitation in Medicine and Immunorehabilitation-Նյու-Յորք, ԱՄՆ 2004թ.- ,,Ալերգոլոգիա և իմունոլոգիա,, որակավորման բարձրացում, Պավլովի անվ. թիվ 1Պետական Բժշկական համալսարան, Սանկտ-Պետերբուրգ, ՌԴ

ՊԱՐԳԵՎԱՏՐՈՒՄՆԵՐ

2010թ. - Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ <<Ոսկե մեդալ>>

2005թ.- Մ.Հերացու անվ.ԵՊԲՀ <<Արծաթե մեդալ>>

Տասնյակից ավել գիտական հոդվածների և թեզիսների հեղինակ միջազգային և տեղական մամուլում, ուսումնամեթոդական 1ձեռնարկի հեղինակ  և  մի քանիսի համահեղինակ կլինիկական ալերգոլոգիայի և իմունոլոգիայի ոլորտում:

Ամուսնացած է , ունի դուստր:

Սիրտ-անոթային հիվանդությունները ուռուցքաբանական հիվանդների մոտ

21-րդ դարի համաճարակ հանդիսացող հիվանդությունը` քաղցկեղը, մշտապես հաղթարշավի մեջ է՝ ընգրկելով մի շարք օրգան-համակարգեր, որոնց թվում է նաեւ սիրտ-անոթային համակարգը: Օր-օրի նկատվում են հիվանդությունների աճ եւ  մահացության բարձր ցուցանիշներ, ընդ որում՝դրանց մեծ մասը հայտնաբերվում են արդեն հիվանդության զարգացման վերջին փուլերում, քանի որ հիվանդները բավականին բարդացվածվիճակներում են դիմում բժշկին:

Այսօր ուռուցքաբանությունը համարվում է ժամանակակից բժշկության ամենաբարդ եւ պահանջված ուղղություններից մեկը: Յուրաքանչյուր օրգան-համակարգ ունի հիվանդությունների կանխարգելման իր գործելակարգը: Մի շարք հիվանդություններ ընթանում են առանց որեւէ կլինիկական նախանշանի, իսկ երբ գալիս է ախտորոշման պահը, անհրաժեշտ է առավելագույն ճշգրտություն: Ուռուցքային հիվանդությունների ազդեցությունը սրտի վրա բավականին խնդրահարույց իրավիճակ է, որի համար պետք է ջանքեր չխնայել` բարեհաջող ելք գտնելու: Բժշկի մասնագիտությունն ինքնին պահանջում է ջանքերի եւ ուշադրության առավելագույն կենտրոնացում, քանի որ գործ ունես մարդկային կյանքեր փրկելու պատվավոր առաքելության հետ:

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի սրտաբան-էխոկարդիոգրաֆիստ ՄԱՐԻՆԵ ՉԻՎՉՅԱՆԸ, ում հետ զրույցը ծավալվեց` <<Սիրտ-անոթային հիվանդությունները ուռուցքաբանական հիվանդների մոտ, նման հիվանդների վարման մարտավարությունն ու ասպեկտները>>թեմայի շրջանակներում:  Բժշկուհու խոսքերով. <<Ներկայումս ամբողջ աշխարհում ուռուցքաբանական հիվանդություններից  մահացության պատճառների կեսը պայմանավորված են ուղեկցող սիրտ-անոթային հիվանդություններով: Մարտահրավերները, որոնց հետ առնչվում է ուռուցքաբանության ոլորտում աշխատող սրտաբանը, կարելի է բաժանել մի քանի խմբերի՝

1. Նախկինում սիրտ-անոթային հիվանդություններով տառապող հիվանդների վարման մոտեցման մշակում,
2. Քիմիա եւ ճառագայթային թերապիայի կարդիոտոքսիկության պրոֆիլակտիկան, ախտորոշումը եւ բուժումը,
3. Բուժման ընթացքում սիրտ-անոթային բարդությունների պրոֆիլակտիկան:

Վերջին  տարիների ընթացքում, շնորհիվ ՈւԱԿ-ի ադմինիստրացիայի եւ բուժող բժիշկների համատեղ ջանքերի, կատարվել են հսկայական փոփոխություններ ուռուցքներով հիվանդների հիվանդությունն ախտորոշելու եւ բուժումը վարելու մեջ: Գրեթե բոլոր հիվանդները քիմիա-ճառագայթային բուժումից առաջանցնում են համալիր ախտորոշում, որի  մեջ պարտադիր ընդգրկվում են ԷՍԳ եւ էխոսրտագրությունը, ստորին վերջույթների անոթների դուպլեքս հետազոտությունը եւ այլն: Միայն դրանից հետո է որոշվում բուժման անհատական սխեման:

Ներկայումս օգտագործվող քիմիաթերապիայի պրեպարատներն ունեն կարդիոտոքսիկ ազդեցություն, որոշների մոտ  ավելի արտահայտված, մյուսների մոտ` առավել  քիչ: Առավելագույն կարդիոտոքսիկ ազդեցությունն ունենան տրացիկլինային պրեպարատները՝Դոքսորուբիցինը, Էպիրուբիցինը: Նշված խումբն ամբողջ աշխարհում պոլիքիմիաթերապիայի սխեմաների առաջին ընտրության խումբն է, սակայն եթե հետազոտությունների ընթացքում հայտնաբերվում են սիրտ-անոթային համակարգի ախտահարումներ, հնարավորինս փորձ է արվում խուսափել այս դեղորայքային խմբից:

Այդիսկ պատճառով հիմնական հիվանդության բուժման ընթացքում առաջանում են սիրտ-անոթային համակարգի բարդություններ, ընդհուպ մինչեւ ծանր սրտային անբավարարություն` նույնիսկ մահվան ելքով: Այդ բարդությունների կանխարգելումը եւ բուժումը բարդ կլինիկական խնդիրներ են: Այդ ամենում մեծ դեր ունի ուռուցքաբանի եւ սրտաբանի սերտ համագործակցությունը: Քիմիա-ճառագայթային թերապիա ստացող հիվանդներին անհրաժեշտ է երկարատեւ դինամիկ հսկողություն սիրտ-անոթային բարդությունների հնարավորինս վաղ ախտորոշման նպատակով: Հիվանդների կյանքի տեւողության աճի հետ զուգահեռ ավելանում են նաեւ հակաուռուցքային բուժման ուշացած բարդությունների հայտնաբերումը:

Վերջին տարիներին քրոնիկ սրտային անբավարարության պատճառներից են, բացի հիմնական հիվանդությունների ցանկից՝ սրտի իշեմիկ հիվանդություն, զարկերակային հիպերտենզիա, կարդիոմիոպաթիաներ եւ այլն, նաեւ ճառագայթումը եւ քիմիաթերապիան: Բարդությունները, որոնք հաճախակի դիտվում են հակաուռուցքային թերապիայից հետո, սրտի ռիթմի տարբեր խանգառումներն են, QT- ինտերվալի երկարացումը, արտամղման ֆրակցիայի իջեցումը, սուրմիոկարդիտը, պերիկարդիտը, սրտամկանի սուր ինֆարկտը եւ այլն:

Շնորհիվ հիմնական բուժող բժիշկների, դիագնոստների, անեսթեզիոլոգ-ռեանիմատոլոգների եւ սրտաբանների սերտ համագործակցության, հաջողվել է զգալիորեն բարելավել հնարավոր բարդությունների կանխարգելումը, վաղ ախտորոշումը եւ լիարժեք բուժման կազմակերպումը, ինչը իր հերթին դրական է անդրադարձել կյանքի որակի եւ տեւողության վրա>>:

 բժիշկ- ռադիոլոգ (ռենտգեն, մամոգրաֆիա)

Ռենտգենոգրամաների, ֆլյուորոգրամաների և մամոգրամաների վերծանում, ռենտգենոսկոպիա, աշխատանք նորագույն ռենտգեն-ապարատների հետ (թվային և անալոգային), աշխատանք՝ համակարգչի հետ (համացանց), առցանց վերծանում

Կրթություն՝

1985-1993 թթ. ք. Կիրովականի N-11 միջնակարգ դպրոց

1993-1995 թթ. Կրասնոդարի շրջան, ք. Կրիմսկ, N-6  միջնակարգ դպրոց

1995-1998 թթ. ք. Վանաձորի Պետական բժշկական ուսումնարան,

մանկաբարձի մասնագիտությամբ (գերազանցության դիպլոմ)

1998-2004 թթ. Երևանի պետական բժշկական համալսարան

2004-2006 թթ. ակադեմիկոս Ս. Ավդալբեկյանի անվան «Հայաստանի Հանրապետության Առողջապահության ազգային ինստիտուտ»: Կլինիկական օրդինատուրա՝ ընդհանուր ռադիոլոգիա մասնագիտությամբ:

Մասնագիտական գործունեություն

2006-2012 թթ.- ք. Վանաձորի թ. 2 հիվանդանոց, ռենտգեն բաժանմունքի բաժնի վարիչ

2009-2011 թթ.- Լոռու մարզի գլխավոր ռենտգենոլոգ

2006-2012 թթ.- Համատեղությամբ բժիշկ ռենտգենոլոգ ք. Վանաձորի թ. 3 պոլիկլինիկայում և Լոռու մարզի ք. Վանաձորի հակատուբերկուլոզային դիսպանսերում:

2012-2016 թթ. բժիշկ ռադիոլոգ «Երևան» ԲԿ-ում

2014-2016 թթ. ռենտգեն բաժանմունքի վարիչ «Երևան» ԲԿ-ում

2006-2018 թթ. բազմաթիվ շնորհակալական գովասանագրեր և վկայականներ

2011 թ. Լոռու մարզի մարզպետի կողմից լավագույն բժիշկ ռենտգենոլոգի կոչում

2015-ից մինչև օրս բժիշկ ռադիոլոգ «Նորմեդ» ԲԿ-ում

2016-ից մինչև օրս  Հայաստանի ռադիոլոգների ասոցիացիայի անդամ

2017-ից մինչև օրս բժիշկ ռադիոլոգ Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոն

 Կատարելագործում

2007 թ. Կատարելագործման սեմինարներ «Ռենտգենոլոգիայի արդի հարցերը» ռենտգենոլոգների և ճառագայթային դիագնոստների համար, ակադեմիկոս Ս. Ավդալբեկյանի անվան «Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության ազգային ինստիտուտ»

2010 թ. «Ճառագայթային անվտանգություն» թեմայով սեմինար, Հայպետատոմ հսկողություն, ԱՄՆ ատոմային կարգավորման հանձնաժողով, միջազգային ատոմային էներգիայի գործակալություն

ESR/ESOR կատարելագործման սեմինար, Պրահա

ESR Եվրոպական կոնֆերանս, Վիենա

2014 թ. Երևան Մամոգրաֆիա Հայ-Ամերիկյան ԲԿ-ում

2014 թ. Մ Հերացու անվան ԵՊԲՀ, Ճառագայթային դիագնոստիկայի մեթոդների համեմատական բնորոշում

2016 թ. Epilepsy days in Armenia, International conference, Yerevan, Armenia

2017/05/19-21   Ռադիոգրաֆիա, Երևան

2017թ. Միջազգային սեմինար Հայաստան-Լատվիա «Մելանոմայի և վիրոթերապիայի արդի խնդիրները»

2018 թ. Ռադիոգրաֆիա, Երևան

 ՀԱՎԱՍՏԱԳՐԵՐ

- Ատոմային էներգիայի բնագավառոմ անվտանգության ապահովման տեսակետից կարևոր պաշտոններ զբաղեցնող ֆիզիկական անձանց որակավորման քննություն

Կրթություն` 

 2014– 2012թթ.Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան   

                                                   Կլինիկական օրդինատուրա 

 2012 – 2006թթ.Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան 

Բժիշկ-ստոմատոլոգ 

 1996թ. -  2006 ք.Թալինի թիվ մեկ միջնակարգ դպրոց 

 1997թթ.-2003 ք.Թալինի երաժշտական դպրոց

Աշխատանքային    

Փորձ` 

 2014թ. – առ այսօր         Դիմածնոտային վիրաբույժ «Սուրբ Աստվածամայր» ԲԿ 

 Կոնֆերանսներ` 

 2018թ. Մանկական ստոմատոլոգիայի արդի խնդիրները 

2018թ.  Մանկական վիրաբուժության և նյարդավիրաբուժության միջազգային կոնֆերանս

2016թ.  «Օստեոպորոզի կլինիկական դեպքերի կառավարում»

Լեզուների 

Իմացություն`    հայոց լեզու (գերազանց), անգլերեն (լավ), ռուսաց լեզու (լավ) 

Համակարգչի 

         Իմացություն      Microsoft Windows XP, Vista, MS Office (Word, Excel,

                                          Access, PowerPoint,Outlook), Internet, 1C                     

 Նախասիրություն`   ընթերցանություն, երաժշտություն, ֆուտբոլ

Հուսամ, որ մեր Առողջապահության նախարարության որդեգրած ուղին իր պտուղները ապագայում տալու է

 Երեխաները ծնողների կյանքի շարունակությունն են: Նրանք, անշուշտ, իրենց վրա են կենտրոնացնում ծնողների ամբողջ ուշադրությունը, եւ ցանկացած հարց, ինչը վերաբերվում է փոքրիկներին, ծնողների կողմից ընկալվում է որպես հույժ կարեւոր, հատկապես, երբ խոսքը հիվանդությունների մասին է: Բնականաբար, որոշ հիվանդությունների զարգացումը շատ տարածված չէ, բայց ավելի լավ է իմանալ նրանց մասին, քան մտածել, թե ինչ է տեղի ունենում սիրելի փոքրիկի հետ:

Երեխաների հիվանդություններից մեկը, որը հնարավոր չէ չնկատել՝ հեմանգիոման է: Այս հիվանդությունը ի հայտ է գալիս մաշկի վրա, այդ իսկ պատճառով երեխայի խնամքի ընթացքում անհնար է այն չտեսնել: Առաջին հարցը, որ մտահոգում է ծնողներին. ի՞նչ է հեմանգիոման:  Հեմանգիոման բարորակ նորագոյացություն է, որը կազմված է լայնացած մազանոթների խիտ կուտակումներից: Հեմանգիոմաները նորածինների մոտ առավել հաճախ հանդիպող նորագոյացություններ են: Դրանք առավել հաճախ տեղակայվում են դեմքին, գլխին եւ կրծքավանդակի վերին հատվածներում, ինչպես նաեւ կարող են լինել ծայրանդամներին: Մաշկի մակերեսային շերտերում տեղակայվելիս նրանք սովորաբար երեւում են փոքր, կարմիր քերծվածքների կամ բշտիկների տեսքով: Աճին զուգընթաց, նրանք դառնում են գորշ կարմիր գույնի: Մաշկի հեմանգիոմաները երբեմն կոչվում են մորենման հեմանգիոմաներ՝ բնորոշ տեսքի պատճառով: Մաշկի առավել խորը շերտերում տեղակայվելիս դրանք անգույն են լինում եւ արտահայտվում են հիմնականում` որպես մաշկի արտափքված գոյացություն: Նորածինների հեմանգիոմաները բնորոշվում են արագ աճով, որին հաճախ հաջորդում է դրանց հետզարգացումը: Հեմանգիոմաների առավել ակտիվ աճը դիտվում է երեխայի 4-6 ամսական հասակում, որից հետո դիտվում է աճի համեմատական կանգ:  Որպես կանոն, հեմանգիոմաները իրենց հանդեպ գերուշադրություն չեն պահանջում, սակայն դրանք պետք է վերահսկվեն: Եթե ​​նորագոյացության աճը համամասնական է երեխայի աճին, ապա այն ավտանգ է: Նման գոյացությունը միայն կոսմետիկ թերություն է, որը մեծ հավանականությամբ ինքնուրույն վերանալու է: Եթե ​​հեմանգիոման սկսում է արագորեն մեծանալ, փոխում է իր գույնը, խոցոտվում է,  ապա անհապաղ պետք է այցելել բժշկի: Բացի այդ, հեմանգիոման պետք է հեռացվի, եթե այն մշտապես վնասվում է, քանի որ դա կարող է արյունահոսության պատճառ հանդիսանալ: Կլինիկապես արտահայտված հեմանգիոմաների բուժման տարբերակները ներառում են դեղորայքային կոնսերվատիվ բուժումը, լազերային վիրաբուժությունը եւ վիրաբուժական եղանակով հեռացումը:

 Այս հիվանդության մասին առավել մանրամասն տեղեկանալու եւ այլ հարցերի շուրջ մեր զրույցը ծավալվեց «Սուրբ Աստվածամայր» բժշկական կենտրոնի դիմածնոտային վիրաբույժ ԱՆԱՀԻՏ  ՇԱՀԻՆՅԱՆԻ հետ, ով չնայած իր երիտասարդ տարիքին  արդեն հասցրել է տվյալ ասպարեզում հստակ ու հաստատուն քայլերով առաջ գնալ: Բժշկուհին, 2004-2009 թթ. ընդունվել եւ ավարտել է Երեւանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի ստոմատոլոգիական ֆակուլտետը, որից անմիջապես հետո 2009-2012թթ. կլինիկական օրդինատուրան` դիմածնոտային վիրաբուժության  մասնագիտությամբ, որն անցկացրել է <<Սուրբ Աստվածամայր>> կլինիկայում, որտեղ էլ 2012թ. սեպտեմբերից մինչ օրս աշխատում է որպես դիմածնոտային վիրաբույժ:

- Բժշկուհի,  ինչպե՞ս կգնահատեք այսօր Հայաստանում դիմածնոտային վիրաբուժության վիճակը, ի՞նչ մակարդակի վրա է հասել այս ոլորտը:

-Պետք է ուրախությամբ  նշեմ, որ մեր երկրում դիմածնոտային վիրաբուժության մակարդակը շատ բարձր դիրքերում է, չնայած այն փաստին, որ իմ նեղ մասնագիտացման ուղղվածությունը մանկական  դիմածնոտային վիրաբուժության մեջ է: Մենք այսօր այդ ոլորտում ունենք գործիքների հագեցվածության խնդիր, քանզի ամբողջ աշխարհը բավականին արագընթաց  քայլերով զարգացում է ապրում, բայց, չնայած նրան, որ արդեն մոտ երկու տարի է, ինչ մեր կենտրոնում հեմանգիոմա հիվանդության բուժման մեջ բարեհաջող ելքերը արդեն առկա են` արդյունքում մեզ զերծ պահելով վիրահատական միջամտություններից: Բուժման կոնսերվատիվ տարբերակի դեպքում, երբ ծնողները ճիշտ ժամանակին բերում են երեխային հետազոտման, եւ ժամանակին էլ ախտորոշվում է հեմանգիոմա հիվանդությունը: Կոնսերվատիվ բուժմամբ կարող ենք հասնել նրան, որ վիրահատություն չկատարվի, հատկապես դեմքի շրջանում հանդիպող հեմանգիոմաները չվիրահատվեն, քանի որ յուրաքանչյուր վիրահատություն կամ ոչ վիրահատական մեթոդներ` սառեցում, սկլերոզացնում թողնում են իրենց հետեւանքները սպիերի տեսքով, որոնք կարող են մնալ ամբողջ կյանքի ընթացքում: Հեմանգիոման բնածին անոթային  ուռուցք է, որը ժամանակակից գրականության մեջ համարվում է նաեւ բնածին արատ, քանի որ դեռեւս ապացուցված չէ, եւ չենք կարող պնդել այն թեորապես: Հիվանդությունը լինում է  մի քանի տեսակների` հասարակ, կավերնոզ, համակցված, խառը: Հասարակ հեմանգիոման տեղակայվում է մաշկի վերին շրջանում, կավերնոզը` մաշկի տակ, համակցվածը` ենթամաշկի եւ մաշկի վրա, խառը տեսակը կազմված է տարբեր հյուսվածքներից: Հեմանգիոմաներին բնորոշ է վարդագույնից մինչեւ ալ կարմիր գույնը: Սեղմելիս հեմանգիոման տափակում եւ գունազրկվում է (արյան արտահոսքի հետեւանքով), իսկ երբ երեխան լացում է, ճչում եւ հազում, այն մեծանում է, որի պատճառն արյան ներհոսքն է: Բուժումը հիմնականում պետք է սկսել որքան հնարավոր է շուտ` ախտորոշումից անմիջապես հետո: Այն ավելի արդյունավետ է երեխայի կյանքի առաջին ամիսներին: Հեմանգիոմաների բուժման եղանակները տարբեր են` վիրահատական, կրիոթերապիա` հեղուկ ազոտով սառեցում, սկլերոզացնող, ճառագայթային, լազերային, հորմոնային բուժում եւ իմունաբուժում: Մանկական պաթոլոգիաները, որոնք հանդիպել են իմ պրակտիկայում, բավականին շատ են եւ քիչ լուսաբանված, հատկապես քիչ են տեղեկացված մարզերում: Մեր պրակտիկայում ավելի շատ գործ ենք ունենում կավերնոզ եւ խառը տեսակների հետ, ինչպես նաեւ ինֆանտիլ հեմանգիոմաների, քանի որ մազանոթային հեմանգիոմաները մինչեւ 5 տարեկանը կարող են ինքնուրույն հետզարգացում ապրել: Իրականում  ցանկալի է, որ ախտորոշումը համապատասխան մասնագետը տա, թե իրականում դրանք որ տիպի հեմանգիոմաներին են պատկանում, ինքնուրույն նահանջող են, թե պետք է իրականացվի համապատասխան բուժօգնություն: Կա բուժման մեջ դեղամիջոց, որի կիրառելիությունը մինչեւ երեխայի մեկ տարեկան դիմելը` կավերնոզ եւ ինֆանտիլ հեմանգիոմայի դեպքում օգնում է: Դեղամիջոց, որն առաջարկվում եւ կիրառվում է մեր պրակտիկայում, եւ մենք ունենք հավաքած բավականին փաստեր բազմաթիվ հիվանդների կողմից, որ այդ դեղամիջոցի կիրառելիությունը  արդյունավետ եւ խոստումնալից է այնքանով, որ այն թույլ է տալիս հետագա միջամտությունների ծավալը փոքրացնել այնքանով , որ հետագայում նույն սպիերը կարող են լինել շատ աննշան: Ասեմ նաեւ, որ այսօր բավականին շատ են մեզ դիմողները, ովքեր իրականում պետք է սպասարկվեն  առաջնային օղակում` պոլիկլինիկաներում, բայց ավաղ, մեր երկրում դեռեւս այնքան էլ զարգացած չէ առաջնային օղակը,  երբեմն լինում են դեպքեր, որ ուղեգրում են մեզ մոտ հիվանդների, ովքեր, այսպես ասած, մեր հիվանդները չեն: Հուսամ, որ մեր Առողջապահության նախարարության որդեգրած ուղին իր պտուղները ապագայում տալու է, ինչպես նաեւ առաջնային օղակի զարգացման ուղղությամբ ավելի ծավալուն աշխատանքներ տարվեն: Սպասելիքներս մեծ են, տա Աստված, որ ի կատար ածվեն:

- Ընդունված ավանդույթ է, որ երեխաները ընտրում են իրենց ծնողների ճանապարհը, Ձեր դեպքում ինչպե՞ս էր:

- Ես ծնվել եւ մեծացել եմ բժիշկների ընտանիքում, ունեմ հրաշալի ծնողներ, ովքեր մշտապես եղել են եւ կլինեն իմ կողքին ամեն հարցում: Իմ ամբողջ սերը, նվիրումը եւ հիմքը իմ մասնագիտացման մեջ դրվել է հայրիկիս կողմից, ով մասնագիտությամբ թերապեւտ է, իսկ մայրս` մանկական ատամնաբույժ է, ով ինձ օգնեց ճիշտ կողմնորոշվել նեղ մասնագիտացման ուղղվածության մեջ, քանզի տեսնելով իր նվիրումը` իր ընտրած գործին, ցանկությունս էլ ավելի մեծացավ, որպեսզի ես նույնպես աշխատեմ մանուկների հետ:  

- Բժշկուհի, հասցնո՞ւմ եք աշխատանքին համատեղել վերապատրաստումները:

- Ես դեռ բավականին անելիքներ ունեմ իմ ընտրած բնագավառում, երբ անհատն արդեն իրեն համարում է կատարյալ ամեն ինչում, ապա նրա մոտ լճացում է լինում:  Բոլորս էլ մշտապես անելիքներ ունենք այս կյանքում, դեռ կա եւ կլինի  կրթվելու կարիք, ես երբեք չեմ դադարում կամ զլանում աշխատել ինքս ինձ վրա, մշտապես մասնակցում եմ  վերապատրաստումների, քանզի դրանից է կախված մեր մասնագիտական հմտացումները, քանզի այսօր բժշկությունը բավականին արագ տեմպերով է առաջ գնում, պետք է հասցնել համահունչ շարժվել նորարարությունների զարկերակին, որպեսզի մենք էլ կարողանանք ճիշտ եւ գրագետ բուժօգնություն ցույց տանք մեզ դիմող հիվանդներին: Ասեմ, որ ես ինքս հանդիսանում եմ նաեւ դիմածնոտային վիրաբուժության ասոցացիայի անդամ, բայց կցանկանայի, որ ասոցացիաներն էլ ավելի ակտիվ գործունեություն ծավալեին`  ցուցաբերելով ժամանակակից մոտեցումներ:

- Իսկ որպես վերջաբան, ի՞նչ կմաղթեք հասարակությանը:

- Կցանկանամ  հորդորել մեր հասարակությանը, որ դադարի զբաղվել ինքնաբուժությամբ,  քիչ օգտվի ինտերնետ պորտալի խեղաթյուրված, լայնածավալ տեղեկատվությունից եւ առաջին իսկ գանգատների եւ սիմպտոմների դեպքում անհապաղ դիմի բժշկի:

 Պետք  է  հավատանք   եւ  համոզված  լինենք,  որ  ե՛ւ  այս,  ե՛ւ  բոլոր  դարերըայսուհետ  մերն  են  լինելու

 Հայոց դպրոցի բուն պատմությունն անխզելիորեն կապված է գրերի ստեղծման հետ։ Կրթությունը վիթխարի ուժ է, որը վճռում է ժողովուրդների եւ պետությունների կենցաղն ու ճակատագիրը: Դպրոցն արվեստանոց է, որտեղ ձեւավորվում է աճող սերնդի միտքը:

Վաղարշապատի Վահան Ռշտունու անվան թիվ  11 հիմնական դպրոցի աշխատանքները, որպես տնօրեն, ղեկավարում է բանիմաց, խելացի, մասնագիտությամբ մանկավարժ Մարգարիտա Սարգսյանը: Իր  գործին  գիտակ տնօրենը շատ լավ հասկանում է, որ հարկավոր է նոր մոտեցումներ, ժամանակաճանաչ ծրագրեր, որոնք կնպաստեն դպրոցի առաջընթացին եւ հետագա գործունեությանը: Տարիների ընթացքում ուսուցչական անձնակազմը վերածվեց մի կուռ, ամբողջական հանրույթի, որը համալրված է գիտակ, բանիմաց, բարեխիղճ ուսուցիչներով, ովքեր աշխատում են համագործակցված: Դպրոցն այն հարազատ տունն է, թրծարանը, որտեղ կոփվում են ապագա սերնդի հոգիները: Ջերմեռանդ, անմնացորդ աշխատանքի շնորհիվ դպրոցի հանրույթը հասել է բազմաթիվ հաջողությունների տարբեր բնագավառներում: Դպրոցի թիմը մշտապես աչքի է ընկնում իր ակտիվությամբ, իսկ  աշխատանքներն ընթանում են առողջ, ջերմ մթնոլորտում` համախմբված աշխատանքային բարձր կարգապահությամբ եւ  ժամանակի պահանջներին համահունչ:  Ճիշտ  է,  շենքային  պայմանները  վատ  են,  բայց  դա  չի  ազդում  ուսումնական  գործընթացի  վրա: Ինչեւէ, տարիների ընթացքում որոշ խնդիրներ լուծվեցին, որոշ հարցեր էլ մնացին կիսատ, անլուծելի: Բայց նույնիսկ այս դեպքում վստահորեն կարելի է ասել, որ այս կրթօջախը միշտ էլ փառահեղորեն է կատարել իր գործը:

  Այժմ էլ դպրոցը զգում է աջակցության կարիք, դեռ շատ խնդիրներ <<շարք կանգնած>> սպասում են իրենց հերթին` սպորտդահլիճի վերանորոգում, ժամանակակից տեխմիջոցների ներդրում…Այս երկար ու ձիգ տարիների ընթացքում ոչ միայն պահպանվել են լավագույն ավանդույթները, այլեւ նորացվել ու ժամանակակից հնչեղություն են ստացել: Դպրոցի առջեւ ծառացած խնդիրների մասին զրուցեցինք դպրոցի տնօրեն ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ հետ: 

- Տիկին Սարգսյան, խոսեք դպրոցի անցած ճանապարհի մասին, ե՞րբ է ստեղծվել դպրոցը եւ մինչ օրս ի՞նչ ուղի է անցել:

- Ասեմ, որ   5 տարի է  արդեն, ինչ ստանձնել եմ տնօրենի պաշտոնը: Դպրոցը 1972 թվականի կառույց է, եւ հիմնադրման օրվանից մինչ իմ պաշտոնավարումը այստեղ վերանորոգման ոչ  մի  աշխատանք  չի  կատարվել: Այսօր մենք ունենք արդեն 354 աշակերտ: Երբ ես ստանձնեցի  դպրոցը տնօրինելու պաշտոնը, աշակերտների  թիվը 318 էր: Այժմ  նկատելի  է  սովորողների  թվի  որոշակի  աճ, թեեւ շենքային  պայմանները  բարենպաստ  չեն:

Ես տնօրենի պարտականությունը ստանձնել եմ 2014 թվականից:  Դպրոցն ունի 6 մասնաշենք,  հիմնովին  նորոգվել  են 3 մասնաշենքի տանիքները, որից հետո այլ տեղաշարժ չեղավ. կանգ առան շինարարական աշխատանքները: Ընթացքում կրկին եղան կոսմետիկ որոշ հարդարանքներ, որն ինձ համար բավականին քիչ էր եւ ոչ տեսանելի: Բակում աշխատանքներ ենք տանում, կանաչապատվել է  դպրոցի  տարածքը, տնկվել են գեղեցիկ ծաղիկներ, ծառեր,  թփեր, որը  հաճելի  է բոլորին: Ինչպես  գիտենք,   դպրոցը ֆինանսավորվում է աշակերտների թվով: Մեր դպրոցի շենքային անբարենպաստ պայմանների պատճառով այսօր սաների թիվը այլ դպրոցների  համեմատությամբ, որոնք նորոգված  են եւ  բարեկարգ,  բավականին քիչ է, բայց աշակերտների  թիվն ավելանում է մեր ուսուցչական կազմի լավագույն աշխատանքի եւ  նվիրման շնորհիվ;
Իրականում չկա մի ծնող, ով մեր աշխատանքից դժգոհ լինի:

Անցյալ տարի  գծվեց նախագիծը, կազմվեց նախահաշիվ,  բայց կրկին ամեն ինչ խառնվեց իրար, շինարարական աշխատանքները հետաձգվեցին: Սակայն փառք ու պատիվ <<Արթուր Ասատրյան բարեգործական հիմնադրամին>>, որի միջոցներով հիմնանորոգվել են դպրոցի 10-ը սանհանգույցներ: Այս  պահին էլ  նորոգվում  են  4 դասասենյակներ, որոնցից  յուրաքանչյուրում  լինելու է 15 համակարգիչ: Մեզ  խոստացել  են  նաեւ, որ ամռանը  ամբողջությամբ նորոգելու  են  դպրոցի  սպորտդահլիճը: Մեր ուսուցչական կազմի  բարեխիղճ  աշխատանքի  շնորհիվ  է,  որ այս շենքային պայմաններում ծնողները մեզ վստահում են իրենց երեխաներին:  Դպրոցում  կարող  էին սովորել  1000-ից  ավելի  աշակերտներ,  եթե լինին   լավ    պայմաններ:

- Դուք Ձեզ համարո՞ւմ եք ուժեղ կին:

 -  Ունեմ  անկոտրում  բնավորություն, որը,   ինչ  խոսք, ուժեղ  լինելու  գրավական  է: Մեծացել  եմ  գյուղում, կարող  եմ  կատարել  ցանկացած  աշխատանք, գյուղատնտեսությունից էլ բավականին  գիտելիքներ ունեմ,  եւ  դպրոցամերձ  տարածքի  կանաչապատումը  կատարվել  է  իմ ցուցումով:

- Գերլարված աշխատանքային օրվանից հետո հասցնում եք արդյո՞ք ընտանիքին ժամանակ տրամադրել:

- Շատ եմ սիրում ընտանիքս, ունեմ մեկ տղա: Իրականում ես օրս պլանավորում եմ լիարժեք եւ  շաբաթ-կիրակի  օրերը  միմիայն տրամադրում եմ իմ ընտանիքին  եւ  տնային գործերին:

- Ըստ Ձեզ,  ո՞րն է կայացած դպրոցի գաղտնիքը:

- Եթե սիրում  ես  քո  աշխատանքը,  ապա կկայանա դպրոցը, եւ կհասնես նորանոր բարձունքների: Ես մասնագիտությամբ մանկավարժ եմ եւ եթե այսչափ չսիրեի դպրոցը, ապա  կբավարարվեի  միայն դասավանդելով: Աշխատել եմ չորս դպրոցում, եղել եմ ուսուցիչ, այնուհետեւ` ուսմասվար Ներսիսյան  վարժարանում եւ փոխտնօրեն ուսգծով  թիվ 12 հիմնական  դպրոցում: Բոլոր դպրոցներն էլ ինձ համար եղել են շատ հոգեհարազատ, աշխատել  եմ  սիրով  ու  մեծ  նվիրումով: Կարեւորում  եմ նաեւ ղեկավարի  ձիրքով օժտված լինելը: 

- Ինչպե՞ս կգնահատեիք 21-րդ դարի սերնդին:

- Անկեղծ կլինեմ: Ուրախ  եմ,  որ նոր սերունդն ունի իր սեփական կարծիքը եւ կաշկանդված չէ, կապանքներից ազատված է, բայց երբեմն շատ ու շատ դեպքերում, երբ  դաստիարակությունը  չի  ընթանում ճիշտ  ուղիով, երեխաները  չարաշահում  են  մեծերի  վստահությունը,  որն  էլ   տանում է սանձարձակության: Այժմյան աշակերտը գիրք չի կարդում, ոչ էլ իրեն  ձգում է այն: Իհարկե, կա մի ստվար զանգված, որն ուշադիր է իր գիտելիքների ձեռքբերման հանդեպ, եւ  արդյունքում  ունենում  ենք  հաջողություններ:  Իմ ղեկավարած  տարիներին մեր աշակերտները  պարբերաբար մասնակցել են օլիմպիադաների, ունեցել  ենք   հանրապետական փուլ անցած  աշակերտներ:

- Ի՞նչ նորանոր ծրագրերի մասին կխոսեք, որոնք ակնկալում եք կյանքի կոչել:

- Մեր դպրոցը հանրակրթական դպրոց է, եւ  մենք ցանկանում ենք  մեր աշակերտներին տալ  հիմնավոր  գիտելիքներ, որպեսզի նրանք կարողանան իրենց  ուսումը  շարունակել   ավագ դպրոցներում, մասնագիտացված ոսումնական հաստատություններում: Երեխաների նորմալ կրթությունը ապահովելու համար հնարավորության սահմաններում անում ենք ամեն ինչ, որպեսզի հասնենք առավելագույնի:  Արդեն երրորդ  օտար  լեզուն` ֆրանսերենն է  դասավանդվում   մեզ  մոտ,   որն    ընդգրկվել   է  <<Դասավանդիր Հայաստան>> ծրագրի շրջանակներում: Գործում  է ֆրանսերենի խմբակ՝ շաբաթական  մեկ  ժամով: Խմբակի  ուսուցիչը  Ֆրանսիայից  է, ով  կարճ  ժամանակով  բնակվում  է  մեր երկրում  եւ  կամավորական սկզբունքով  մեր աշակերտների  հետ աշխատում  է   անվճար: Վերջերս  Ֆրանսիայից  ժամանել էր  լրագրող,  որը հարցազրույց  վերցրեց  մեր  աշակերտներից` թերթում  տպագրելու  համար:

 Ուրախությամբ նշեմ, որ Գորիսում <<Ֆրանկոֆոնիայի>> շրջանակներում կայացավ մեծ միջոցառում: Մեր 8-րդ դասարանի 10-ը աշակերտ իրենց մասնակցությունը ցուցաբերեցին`  ներկայացնելով  բեմականացում  ֆրանսերեն լեզվով:

- Կվերհիշե՞ք, երբ ուսուցչուհի էիք, առաջին անգամ մտաք դասասենյակ, ինչպիսի՞ն էին Ձեր ապրումները:

-  Ես 21 տարեկան էի, երբ մտա դպրոց, ինձ վստահվեց տարրական դասարան: Իմ ուսուցչուհին, ով ինձ  դասավանդել էր, ինձ հետ   զուգահեռ դասարան ուներ: Եվ իմ պատասխանատվությունը  ավելի  էր  մեծանում  իմ  աշխատանքի  նկատմամբ: Հպարտություն էի ապրում, որ աշխատում  էի իմ  ուսուցչի հետ նույն  դպրոցում, եւ որ  ինձ իրավունք էր վերապահվել ստանձնել մատաղ  սերնդի  կրթության ու   դաստիարակության գործը:

- Ձեր կարծիքով, մանկավարժն այսօր գնահատվա՞ծ է, թե` ոչ:

- Գիտեք, անկեղծ կգտնվեմ այս պահին: Իրականում, երբ որ մի խնդրահարույց դեպք է լինում, սկսում են շահարկել եւ  լրատվական դաշտով ներկայացնել, եւ  որը   անընդմեջ  քննարկման  թեմա է դառնում  թե՛ սոցցանցերով, եւ թե՛ ԶԼՄ-ներով: Բայց երբ մի նշանակալից, լավ դեպք է լինում, այն  չի  լուսաբանվում  ամբողջությամբ: Մեր ազգի մեջ վատաբանման միտումն ավելի  մեծ է, լավը` քիչ արձագանքվող: Շատ  ցածր  է  նաեւ  մանկավարժների վարձատրությունը  նրանց կատարած նվիրական աշխատանքի դիմաց: Կարծում եմ, որ մեր նոր կառավարությունն անպայման այդ խնդրին կանդրադառնա: Ինչ  խոսք,  բոլորս էլ հասկանում ենք, որ  այս պահին այդքան հնարավորություններ չկան, սակայն  հույսով եւ հավատով ենք տոգորված դեպի նոր կառավարությունը  եւ  ակնկալում  ենք ապագայում ողջամիտ փոփոխություններ:

- Ի՞նչ ակնակալիքներ ունեք ապագա սերնդից:

- Ցանկությունս  է, որ մեր ապագա սերունդը հայրենասեր լինի եւ նվիրյալ իր հող ու ջրին: Ունենք առաջադեմ բանակ, որը բնորոշ է առաջադեմ երկրներին: Հավատում  եմ, որ  կգա այն օրը, երբ մեր երկրում  կլինի  խաղաղություն,  եւ  մեր  երիտասարդները առաջնագծում չեն  լինի: Ապագա  սերունդները  կվարակվեն մեր օրինակով  եւ  կլինեն    քաղաքակիրթ  ու հանդուրժող:

- Իսկ որպես վերջաբան, Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը, ընթերցողներին  եւ Ձեր սաներին:

- Կցանկանամ, որ միմյանց հանդեպ բոլորը լցվեն միայն բարությամբ, լավատեսությամբ: Պետք է մենք մեզ հավատանք, լինենք անկոտրում եւ վստահ քայլերով գնանք դեպի մեր երազած ապագան:

Հավատը բժշկի հանդեպ ամենաարդյունավետ դեղամիջոցն է

Գիտության արագընթաց զարգացմանը անմասն չի մնում բժշկությունը: Ժամանակակից բժշկության մեջ մեծ նշանակություն ունի նոր տեխնոլոգիաների կիրառումը, ինչը օգնում է բարձրացնել մատուցվող բժշկական ծառայությունների որակը եւ ախտորոշել հիվանդությունները ավելի վաղ փուլերում: Ամբողջ աշխարհում վերջին տարիների ընթացքում քաղցկեղով հիվանդացությունն ավելացել է 3-4 անգամ: Սա պայմանավորված է ոչ միայն հիվանդացության աճով, այլեւ ախտորոշման մեթոդների զարգացմամբ: Բժշկության ձեռքբերումների շնորհիվ մեծացել է ուռուցքով հիվանդների կյանքի տեւողությունը։

Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնը շարունակում է հետազոտման նորագույն մեթոդների ներդրումը։ Ռադիոլոգիայի ծառայությունը զինված է ժամանակակից սարքավորումներով, որոնք թույլ են տալիս եւս մեկ քայլ առաջ գնալ բժշկության ոլորտում:

Այս թեմայի շուրջ զրուցեցինք Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի բժիշկ-ռադիոլոգ Կարինե Խոնդկարյանի հետ։

- Տիկին Խոնդկարյան, ի՞նչ է ճառագայթաբանությունը: Ի՞նչ հետազոտություններ եք կատարում Դուք, մի փոքր պատմեք դրանց մասին։

-  Ճառագայթաբանությունը մարմնի օրգան-համակարգերի պատկերների ուսումնասիրությունն է, այն բժշկության համեմատաբար նոր ճյուղ է։ Ճառագայթաբանության գերագույն խնդիրը հիվանդության վաղ ախտորոշումն է, որը հետագա արդյունավետ բուժման նախապայմանն է: Այն վերջին տարիներին բուռն զարգացում է ունեցել՝ կապված համակարգչային տեխնոլոգիաների զարգացման հետ։ Հաճախ կատակում են, որ ախտորոշումը այնքան է զարգացել, որ չկա առողջ մարդ, կա թերի հետազոտված: Ժամանակակից սարքավորումների օգնությամբ այսօր կարելի է ախտորոշել անգամ ամենավաղ փուլերում գտնվող քաղցկեղային հիվանդությունները։ Այս դեպքում հիվանդը հաջողությամբ բուժվելու լավ հնարավորություններ կունենա:

Մեր օրերում ուռուցքային հիվանդությունները դարձել են լուրջ խնդիր, դրանցից մահացությունը 2-րդ տեղում է, տարեցտարի քաղցկեղը երիտասարդանում է: Հիվանդների 60%-ն իր հիվանդության մասին տեղեկանում է 3-4-րդ փուլում, ինչը դժվարացնում է բուժումը։ Այս խնդիրը հատկապես մտահոգիչ է մեր երկրում՝ կապված ոչ միայն ֆինանսական բարդությունների, այլեւ կանխարգելիչ ծառայության թերի աշխատանքի հետ։

Ես զբաղվում եմ ռադիոլոգիայի ուլտրաձայնային, դոպլեր, դուպլեքս եւ ռադիոիզոտոպային հետազոտություններով: Ուլտրաձայնային ախտորոշման մեթոդի հիմնական առավելություններն են նրա մատչելիությունը, ոչ ինվազիվությունը, բարձր զգայունությունն ու ճառագայթային ծանրաբեռնվածության բացակայությունը: Հետազոտությունը կարելի է կատարել ինչքան որ անհրաժեշտությունը կլինի, այն հակացուցումներ չունի։

Դուպլեքս հետազոտությունը անոթների ուլտրաձայնային հետազոտություն է, որի ժամանակ ուսումնասիրվում են անոթների կառուցվածքը (պատերի վիճակը, լուսանցքը), հարակից բոլոր հյուսվածքները, գնահատվում են արյան հոսքի ցուցանիշները։ Այս հետազոտությունը շատ կարեւոր է ուռուցքային հիվանդների համար։ Քիմիաթերապիան եւ ճառագայթային բուժումը բարձրացնում են արյան մակարդելիությունը, եւ որպես բարդություն ուռուցքային հիվանդների մոտ հաճախ առաջանում է երակների թրոմբոզ։

Ամենահետաքրքիրն ինձ համար ռադիոիզոտոպային հետազոտությունն է։ Այդ պատճառով ես կցանկանայի ավելի մանրամասն նկարագրել այն: Ռադիոիզոտոպային ախտորոշումը մոլեկուլյար բժշկության ճյուղ է։ Հետազոտության հիմքում ընկած է ռադիոակտիվ նյութերի միջոցով պաթոլոգիական պրոցեսների բացահայտումը: Այս մեթոդը թույլ է տալիս ֆունկցիոնալ մակարդակով հետազոտել բոլոր օրգան-համակարգերը եւ բացահայտել փոփոխությունները դեռեւս նյութափոխանակության խանգարման փուլում: Այսպիսով, հետազոտության արդյունքում ոչ միայն ստանում ենք ախտահարված օրգանի անատոմիական պատկերը, այլեւ գնահատում ենք նրա ֆունկցիոնալ վիճակը:

Ֆունկցիոնալ փոփոխությունները շատ ավելի վաղ են ի հայտ գալիս, քան անատոմիական փոփոխությունները, ինչը հիվանդությունների վաղ ախտորոշման համար միջուկային բժշկության մեթոդները եզակի է դարձնում։ Ռադիոնուկլիդային հետազոտությունը ոսկե ստանդարտ է համարվում սրտաբանության, ուռուցքաբանության, նեֆրոլոգիայի, ուրոլոգիայի եւ մի շարք այլ ոլորտներում:

Շատ հաճախ հիվանդները չգիտեն, թե ինչով է այս հետազոտությունը տարբերվում ռենտգեն հետազոտությունից, վախենում են ճառագայթումից: Հետազոտության հիմքում ընկած է իզոտոպների ներմուծումը օրգանիզմ եւ նրանց ընտրովի կուտակումը տարբեր օրգան-համակարգերում։ Ռադիոնուկլիդները, կուտակվելով տարբեր օրգաններում, արձակում են գամմա-ճառագայթներ, որոնք կլանվում են գամմա-խցիկների կողմից։ Ի տարբերություն իզոտոպային մեթոդի, ռենտգեն հետազոտման կամ համակարգչային շերտագրման /ՀՇ/ ժամանակ ճառագայթները արձակվում են ռենտգեն խողովակից, անցնում են հիվանդի մարմնի միջով, եւ ժապավենի կամ համակարգչի մոնիտորի վրա ստեղծվում է պատկեր։ Գամմա- ճառագայթումը նման է ռենտգեն ճառագայթմանը, սակայն ճառագայթման աստիճանը ռադիոիզոտոպային հետազոտման ժամանակ զգալիորեն ցածր է: Հետազոտման հակացուցումները նույնն են, ինչ ռենտգեն հետազոտման ժամանակ: Այսօր Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնը հագեցած է միջուկային բժշկության նորագույն սարքավորումներով: Կենտրոնում տեղադրված է մեկֆոտոնային էմիսիոն Գամմա-խցիկ (SPECT), որը հնարավոր է դարձնում ռադիոիզտոպային հետազոտությունների ողջ սպեկտրի իրականացումը: 2018թ․ սպեկտ խցիկի համար ձեռք է բերվել նաեւ համակարգչային տոմոգրաֆիայի /ՀՏ/ առանձին մոդուլ, որի օգնությամբ անհրաժեշտության դեպքում միաժամանակ կարելի է կատարել եւ՛ ՀՏ, եւ՛ ռադիոիզոտոպային հետազոտություններ, համադրել ՀՇ եւ ռադիոիզոտոպային պատկերները` այդպիսով ստանալով ավելի մանրամասն եւ ճշգրիտ տեղեկատվություն հիվանդության մասին: Այս մեթոդը կոչվում է հիբրիդ մեթոդ, սարքավորումը՝ SPECT/CT։ Այն միակն է Հայաստանում։ Մենք համագործակցում ենք Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության հետ, տեխնիկական համագործակցության նախագծի շրջանակներում էքսպերտներ եւ ինժեներներ պարբերաբար այցելում են մեր կենտրոն, անցկացնում թրեյնինգներ եւ իրականացնում սարքավորումների տեխնիկական սպասարկում։

Մեր կենտրոնում ռադիոիզոտոպային հետազոտությունը ավելի հաճախ կիրառվում է ոսկրային համակարգի հետազոտության համար, ի տարբերություն ՀՏ եւ ՄՌՏ հետազոտությունների, սցինտիգրաֆիայի ժամանակ հետազոտվում է ամբողջ ոսկրային համակարգը, եւ ոսկրային համակարգի փոփոխությունները ախտորոշվում են ավելի վաղ փուլում։ Ոսկրերի սցինտիգրաֆիան ուռուցքային հիվանդների համար համարվում է առաջնահերթ հետազոտություն: Այս հետազոտությունը մեր կլինիկայում կատարվում է տարեկան մոտ 500 անգամ:

Անցյալ տարի ներդրվել է նաեւ լիմֆոստինցիգրաֆիան, որի հիմքում ընկած է կրծքագեղձի վիրահատություններից առաջ ավշային հանգույցների ռադիոիզոտոպային հետազոտությունը: Այն օգնում է գտնել ախտահարված ավշային հանգույցները եւ խուսափել բոլոր ավշային հանգույցների հեռացումից:

- Դուք նաեւ դասախոս եք․ ի՞նչ կասեք Ձեզ փոխարինելու եկող սերնդի մասին։

Մեր կենտրոնը նաեւ ուսումնական է, մեզ մոտ սովորում են ուսանողներ եւ օրդինատորներ։ Մեծ ձեռքբերում եմ համարում այն, որ հնարավորություն ունեմ, որպես ԵՊԲՀ դասախոս, իմ գիտելիքներն ու փորձը փոխանցել երիտասարդ բժիշկներին:

Իմ կարծիքով, երիտասարդ սերունդը պրպտող է, նրանք մշտապես ցանկանում են ավելին իմանալ: Ավելի շատ հնարավորություններ ունեն, քան մենք իրենց տարիքում։ Մեր օրերում հեշտությամբ կարելի է նյութեր հայթայթել, արտերկրի համալսարանների դասախոսություններ լսել, եթե, իհարկե, տիրապետում ես լեզվին: Կարեւորն այն է, որ մարդ անընդհատ ձգտի ինքնակատարելագործման, կրթի ինքն իրեն, քանի որ միշտ ավել սովորելու բան կա։ Լավ մասնագետ միայն համալսարանական գիտելիքներով չեն կարող դառնալ, մասնագետը հենց աշխատանքի ժամանակ է հղկվում, ձեռք բերում անհրաժեշտ հմտություններն ու փորձը։

- Չարորակ գոյացության հայտնաբերման դեպքում Ձեր իրավասությունների մեջ մտնու՞մ է հիվանդին հայտնել այդ մասին:

- Իհարկե, հիվանդը անպայման պետք է տեղեկանա իր առողջական վիճակի մասին, ողջամիտ մոտենա եւ բժշկի հետ անցնի բուժման դժվարին ճանապարհը՝ հասկանալով իրավիճակի ողջ լրջությունը: Բժիշկը, օգտագործելով իր հոգեբենական հմտությունները, պիտի անհատական մոտեցում ցուցաբերի յուրաքանչյուր պացիենտի` հաշվի առնելով նրա անձնային առանձնահատկությունները եւ հոգեբանական վիճակը։ Ես, որպես բժիշկ-ռադիոլոգ, կարող եմ ուղղորդել հիվանդին ճիշտ հետազոտման եւ բուժման սխեմա ընտրելու, իսկ վերջնական ախտորոշումը հայտնելու բեռը ընկած է բուժող բժշկի ուսերին։

- Ի՞նչ կարգախոսով եք առաջնորդվում կյանքում։

- Ամեն ինչին նայի՛ր լավատեսորեն։ Փորձի՛ր ամեն մարդու մեջ տեսնել լավը։

- Առիթից օգտվելով ՝ ի՞նչ խնդիր կուզենայիք բարձրացնել։

- Ուզում եմ խոսել մեր հասարակության մեջ բժշկի դերի մասին։ Բժիշկը մշտապես ամենահարգված մասնագիտություններից է եղել, իսկ հիմա մենք մտել ենք մի փուլ, որտեղ գերակշռում են բժիշկ-հիվանդ շուկայական հարաբերությունները։ Ամենաթանկը մարդկային կյանքն է, մարդու առողջությունը, իսկ ամենաթանկի համար պատասխանատուները՝ բժիշկները, այսօր արժեզրկված են։ Բժիշկը գտնվում է ամենօրյա ֆիզիկական, մտավոր, հոգեկան գերլարվածության մեջ, նա իրեն նվիրում է ուրիշների առողջության պահպանմանը եւ չի ստանում համապատասխան վերաբերմունք։ Ես վստահ եմ, որ ցանկացած բժիշկի նպատակը հիվանդի ապաքինումն է։ Ուրեմն, եկե՛ք հավատով, հարգանքով եւ վստահությամբ մոտենանք մեր բժիշկներին։

- Իսկ որպես վերջաբան, Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը:

- Մեր հասարակությանը մաղթում եմ առողջություն։ Կոչ եմ անում տարեկան գոնե մեկ անգամ հետազոտվել կանխարգելիչ նպատակով, առաջին իսկ գանգատների դեպքում դիմել բժշկի՝ հիվանդության վաղաժամ ախտորոշման եւ հետագա բուժման արդյունավետ ընթացքի համար։ Ցանկանում եմ, որ մեր հասարակությունը առողջ լինի թե՛ ֆիզիկապես, թե՛ հոգեպես:  Իսկ բժիշկներին մաղթում եմ համբերություն, հավատ սեփական ուժերի նկատմամբ եւ հաստատուն կամք։

 Դիմածնոտային վիրաբույժ

Կրթություն`

1994 – 2004թթ.                     Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 2 միջնակարգ դպրոց                                                          

2004 – 2009թթ.                     Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան

Բժիշկ-ստոմատոլոգ

2009 – 2012թթ.                     Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան

Կլինիկական օրդինատուրա

2010- 2012 թթ.            Հրատարակված նյութեր «Նոր Հայկական Բժշկական Հանդես»-ում

2012թ. - այսօր         Դիմածնոտային վիրաբույժ «Սուրբ Աստվածամայր» ԲԿ-ում

2012թ. ից -   ադամակցություն «Դիմածնոտային վիրաբույժների և Բերանի

խոռոչի վիրաբույժների» ասոցիացիային

Կոնֆերանսներ`

2018թ. Մանկական ստոմատոլոգիայի արդի խնդիրները

2018թ.  Մանկական վիրաբույժների և նյարդավիրաբույժների մանկակն կոնֆերանս

2018թ.  «Գլխի և պարանոցի ուռուցքների վիրաբուժական բուժում» միջազգային կոնֆերանս

2013թ.  «Կաթվածի բուժումը 2013»

2012թ.  Մանկաբույժների բժիշկների կոնֆերանս

2011թ.  Ամերիկյան Հատուկ Օլիմպիական հանրային կազմակերպություն

2010թ.  Միջազգային կոնֆերանս նվիրված ԵՊԲՀ ի հիմնադրման 90 ամյակին

2009թ.  Ուռուցքաբանության առաջին համատեղ կոնգրես                   

Լեզուների

Իմացություն`    հայոց լեզու (գերազանց), անգլերեն (լավ), ռուսաց լեզու (լավ)

Համակարգչի

Իմացություն`    Windows 2000/NT/XP/Vista, MS Office(MS-Word, MS-Excel), Internet Explorer                       

Հոբիներ`           երաժշտություն, ճանապարհորդություն, մեծ թենիս