Սրտի բաբախյունի պատճառը թող միայն ուրախության, երջանկության եւ մանկան ճիչը լինի

Սրտաբանությունը զբաղվում է սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունների ուսումնասիրությամբ, ախտորոշմամբ, բուժմամբ, ինչպես նաև կանխարգելմամբ: Սրտային հիվանդությունների ախտորոշումը եւ բուժումը յուրաքանչյուր պետության բուժծառայության գլխավոր խնդիրն է: http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ»  Ավան կլինիկայի և «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոնի սրտաբան ԱՐԱՄ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ, չնայած երիտասարդ տարիքին, հասցրել է խորամուխ լինել ժամանակակից սրտաբանության նվաճումների մեջ՝ տիրապետելով բժշկության այս ոլորտի  նորագույն և արդյունավետ մեթոդների ու  դրանք հաջողությամբ  կիրառելով պրակտիկայում: Բազմաթիվ կյանքեր է փրկել Արամ Գրիգորյանը: Մասնագիտական բարձր որակներից զատ նա միաժամանակ մարդկային բարձր արժեքների կրող է: Բժիշկ, որի խոսքը իր նույնքան բուժիչ է, օգնող ու հիվանդին հուսադրող:  Եվ այստեղ է, որ բժշկի նրա գիտակությանն ու հմտությանն ավելանում է հիվանդի խնդրին համբերատար տեղեկանալու պատրաստակամությունը, որին հետևում է  ճիշտ ու կողմնորոշող խորհրդատվությունը՝ ամենայն մանրամասնությամբ Նա գիտե՝ ինչպես վերաբերվել հիվանդին, անհատական մոտեցում է ցուցաբերում յուրաքանչյուր պացիենտի, վստահեցնում, հավատ  ներշնչում, ու երբեմն, իսկապես,  հրաշք է տեղի ունենում՝ բուժվում է անբուժելի թվացող հիվանդը: Եվ ի՞նչ սա, եթե ոչ մասնագիտական պարտքի, կոչման ու պատասխանատվության բարձր զգացում, որ հարկ է, որ լինի բժշկի կերպարի

-Բժիշկ Գրիգորյան,  ինչպե՞ս եք գնահատում մեզանում սրտային հիվանդությունների ախտորոշումն ու բուժման մեթոդները: Ի՞նչն է պատճառը, որ Հայաստանում մահացությունը  կիսով չափ պայմանավորված է սրտանոթային հիվանդություններով:

-Հայաստանում սրտային հիվանդությունների ախտորոշումն ու բուժման մեթոդները գնալով ավելանում են, այն բժշկության զարգացող ճյուղերից է, սակայն, ցավոք, ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ աշխարհում սրտային հիվանդություններից մահացության ցուցանիշն ամենաբարձրն է: Պատճառն այն է, որ հիվանդները երկար ժամանակ ախտանշաններ են ունենում, սակայն, դժբախտաբար, բժշկի դիմելու հարցում մենք այնքան էլ  ուշադիր  ու հետևողական չենք:

-Սրտային հիվանդությունների շարքում ո՞ր խնդիրն  է ավելի հաճախ հանդիպում: Հատկապես ո՞ր սեռի և տարիքի մարդկանց շրջանում է  այն տարածված:

-Սիրտանոթային համակարգի առավել տարածված խնդիրներից է սրտի իշեմիկ հիվանդությունը: Այն ավելի հաճախ հանդիպում է տղամարդկանց մոտ, քանի որ վերջիններս ավելի քիչ են պաշտպանված բնության կողմից: Քանի դեռ կանանց մոտ պահպանված է ռեպրոդուկտիվ ֆունկցիան, իգական ու սեռական հորմոնները պաշտպանիչ ազդեցություն են ունենում: Մինչեւ 50- 55 տարեկանը դա կանանց պաշտպանում է սրտի իշեմիկ հիվանդությունից:

-Մանրամասնե, խնդրեմ, ինչպե՞ս է ախտորոշվում սրտի իշեմիկ հիվանդությունը, որո՞նք են ռիսկի գործոնները:

-Սրտի իշեմիկ հիվանդության ախտորոշման առաջին փուլում կատարվում է էլեկտրասրտագրություն, էխոսրտագրություն, որոշակի լաբորատոր ցուցանիշների ստուգում: Հաջորդ փուլում կատարվում է կոնտրաստ համակարգչային տոմոգրաֆիկ հետազոտություն և կորոնարոգրաֆիա՝ գնահատելու համար սիրտը սնուցող անոթների ֆունկցիան: Կախված սրտի անոթների ախտահարվածության  աստիճանից ու տարածվածությունից,  որոշվում է բուժման մեթոդը՝ դեղորայքային, ստենտավորում կամ բաց վիրահատություն: Սակայն մինչ հիվանդությունը ձեռք բերելը շատ կարևոր է նախ՝ հոգ տանել դրանից խուսափելու, այսինքն՝ ռիսկի գործոնները նվազեցնելու համար: Իշեմիկ հիվանդություններից զերծ մնալու համար անհրաժեշտ է վարել առողջ ապրելակերպ, հնարավորինս բացառել վնասակար սովորությունները՝ չծխել, ալկոհոլը չչարաշահել,  հետևել սննդակարգին, զբաղվել սպորտով, զերծ մնալ սթրեսային գործոններից: Խորհուրդ է տրվում 45 տարեկանից հետո կատարել կանխարգելիչ զննումներ, որոշ հետազոտքւթյուններ անցնել, մի խոսքով՝ զգոն ու հետևողական լինել, քանի որ ցանկացած հիվանդություն ավելի հեշտ է կանխարգելել, քան բուժել:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք այն մարդկանց, ովքեր ունեցել են սրտի իշեմիկ հիվանդություն:

-Որոշ դեպքերում սահմանափակումներ չեն լինում: Ճիշտ և ժամանակին ախտորոշման, բուժման գլխավոր նպատակն այն է, որ հաշմանդամությունը նվազի, և սրտի իշեմիկ հիվանդություն ունեցող պացիենտները հասկանան, որ, անկախ խնդրից, կարող են վարել առողջ ապրելակերպ ՝ զգալով իրենց հասարակության լիարժեք անդամ:

-Սրտամկանի սուր ինֆարկտի զարգացումը կանխելու համար ինչպիսի՞ միջամտություններ են կատարվում: Ի՞նչ է ստենտավորումը: Որո՞նք են ցուցումներն ու հակացուցումները:

-Սրտամկանի սուր ինֆարկտը կյանքի համար բավականին մեծ վտանգ ներկայացնող հիվանդություն է, որը վերջին տարիներին զգալիորեն  երիտասարդացում է ապրել: Այն ավելի հաճախ հանդիպում է տղամարդկանց մոտ: Սիրտը սնուցող անոթների՝ պսակաձեւ զարկերակների կրիտիկական կամ ամբողջովին փակվելու հետևանքով ձևավորվում է ինֆարկտի օջախը: Դա կարող է լինել թրոմբը, կարող է լինել աթերոսկլերոտիկ վահանիկը, որն աստիճանաբար մեծանալով՝ փակում է լուսանցքի տրամագիծը, և այդ  պատճաով էլ արդեն խաթարվում է արյան հոսքը` առաջացնելով սրտամկանի սուր ինֆարկտ: Բուժումն իրենից ներկայացնում է շտապ համալիր բուժմիջոցառումներ: Ըստ հայաստանյան միջին վիճակագրական տվյալների՝  տղամարդկանց մոտ շեմը սկսվում  է 40, իսկ կանանց մոտ՝ 50 տարեկանից: Բացառությամբ  հատուկ դեպքերի,  որոնք ունեն ռիսկի գործոններ:  Առաջացման պատճառների շարքին են դասվում բարձր խոլեսթերինը,  շաքարային դիաբետը, ծխելը, ալկոհոլի չարաշահումը, թմրամիջոցների օգտագործումը, սթրեսը, նստակյաց կյանքը, ոչ ակտիվ ֆիզիկական շարժունակությունը: Ինֆարկտի նախանշաններն են՝ կրծքավանդակի շրջանում սեղմման, այրոցի զգացում,  որոնք կարող են լինել տեղային և   ճառագայթող բնույթի ցավեր դեպի վերին վերջույթներ` ձախ ձեռք, ստորին ծնոտ, թիկունք, թիակներ,  ինչպես նաև սրտխառնոց, ստամոքսի շրջանում  ցավեր,  հևոց, շնչարգելություն:

-Որո՞նք են առիթմիաների պատճառները:

-Այս խնդրի առաջացման պատճառները կարող են բազմաբնույթ լինել: Դրանք են՝ սրտի իշեմիկ հիվանդության հետևանքով կրած  սրտամկանի ինֆարկտը, հիպերտոնիկ հիվանդության, սրտի փականային հիվանդությունները, բնածին արատները, հորմոնալ շեղումները՝ ավելի հաճախ պայմանավորված վահանաձև գեղձի կառուցվածքային և ֆունկցիոնալ փոփոխություններով, մի շարք էլեկտրոլիտների քանակի ավելացումը  կամ պակասը: Այս ամենից կախված՝ գոյություն ունեն սրտի ռիթմի խանգարումների տարբեր տեսակներ, որոնք էլ ունեն իրենց ախտորոշման մեթոդները և համապատասխան բուժումը:

-Ձեր պրակտիկայում առիթմիաների ո՞ր տեսակներն են ավելի հաճախ հանդիպում:

-Շողացող առիթմիան, էքստրասիստոլիկ առիթմիաները, շնչառական առիթմիաները: Որպես  սրտաբան  աշխատելով նաև Սուրբ  Գրիգոր  Լուսավորիչ   Ավան կլինիկայում,       որը  պրոֆիլավորված  կորոնովիրուսային  կենտրոն է համարվում,  բազմիցս առնչվել եմ ռիթմի և հաղորդչական խանգարում ունեցող պացիենտների  հետ: Եղել են նաև շատ հազվադեպ  հանդիպող դեպքեր. Դեպքեր, որոնք ոչ հաճախ կարող ես հանդիպել:

-Սրտային հիվանդությունները կարո՞ղ են հանկարծամահության պատճառ հանդիսանալ:

- Ցավոք սրտի,  աշխարհում այսօր սրտային հանկարծամահությունը  գտնվում է առաջին տեղում, և ներկայում ունենք մահացության ամենամեծ տոկոսը:

-Վերապատրաստումների մասնակցո՞ւմ եք:

-Վերապատրաստումները մեր ժամանակներում խիստ անհրաժեշտություն եմ յուրաքանչյուր բժշկի համար:  Մասնակցել եմ  եվրոպական ասոցիացիաների կազմակերպած մեծ կոնգրեսների Բարսելոնայում (2017թ.),  Սանկտ Պետերբուրգում (2018թ),  Փարիզում (2019թ.): Հեռահար մասնակցել եմ Իտալիայում անցկացված սրտային անբավարարության ժամանակակից բուժման և վարման նորարարական  մոտեցումներին նվիրված : Նոր  վերապատրաստումների մասնակցել նախատեսում եմ նաև մոտ ապագայում, քանզի բժշկի համար դրանք շատ կարևոր են նախ՝ փորձի փոխանակման առումով: Վերապատրաստումները միևնույն ժամանակ մեծապես նպաստում են մասնագիտական շահավետ առնչություններին ու շփումներին և,  ինչու՞ չէ,  նաև լավ առիթ են՝ համատեղելու հանգիստն ու ծանոթությունն  օտար մշակույթին: 

-Ու՞մ  եք համարում  Ձեր առաջին ուսուցիչը:

-Հարազատ  տատիկիս՝ Ռիմա Սուքիասյանին:  Նա   մինչ օրս էլ որպես սրտաբան  աշխատում է Մարտունի քաղաքի հիվանդանոցում և շատ հարցերում միշտ իմ կողքին է,  ես նրանից շատ բան եմ սովորում: Մենք հաճախ, թե՛ որպես գործընկերներ, թե՛ որպես տատ ու թոռ, միասին  քննարկում ենք այս կամ այն դեպքը, վերլուծում տվյալ հիվանդության պատկերը, կարծիքներ փոխանակում դրանց շուրջ: Եվ, պատկերացրեք, սա՛ էլ ինձ համար  մի յուրօրինակ <<վերապատրաստում >> է:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք սրտային հիվանդություններով տառապողներին, ի՞նչ կավելացնեք  որպես վերջաբան:

-Սրտային հիվանդություններ ունեցող մարդկանց խորհուրդ կտամ սրտով մոտենալ իրենց սրտի խնդիրներին և դրանց հետ կապված՝ հետևողական լինել, հիվանդության առաջացման վաղ շրջանում պարտադիր դիմել բժշկի՝ նրա խորհրդատվությամբ  բուժման  ճիշտ ու արդյունավետ միջոց  ընտրելու համար: Բոլորին խորհուրդ կտամ թեկուզ տարին մեկ անգամ  կանխարգելիչ նպատակով հետազոտվել՝ պարզելու սեփական օրգանիզմի առողջական վիճակը,  իսկ ընդհանուր առմամբ՝ առողջ ապրելակերպ վարել. այն է՝  զբաղվել սպորտով, բացառել վնասակար  սովորությունները, սթրեսներից հնարավորինս զերծ մնալ:

Ամփոփեմ և,  որպես վերջաբան, մաղթեմ բոլորին քաջառողջություն, սահմանը պահող մեր հայ տղաներին՝ ուժ ու  եռանդ: Եվ ավելացնեմ՝ հաճախ ժպտացեք, սրտո՛վ ու սրտա՛նց ժպտացեք, ժպիտը կյանք է, սիրտը ժպիտ է սիրում: Իսկ սրտի բաբախյունի պատճառը թող միայն ուրախության, երջանկության եւ մանկան ճիչը լինի: