Պետք է ոչ թե վախենալ հիվանդանալուց, այլ կամենալ առողջ լինել
Սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունները համարվում են 21-րդ դարի մեծ չարիք եւ արդեն սպառնում են ամբողջ երկրագնդի բնակչությանը, անկախ երկրի զարգացվածության աստիճանից: Սրտային հիվանդությունները մահացության պատճառների առաջատարն են, նկատվում է նաեւ դրանց «երիտասարդացում» հատկապես միջին եւ թերզարգացած երկրներում: Դրա հիմնական պատճառը մարդկանց մոտ առողջ ապրելակերպի մշակույթի բացակայությունն է, ծխելը, խմելը, ճարպակալումը, նստակյաց կենսակերպը, շաքարային դիաբետը, ինչպես նաեւ գեները: Վերջին տարիներին Հայաստանում սիրտ-անոթային համակարգի բժշկությունը որակի նոր փուլ է թեւակոխել: Եթե նախկինում շեշտը դրվում էր մասնագետների պրոֆեսիոնալ մակարդակը բարձրացնելու վրա, ապա այսօր մեծ ուշադրություն է դարձվում նաեւ ժամանակակից սարքավորումների եւ բժշկական տեխնոլոգիաների ձեռքբերմանը:
http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է Լ.Ա. Հովհաննիսյանի անվան Սրտաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտի գիտաշխատող, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, սրտաբան ԱՐԱՄ ՉԻԼԻՆԳԱՐՅԱՆԸ՝ իր գործում պրոֆեսիոնալ, բարձր եւ վեհ արժեքներ կրող բժիշկ, ով բազմաթիվ կյանքեր է փրկել ու շարունակում է փրկել: Նա այս տարի «Որակի նշան» մրցանակի է արժանացել «Տարվա առաջատար սրտաբան» անվանակարգում: Բժշկի առաքելությունը շատ մեծ է, անփոխարինելի, քանի որ գործ ունի մարդու այնպիսի կարեւոր օրգանի հետ, ինչպիսին սիրտն է, որի բուժման մեկ աննշան շեղումը բավական է, որ այն ճակատագրական եւ անդառնալի լինի հիվանդի համար:
-Ի՞նչ կասեք սրտի բնածին արատների մասին:
-Սրտի բնածին արատների առաջացման պատճառ կարող են լինել հղիության ժամանակ որոշ շեղումները, ինչպես նաեւ այն կարող է ժառանգական բնույթ կրել եւ էխոսրտագրությամբ ի հայտ գալ հղիության ընթացքում: Բնածին արատների խնդրով հատուկ զբաղվում են մանկական սրտաբանները, այն առանձին գիտություն է, իսկ վիրահատությունները կարող են փուլային լինել՝ մշտապես գտնվելով հսկողության տակ: Նախկինում արատներից վաղ մահանում էին եւ սերունդ չէին տալիս, իսկ այսօր բնածին արատով բուժում անցածները սերունդ են տալիս, եւ, ինքնըստինքյան, դրանով պայմանավորված հայտնաբերվող գենետիկ դեպքերը գնալով շատանում են: Ինչ խոսք, բնածին արատները ներկայումս շատ ավելի վաղ են ախտորոշվում եւ ավելի էֆեկտիվ բուժվում:
-Ինչո՞վ է պայմանավորված սրտի աղմուկը:
-Սրտում աղմուկն առաջանում է սրտի կամ փականների վատ փակվելուց, կամ փականի կնճռոտումից անցքի նեղանալու պատճառով, մի խոսքով, վատ բացվելուց: Կամ լինում են տարբեր տեսակի հաղորդակցություններ սրտի խոռոչների միջեւ: Դրանց արդյունքում բժիշկներս լսում ենք այդ աղմուկը, որը նորմայում չի լինում: Այն մեզ զգոնացնում է, զգուշացնում, որ ավելի լայն ստուգումներ կատարենք: Լինում են դեպքեր, երբ կրծքավանդակը բարակ է լինում, եւ աղմուկ է լսվում նաեւ նորմալ դեպքերում: Բայց փորձառու լսողը կարող է տարբերակել նորմալ եւ հիվանդությամբ պայմանավորված աղմուկները:
-Ի՞նչ է անգիոգրաֆիան:
-Անգիոգրաֆիան հետազոտություն է, որի ժամանակ կոնտրաստային նյութը ներմուծվում է պացիենտի արյունատար անոթներ, որպեսզի ռենտգեն-պատկերում խնդիրները դառնան տեսանելի։ Անգիոգրաֆիան (անգիոգրամա) կամ անոթագիրը օգնում է բժիշկներին հետազոտելու զարկերակներն ու երակները եւ հայտնաբերելու անոթային ախտահարումներ ու շեղումներ, արյան մակարդուկներ (թրոմբ) կամ այլ խնդիրներ։ Օրինակ, սրտային անգիոգրաֆիան (կորոնարոգրաֆիա կամ կորոնար անգիոկարդիոգրաֆիա) թույլ է տալիս հետազոտել սրտի արյունատար անոթները՝ պսակային զարկերակները։
-Ի՞նչ պետք է արվի մինչեւ հետազոտվելը:
-Եթե պացիենտը պատրաստվում է անցնել որեւէ տեսակի անգիոգրաֆիա, մինչեւ բուն հետազոտությունը նրան պարտադիր կնշանակվեն մի շարք այլ ախտորոշիչ թեստեր, օրինակ, էլեկտրասրտագրություն (ԷՍԳ), Էխոսրտագրություն, արյան անալիզ կամ մեկ այլ ռադիոլոգիական հետազոտություն, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությամբ Էխոսրտագրություն։ Որոշ դեպքերում կարող է ցուցում տրվել հետազոտությանը ներկայանալ քաղցած, այլ դեպքերում գուցե բժիշկը խնդրի, որ շատ ջուր խմած վիճակում այցելեն իրեն: Բժիշկը պետք է զրուցի պացիենտի հետ եւ քննարկի հետազոտության նպատակը, դրա հետ կապված հնարավոր ռիսկերը։ Պացիենտը պետք է անպայման տեղեկացնի բժշկին, եթե՝ ընդունում է որեւէ դեղամիջոց, ունի կամ անցյալում ունեցել է ալերգիայի որեւէ տեսակ, ունի կամ անցյալում ունեցել է երիկամային խնդիրներ (հատկապես՝ երիկամային անբավարարություն եւ շաքարային դիաբետ) կամ այլ հիվանդություններ։
-Որպես վերջաբան Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը:
-Մեր առողջությունը իրոք մեր ձեռքերում է, ու պետք է ոչ թե վախենալ հիվանդանալուց, այլ կամենալ առողջ լինել: Վախերը բերում են մարդու կյանքի որակի վատացման, եւ մեր ամեն մի միտքը գնում է դեպի մարմին, որը մեր օրգանիզմը ծրագրավորում է հիվանդացության: Եթե մեկը տանում է առողջ ապրելակերպ՝ վախենալով հիվանդանալուց, իսկ մյուսը տանում է նույն առողջ ապրելակերպը հաճույք ստանալով եւ կամենալով առողջ լինել, ապա երկուսն էլ հավասար ճիշտ ապրելակերպ են տանում, սակայն մեկը՝ ելնելով մահանալու կամ հաշմանդամության վախից, իսկ մյուսը՝ ուղղակի կամենալով առողջ լինել: Առաջին անձը առողջ ապրելով, հավանական է, կհիվանդանա, իսկ երկրորդը առողջ կմնա: Եվ միայն մեզանից է կախված, թե ինչպես հետագայում կզարգանա այդ հիվանդությունը. կշարունակի՞ արդյոք այն ավելի խորանալ, թե ժամանակին կկարողանանք կանխարգելել ու վերադարձնել մեր առողջությունը: Կանխարգելիչ բուժման առումով ասեմ, որ պետք է հնարավորինս վաղ դիմել մասնագետին, որովհետեւ խնդրի ժամանակին հայտնաբերման դեպքում հիվանդություննրի բուժումն ավելի արդյունավետ է լինում: Սիրե՛ք ձեզ, առողջ ապրե՛ք: