Մեր մասնագիտությունը մեզ միշտ պահում է սթափ, զգոն վիճակում

Տարվա սեզոնային փոփոխությունների ժամանակ, հատկապես գարնանը սրվում են սիրտ-անոթային հիվանդությունները, որոնք դառնում են մահացության հիմնական պատճառը։ Դրանց կանխարգելումը և բուժումը ոչ միայն առողջապահական, այլև սոցիալական բնույթ է կրում, քանի որ դրանք ոչ միայն մահացության, այլև հաշմանդամության պատճառ են դառնում։ Վերջին տարիներին լուրջ միջոցառումներ են ձեռնարկվում իջեցնելու մահվան այս ցուցանիշը և հնարավորինս օժանդակելու բնակչությանը, ավելի հասանելի դարձնելու բուժումը հատկապես ժամանակակից մեթոդներով։ Մեր զրուցակիցն իր ոլորտում երկար ու բովանդակալից տարիների փորձ ունեցող, Երևանի Վլադիմիր Ավագյանի անվան բժշկական կենտրոնի բժիշկ-սրտաբան ԼՅՈՒԴՄԻԼԱ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆՆ է:

-Տիկի՛ն Վարդանյան, ինչպիսի՞ մասնագիտական ճանապարհ եք անցել, և այն ինչպե՞ս կգնահատեք այսօր:

-Իմ մասնագիտությունն ինձ համար բրենդ է, որը եղել է և միշտ էլ կմնա իմ կյանքի նպատակը: Երբ սկսել եմ սրտաբանի ուղին, պրոֆեսոր Ռաֆայել Ստամբուլցյանի ղեկավարությամբ անցել եմ ինտերնատուրան՝ ստանալով շատ հարուստ գիտելիքներ, որոնք մինչ օրս օգտակար են և բավարար իմ աշխատանքային գործունեության կազմակերպման գործում: Այսօր էլ նրա ամեն մի խոսքը, խորհուրդը հիշում եմ: Եվ ես ոչ մի անգամ, ոչ մի օր չեմ շեղվել իմ մասնագիտությունից, ձգտել եմ անընդհատ կատարելագործվել և միանշանակ կարող եմ ասել, որ իմ մասնագիտության մեջ ինձ ավելի ու ավելի վստահ եմ զգում:

-Ձեր բաժանմունք սիրտ-անոթային ի՞նչ հիվանդություններով են ավելի շատ դիմում:

-Նախ ասեմ, որ անոթային խնդիրներն ամբողջ աշխարհում առաջին տեղն են զբաղեցնում. դա զարկերակային արտերիալ հիպերտենզիան է, աթերոտրոմբոզը: Այս հիվանդությունների ռիսկայնությունը ավելի մեծ է, մահացության հավանականությունը՝ շատ, եթե, իհարկե, ժամանակին չդիմեն կանխարգելիչ միջոցների:

-Սիրտ-անոթային հիվանդությունների ռիսկային խումբ տղամարդի՞կ են համարվում, թե կանայք:

-Միշտ ընդունված է ասել, որ տղամարդկանց մոտ ավելի շատ են նկատվում նման խնդիրներ, քան կանանց մոտ: Կանանց մոտ արդեն ավելի շատ հորմոնալ ֆունկցիայի խանգարման մասին է խոսքը գնում: Օրինակ, կանանց դաշտանի և դաշտանադադարի ժամանակ է այդ խնդիրը ավելի ակնառու լինում: Կանայք այդ ժամանակ ավելի գերզգայուն են դառնում, իսկ տղամարդիկ երիտասարդ տարիքում, կոպիտ ասած, նման պաշտպանության չունեն, և նրանց մոտ ավելի վաղ հասակում են արտահայտվում նմանատիպ խնդիրները: Ամեն դեպքում տղամարդիկ և կանայք ռիսկայնության առումով հավասար մակարդակի վրա են: Մենք այսօր կարողանում ենք արդյունավետ բուժում իրականացնել նաև ինվազիվ մեթոդով, այսինքն՝ ստենտի միջամտությամբ: Դա իրականացվում է այն դեպքում, երբ նևրոզն այդքան չի խորացել, որն իր հերթին արդեն սրտամկանը կվնասեր: Եթե ժամանակին կատարվի միջամտությունը, այն կարող է սրտամկանը փրկել: Եվ այդ մեթոդը տարածված է ամբողջ աշխարհում: Մեր կլինիկայում չի իրականացվում վիրահատական միջամտություն, և սրացած խնդիր լինելու դեպքում մեր հիվանդներին ուղարկում ենք Հերացի թիվ 1 համալսարանական հիվանդանոց, որտեղ էլ ցուցաբերվում է համապատասխան բուժօգնությունը:

-Բժշկուհի՛, իսկ ի՞նչ կանխագելիչ միջոցներ կառաջարկեք սիրտ-անոթային հիվանդությունների հետագա բարդացումներից խուսափելու համար:

-Մարդիկ ժամանակ առ ժամանակ պետք է անպայման գան հետազոտության, ուշադրություն դարձնեն իրենց առողջությանը: Մինչդեռ դա չի արվում, որովհետև մեզ մոտ դիմելիության կուլտուրան շատ ցածր մակարդակի վրա է: Ես ստույգ չեմ կարող ասել՝ դրա պատճառը ազգային մտածելակե՞րպն է, թե սոցիալապես անապահով լինելը: Կարծում եմ, որ արտերկրների նման Հայաստանում էլ պետք է զարգանա առողջապահական ապահովագրությունը, և այդ ուղղությամբ արդեն որոշ քայլեր արվում են:

-Իսկ ինչպիսի՞ մակարդակ ունի մեր առողջապահական համակարգն ընդհանրապես:

- Ես միայն մեր` սրտաբանության ճյուղի մասին կարող եմ ասել: Կարող եմ նշել, որ գոհ եմ մեր ոլորտի մակարդակից, քանի որ ունենք լավ գիտելիքների բազա, նկատվում է առաջադիմություն, զարգացում: Հիվանդը պետք է պարզապես բժշկին դիմելու ցանկություն ունենա թեկուզև պրոֆիլակտիկ նպատակով, բայց, ցավոք, դիմում են այն դեպքում, երբ բավականին ուշ է լինում, և արդեն անչափ դժվար է լինում լավագույն արդյունքի հասնել: Չնայած ամեն դեպքում մեր բժիշկները ջանք ու եռանդ չեն խնայում, ամեն ինչ անում են, որպեսզի կարողանան փրկել հազարավոր մարդկային կյանքեր: Մեր մասնագիտությունը մեզ միշտ պահում է սթափ, զգոն վիճակում, քանի որ գործ ունենք կարևորագույն օրգանի հետ:

-Բժշկուհի՛, հասցնո՞ւմ եք աշխատանքին զուգահեռ մասնակցել վերապատրաստումների:

-Իհարկե, բայց ինձ արդեն ազատել են այդ գործընթացից, որովհետև արդեն շատ տարիների կրեդիտներ ունեմ: Շատ ուրախ եմ, որ անցած ամիս Պրահայում մասնակցեցի <<Նորություններ սրտաբանության մեջ>> խորագրով եռօրյա կոնֆերանսի, ստացա սերտիֆիկատ: Մեր երկրում՝ <<Էրեբունի>> բժշկական կենտրոնում էլ վերջերս առիթմոլոգների բավականին լավ կոնֆերանս կազմակերպվեց Համլետ Գրիգորևիչի և Միհրան Մարտիրոսյանի հետ համատեղ: Հրավիրված էր առիթմոլոգ Իսրայելից, որն ուներ մասնագիտական կլինիկա նաև Գերմանիայում: Ես ուրախալի փաստ եմ համարում երիտասարդների մասնակցությունն այդ կոնֆերանսին: 

-Որպես վերջաբան ի՞նչ կցանկանայիք մաղթել մեր ընթերցողներին:

-Կցանկանամ, որ մարդիկ ընդհանրապես առողջական խնդիրներ չունենան, բայց լուրջ վերաբերմունք ցուցաբերեն իրենց առողջական վիճակի նկատմամբ և ժամանակ գտնեն պրոֆիլակտիկ նպատակներով դիմելու բժշկի՝ հետագա բարդություններից խուսափելու համար: