Արտամարմնային բեղմնավորումը  անպտղության բուժման ժամանակակից մեթոդ է

Մեր օրերում հայտնի, արհեստական բեղմնավորման երեք մեթոդներից, ամենատարածվածն ու կիրառվողը արտամարմնային բեղմնավորումն է (ԱՄԲ), այլ կերպ՝ ԷԿՈ: Այն անպտղության բուժմանը միտված օժանդակ վերարտադրողական տեխնոլոգիաների արդիական մեթոդներից մեկն է: Արտամարմնային բեղմնավորումը հնարավորություն է տալիս շրջանցել այն բոլոր արգելքները, որոնք կան հղիության առաջացման ճանապարհին։ Մեր երկրում կան բազմաթիվ բժշկական հաստատություններ, որոնք զբաղվում են անպտղության բուժմամբ: 

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է մանկաբարձ-գինեկոլոգ, ռեպրոդուկտոլոգ, Արտամարմնային բեղմնավորման հայ-իսրայելական կենտրոնի ռեպրոդուկտոլոգիայի բաժանմունքի կլինիկական ղեկավար ՄԱՐԻՆԱ ՄԿՐՏՉՅԱՆԸ․ ում հետ մեր զրույցը ծավալվեց արտամարմնային բեղմնավորման թեմայի շուրջ:

 -Բժշկուհի, ո՞ր դեպքում կարող են արդեն դիմել ԱՄԲ-ի՝ արտամարմնային բեղմնավորման օգնությանը:

-Կանանց և տղամարդու անպտղության բազմաթիվ այն պատճառներն են, որոնք չեն ենթարկվում բուժման, և որոնց հաղթահարման հավանականությունը ԱՄԲ-ի միջոցով ավելի բարձր է, քան այլ մեթոդներով: Հակացուցումների բացառման դեպքում ցանկացած զույգ կամ ցանկացած կին, որ ուզում է մայրանալ, կարող է դիմել ԱՄԲ-ի օգնությանը անպտղության ցանկացած պատճառի դեպքում: ԱՄԲ-ի օգնությանը կարող են դիմել նաև այն կանայք, ովքեր ունեցել են բազմաթիվ վիժումներ, չզարգացող հղիություններ և այս դեպքում կատարվում է պտղի նախաիմպլանտացիոն գենետիկ ախտորոշում: ԱՄԲ-ի նպատակը ոչ միայն հղիության հասնելն է, այլ նաև առողջ մորից, առողջ մանկան լույս աշխարհն գալը:

Բնական ճանապարհով բեղմնավորման ժամանակ ձվաբջիջը և սպերմատոզոիդները «հանդիպում են» կնոջ օրգանիզմում` արգանդափողերում, որից հետո զարգացած սաղմիկը մտնում է արգանդի խոռոչ: ԱՄԲ-ի ժամանակ ձվաբջջի և սպերմատոզոիդների հանդիպումը կատարվում է լաբորատոր պայմաններում և, եթե սերմնահեղուկում առկա է եզակի առողջ, կենսունակ սպերմատոզոիդ, ընտրվում է այդ սպերմատոզոիդը, և ICSI եղանակով կատարվում է բեղմնավորում: Այս մեթոդի շնորհիվ հնարավոր է դառնում հաղթահարել տղամարդկային անպտղության ծանր դեպքեր:

Եթե կինը որոշում է հետաձգել մայրանալը կամ առկա է անպտղություն, դիմում է գինեկոլոգ-ռեպրոդուկտոլոգի: Անպտղության պատճառը հայտնաբերելու համար բազմաթիվ հետազոտություններ են անհրաժեշտ: Իսկ կոնկրետ տարիքային առումով ձվարանային պաշարի գնահատման համար կան ցուցանիշներ, որոնք վկայում են ձվարանային պաշարի նվազման կամ նորմալ լինելու մասին: Դրանցից է՝ հակամյուլլերյան և ֆոլիկուլոխթանող հորմոնի մակարդակների որոշումը, ինչպես նաև ՈՒՁՀ հետազոտությամբ ձվարանային պաշարի գնահատումը՝ ձվարանում եղած անտրալ ֆոլիկուլների քանակի որոշումը: Եթե կնոջ ձվարանային պաշարն արտահայտված նվազած է, սովորաբար, նույնիսկ դեղորայքային խթանման արդյունքում, հնարավոր չի լինում ձվաբջիջներ ստանալ: Այդ դեպքում կնոջն առաջարկվում է դոնորական ձվաբջիջների օգտագործում:

- Լինում է արդյո՞ք ցավային սինդրոմ արտամարմնային բեղմնավորման՝ ԱՄԲ ձվարանների խթանման ժամանակ, և պե՞տք է այդ ժամանակ սննդակարգին հետևել, թե՝ոչ:

-Դա ինդիվիդուալ  է, կարող է լինել, կարող է չլինել, կամ անցնել հաջորդ օրը: Էկոյի ժամանակ մենք նշանակում ենք ֆոլիկուլ խթանող հորմոններ, որոնք առաջացնում են ձվարաններում պրեմորդիալ ֆոլիկուլների աճ, որի արդյունքում ձվարանները մեծանում են իրենց չափսերով և սկսվում են անհանգստություն պաճառել, առաջացնելով՝ վքնացության զգացում:

Իսկ ինչ վերաբերում է խթանման օրերի ընթացքում սննդակարգին հետևելուն, ապա խորհուրդ ենք տալիս բացառել գազավորված ըմպելիքները, խմել միայն օրեկան՝ 2-3լ ջուր, բացառել լոբազգիները, ուտել սպիտակուցներ, ձուկ, հավի միս, ձու և ձիթապտղի ձեթ, ավոկադո, հետևել, որ պարտադիր աղիները գործեն, որպեսզի այդ օրերը ավելի թեթև անցնեն։

-Արդյո՞ք կարելի է խմել սուրճ  այդ խթանման օրերին:

-Այո, կարելի է խմել սուրճ, բայց առանց կոֆեինի, կարելի է խմել նաև կակաո, հյութեր, բացառելով ցիտրուսայիները։

- Իսկ սեռական հարաբերություն այդ օրերին կարելի՞ է, թե՝ ոչ։

-Ցանկալի չէ, պուկցիայից հետո առնվազն 7 օր պետք է խուսափել սեռական հարաբերություններից։

-Էմբրոմի տեղադրման ժամանակ, որքա՞ն պետք է կինը պառկի հանգիստ վիճակում։

-Տարբեր կլինիկաներում, տարբեր մոտեցումներ կան, տեղադրումից հետո կարող են պառկել 2-3 րոպեից մինչև 1-2 ժամ, միջին տևողությունը՝ 30 րոպե։ Առաջին 3 օրերին պետք է աշխատեն իրենց պահել հանգիստ, թե՛ ֆիզիկապես, և թե' հոգեպես, որից հետո կարող է վերադառնալ բնականոն կյանքին, անգամ զբաղվել թեթև ֆիտնեսով, լողով։

- Ձվարանների ֆոլիկուլների պունկցիայից հետո, քանի՞ օր կարող է տևել ցավային սինդրոմը:

-Պունկցիայից հետո արտահայտված ցավային սինդրոմներ չեն լինում, առաջին օրը մինչ երեկո ցավերն քիչ քիչ մեղմանում են: Ցավերի դեպքում կարող են ցավազրկող դեղամիջողներ ընդունել։ Հաջորդ առավոտյան ցավերն արդեն մեղմանում են, և մինչև օրվա վերջ ամբողջովին վերանում: Հնարավոր է լինի նաև ջերմության բարձրացում։

-Ի՞նչ հետազոտություններ պետք է անցնել ԱՄԲ-ի կատարելուց առաջ:

-ԱՄԲ-ից առաջ կատարվում է բուժառուների համալիր հետազոտություն: Այն ներառում է արյան մեջ հորմոնների որոշում. Դաշտանային ցիկլի 2-3-րդ օրը՝ ԼՀ (լյուտեինացնող հորմոն), ՖԽՀ (ֆոլիկուլախթանիչ հորմոն), էստրադիոլ, պրոլակտին, ԹՏՀ (թիրեոտրոպ հորմոն), T4 ազատ, ԴՀԱ-S (դեհիդրոանդրոստերոն սուլֆատ), ազատ տեստիստերոն, 17-OH պրոգեստերոն:

Խրոնիկ վարակների որոշում․ խլամիդիոզի, միկոպլազմոզի, ուրեապլազմոզի, ցիտոմեգալովիրիայի, հերպեսի, տոքսոպլազմոզի, հեշտոցի մաքրության աստիճանի որոշում:

Արգանդի պարանոցի և հեշտոցի արտադրության մանրէաբանական ցանքս: Կոլպոսկոպիա (արգանդի պարանոցադիտում հատուկ սարքով), արգանդի վզիկից վերցրած քսուկ՝ օնկոցիտոլոգիայի համար: Փոքր կոնքի օրգանների ԳՁՀ՝ դաշտանային ցիկլի 5-8-րդ օրը, ֆոլիկուլոգենեզի (ֆոլիկուլների զարգացման ընթացքի) դինամիկա։

Վահանագեղձի ԳՁՀ՝ ըստ ցուցումների:  Կրծքագեղձերի ԳԶՀ կամ մամոգրաֆիա՝ ըստ ցուցումների, ինչպես նաև ցուցված է կատարել որովայնի ներքին օրգանների ՈւՁՀ:

Արյան մեջ ՁԻԱՀ-ի, սիֆիլիսի, հեպատիտ B և C-ի որոշում, արյան խմբի և ռեզուս գործոնի որոշում, արյան կլինիկական և կենսաքիմիական քննություն. շաքար, խոլեստերին, ընդհանուր սպիտակուց, կրեատինին, ընդհանուր բիլիռուբին: Կոագուլոգրամա (արյան մակարդելիության ցուցանիշների որոշում), մեզի ընդհանուր քննություն, ԷՍԳ (էլեկտրասրտագրություն), ֆլյուրագրաֆիա:

-Որպես վերջաբան ի՞նչ կմաղթեք այն զույգերին, որոնք ցանկանում են ծնող դառնալ:

-Կմաղթեմ, որ երբեք հույսը չկորցնեն. անհուսալի վիճակ երբեք չի լինում: Եվ, որքան էլ դժվարին լինի իրենց ճանապարհը, պարտավոր են այն հաղթահարել, որովհետև ունենք շատ-շատ դեպքեր, երբ 20-30 տարվա անպտղությունից հետո կարողանում են ծնող դառնալ: Երբեք պետք չէ հուսահատվել, պարզապես անհրաժեշտ է դիմել ճիշտ մասնագետի ու հետևել միայն նրա խորհուրդներին, օգնությանը և ոչ թե անընդհատ փոխել մասնագետին: Չէ՞ որ ցանկացած մանկաբարձ-գինեկոլոգ ունի բուժման իր մեթոդը, մեխանիզմը, ցանկացած բուժհաստատություն ունի իր աշխատելաոճը: Եվ, որպես վերջաբան, կասեմ, որ պետք է հավատալ բժշկին, և միայն այդ դեպքում կարելի կլինի հասնել ցանկալի արդյունքի: