Lusine

Lusine

There is no translation available.

1983-1993թթ. սովորել եւ ավարտել է Ասքանազ Մռավյանի անվան թիվ 25 միջնակարգ դպրոցը: Նույն թվականին ընդունվել Երեւանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական ինստիտուտ՝ բուժական ֆակուլտետ:

1999թ. ավարտել է Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական ինստիտուտը, եւ նույն թվականին ընդունվել կլինիկական օրդինատուրա՝ ընդհանուր վիրաբուժություն մասնագիտությամբ, /N 1 վիրաբուժական հիվանդությունների ամբիոն, <Էրեբունի> բժշկական կենտրոնում/:

2002թ. ավարտել է կլինիկական օրդինատուրան և ստացել ընդհանուր վիարաբույժ մասնագիտությունը:

2002թ. վերապատրաստվել է  էնդոսկոպիա մասնագիտությամբ:

2002թ դեկտեմբեր ամսից աշխատում է <Նաիրի> բժշկական կենտրոնում, որպես վիրաբույժ էնդոսկոպիստ:

2004թ պաշտպանել է ատենախոսություն և ստացել բժշկական գիտությունների թեկնածուի կոչում: Աշխատանքային տարիների ընթացքում մասնակցել է բազմաթիվ միջազգային կոնֆերանսների, մաստեր կլասների (Ռուսաստան, Գերմանիա, Ֆրանսիա, Վրաստան):  Անդամակցում է հայկական վիրաբուժական ասոցիացիային, Հայաստանի և  Վրաստանի էնդոսկոպիկ ասոցիացիաներին: Հանդիսանում է 11 գիտական աշխատանքի հեղինակ և մոտ 20 աշխատանքների համահեղինակ:

2017 թ. Համազգային վստահության կողմից շնորհվել է <տարվա լավագույն բժիշկ>, /վիրաբուժական էնդոսկոպիա մասնագիտությամբ/: Առ այսօր աշխատում է <Նաիրի> բժշկական կենտրոնում, ղեկավարում է էնդոսկոպիկ ծառայությունը:

Ամուսնացած  է, ունի երեք որդի:

There is no translation available.

Մասնագիտություն-Գինեկոլոգ
 

«Շենգավիթ» ԲԿ բուժական գծով գլխավոր տնօրենի տեղակալ

Մանկաբարձական բաժնի վարիչ

There is no translation available.

Մանկաբարձ-գինեկոլոգ, «Էրեբունի» ԲԿ

Կրթություն

2003-2009
Հայկական բժշկական ինստիտուտ, բուժական ֆակուլտետ
2009-2013
Կլինիկական օրդինատուրա, Մ. Հերացու անվան Երևանի պետական բժշկական համալսարան
 

Վերապատրաստումներ

2017
Մոսկվա, Ռուսաստան
2018
Մոսկվա, Ռուսաստան
There is no translation available.

Մասնագիտություն-Սրտաբան

Ինտերվենցիոն սրտաբանության, կլինիկական էլեկտրաֆիզիոլոգիայի բաժանմունքի ղեկավար Սրտաբանության ԳՀԻ-ում

Կրթություն

1977-Ավարտել է Պուշկինի անվան միջնակարգ դպրոցը

1984-Ավարտել է Երևանի բժշկական ինստիտուտը

1985-Օրդինատուրա `ընդհանուր բժշկություն:

 

Վերապատրաստումներ

Մասնակցում է ինվազիվ պրոցեդուրաների ընթացքում հիվանդների ճառագայթային անվտանգության միջազգային ծրագրին ՄԱԳԱՏԷ-ի հովանու ներքո, որը ներառում է ավելի քան 20 մասնակից երկրներ Եվրոպայից Ասիայից և Աֆրիկայից:

 

Գիտական աստիճան

Բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր:

 

Ընտանեկան կարգավիճակ

Ամուսնացած է, ունի երկու երեխա:

There is no translation available.

մասնագիտություն-պրոկտոլոգ-վիրաբույժ  
<ProctoClinic> բժշկական կենտրոն
There is no translation available.

Մասնագիտություն` Օտորինոլարինգոլոգ (ԼՕՌ)

 

ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ

Երևանի Մ. Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան

1985-1992

քիթ-կոկորդ-ականջաբան

ՔԿԱ վիրաբույժ

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՈՒՄՆԵՐ

 

   

Երկրորդ բուժմիավորում,Երևան

 

8 Ապրիլ – 7 Հունիս, 1996

 

“Ընտրողական հարցեր օտոլարինգոլոգիայում”

Սուրբ Աստվածամայր ԲԿ, Երևան

25 Մարտ-10 Մայիս, 2002

 

“Ժամանակակից հարցեր օտոլարինգոլոգիայում”

Սուրբ ԱստվածամայրԲԿ, Երևան

5 Մարտ-20 Ապրիլ, 2007

 

 

“Վնասվածքներ և անհետաձգելի իրավիճակներ օտոլարինգալոգիայում”

Սուրբ ԱստվածամայրԲԿ, Երևան

8 Ապրիլ- 24 Մայիս, 2013

 

“Հարցեր ժամանակակից օտոլարինգոլոգիայում”

Սանկտ-Պետերբուրգ, Ռուսաստան

 

23-25 Ապրիլ 2013

 

Պետերբուրգի Քիթ-Կոկորդ-Ականջաբանների  2րդ  Ֆորում

Արեմբերգ ամրոց

13-19Ապրիլ2014

Զայլցբուրգի օտոլարինգոլոգիայի

սեմինար

Պիրոգովի անվան Բժշկական Համալսարան

 

11-12 Նոյեմբեր 2014

 

Օտոլարինգոլոգների  13րդ

Ռուսականկոնգրես

Սանտորինի, Հունաստան

16-18  Սեպտեմբեր 2016

Santo-Rhino Santorini

Խոռոչների,գանգիհիմի,քթիպլաստիկայի վերապատրաստում

Երևանի Պետական Բժշկական Համալսարան

7-8  Հոկտեմբեր  2016

Ընտանեկան բժշկության 4-րդ միջազգային Գիտաժողով նվիրված ԸԲԱՄ 10-ամյակին

Բարսելոնա, Իսպանիա

7-11 Հոկտեմբեր  2017

ՔԿԱ  4-րդ Եվրոպական կոնգրես

Մեծ Բրիտանիա, Լոնդոն

22-26 Ապրիլ 2018

Եվրոպական ռինոլոգիական ընկերության 27-րդ կոնգրես

       

ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՓՈՐՁ

 

       

Երևանի No 8 պոլիկլինիկա

1992- 1995

Մանկական քիթ-կոկորդ-ականջաբան

 

 

Երևանի No 20 պոլիկլինիկա

1995-2001

Բժիշկ քիթ-կոկորդ-ականջաբան

 

 

 

Արմենիա ԲԿ

2001-2014

Մանկականքիթ-կոկորդ-ականջաբան

 

 

Սեբաստիա բժշկական կենտրոն

2014-2015

ՔԿԱ վիրաբույժ

 

 

Բեգլարյան ԲԿ

այժմ

ՔԿԱ վիրաբույժ

 

 
There is no translation available.

բժիշկ-ստոմատոլոգ

 

1990-1996թթ․սովորել է Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական համալասրանի ստոմոլոգիական ֆակուլտետում։

 

Կատարելագործման դասընթացներ՝

Գերմանիա-2011թ․

Չինաստան-2011թ․

Լեհաստան-2013թ․

ՄԱԷ-2016թ․

Ռուսաստան-Մոսկվա-2017թ․

 

Ընտանեկան կարգավիճակ` ամուսնացած է:

Հանդիսանում է Գերմանիայի ստոմատոլոգների ասոցիացիայի անդամ։

Աշխատանքային փորձ-1995-2018թթ․

There is no translation available.

Այս օրերին հայաստանյան ստոմատոլոգիան  զարգացում է ապրում` հասարակությանը տալով գեղագիտական գեղեցկություն

Առողջ և գրավիչ ժպիտը յուրաքանչյուր մարդու հաջողության գրավականն է: Բերանի խոռոչը հայելի է, որն արտացոլում է մարդու ընդհանուր առողջական վիճակը, այդ պատճառով ատամների հետ կապված ցանկացած խնդրի պետք է ժամանակին լուծում տալ:

Ժամանակակից ստոմատոլոգիան իրենից ներկայացնում է հարմարավետ և անցավ բուժում: Ու այսօր նորագույն տեխնոլոգիաների և ժամանակակից դեղամիջոցների շնորհիվ նույնիսկ ամենաբարդ ստոմատոլոգիական վիրահատությունները դարձել են հնարավոր: Ընդհանրապես մեզ մոտ ստոմատալոգիան գտնվում է բավականին բարձր մակարդակի վրա, ու, բարեբախտաբար, հնարավորություն ունենք Հայաստանի պայմաններում միջազգային  չափանիշներին համապատասխան բուժման որակ ապահովել:
    Որպես հայաստանյան ստոմատոլոգիայի առավելություն մատնանշվում է ցածր գինը: Բացի այդ, Հայաստանում մեծ առաջընթաց է ապրել դենտալ տուրիզմը՝ պայմանավորված հենց մատչելի գներով եւ նրանով, որ նյութերն ու սարքավորումները համապատասխանում են միջազգային չափանիշներին:

Սպիտակ ատամնաշար ունենալու եւ պահպանելու համար մեզ հուզող հարցերի պատասխանները ստացանք Արարատի մարզի Ոսկետապ գյուղում գտնվող <<RTVL>> ստոմատոլոգիական կլինիկայի բժիշկ-ստոմատոլոգ ՌՈՒԶԱՆՆԱ ԱԹՈՅԱՆԻՑ: Բավականին համակրելի կին եւ հաճելի զրուցակից, բժշկուհի, ով իր մասնագիտական բարձր որակների, ազնվության համար վայելում է իր պացիենտների հարգանքն ու վստահությունը։

  - Տիկին Աթոյան,  վստահ ենք, որ ժամանակակակից տեխնոլոգիաները չեն շրջանցել նաև ստոմատոլոգիայի ճյուղը: Խոսենք ստոմատոլոգիայում վերջին ձեռքբերումների մասին: Ըստ Ձեզ, ինչպիսի՞ սանդղակի վրա է գտնվում ստոմատոլոգիան  Հայաստանում:

 -Ասեմ, որ բժշկության ստոմատոլոգիայի ճյուղը զարգանում է շատ արագ տեմպերով, այն բժշկության  մի ճյուղ  է, որն ընդհանրապես չի դոփում իր տեղում եւ քայլում է նորարարություններին համընթաց: Հայաստանյան ստոմատոլոգիան  ոչնչով չի զիջում միջազգային չափանիշներին, եւ եթե մի քանի տարի առաջ Հայաստան այցելում էին բժիշկ-ստոմատոլոգներ միջազգային հանրահայտ կլինիկաներից, որոնք ասելիք ունեին մեր կոլեգաներին, ապա հիմա հպարտությամբ կարող եմ ասել, որ մեր ստոմատոլոգները կարող են նույնիսկ ուսուցանել բժիշկների`բարձրագույն տեխնիկաներով գերհագեցած ստոմատոլոգիայի բնագավառում:  Ստոմատոլոգիան իրենից ներկայացնում է միաժամանակ եւ արվեստ, եւ բժշկության ճյուղ, քանի որ այն մարդկանց տալիս է ոչ միայն առողջություն, այլ նաեւ էսթետիկ գեղեցկություն: Այս օրերին հայաստանյան ստոմատոլոգիան  զարգացում է ապրում` հասարակությանը տալով գեղագիտական գեղեցկություն, այն հնարավորություն է տալիս նրանց <<առաջ գնալ>> բիզնեսի բնագավառում, այսինքն` գեղեցիկ ժպիտը բացում է բազմաթիվ դռներ մարդկանց առջեւ: Մշտապես առաջնահերթ ժպիտն է գնահատվում հաասարակության մեջ: Ստոմատոլոգիան  իր մեջ ներառում է մի քանի ուղղվածություն` վիրաբուժություն, թերապիա, օրթոպեդիա, օրթոդոնտիա, եւ բոլոր ոլորտներում ստոմատոլոգիան  հասել է բավականին բարձր դիրքերի: Նորարարությունները ստոմատոլոգիայում հիմնականում նկատվում են վիրաբուժության`իմպլատոլոգիայի մեջ, որը զարգանում է բավականին արագ տեմպերով: Բայց, ցավոք սրտի, լինում են դեպքեր, երբ ընդհանրապես հնարավոր չի լինում պահպանել որոշ ատամներ, եւ այդ դեպքում առչնվում ենք վիրաբուժության հետ: Անելանելի վիճակներում էլ ստոմատոլոգները գտնում են լավագույն ելքեր, քանի որ արագ տեմպերով զարգանում են տեխնոլոգիաները: Եթե նախկինում իմպալանտացիայի ժամանակ նկատվում էին որոշ թերացումներ, ապա այս օրերին իմպլանտացիայի գործընթացը տեխնիկապես գերզարգացած է, եւ պացինետը կարող է առավոտյան գալ կլինիկա առանց ատամների, իսկ այնտեղից դուրս գալ ամբողջական ատամաշարով: Ատամնային իմպլանտացիան, հանդիսանալով ստոմատոլոգիայի ոլորտի արագ զարգացող ճյուղերից մեկը, վերջին տարիներին մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել նաեւ հայ ստոմատոլոգների շրջանում եւ գրանցել է մեծ տեղաշարժեր: Դրա մասին վկայում են կազմակերպվող բազմաթիվ միջոցառումները, կոնֆերանսները եւ ուսուցողական սեմինարները: Դա շատ ողջունելի է, քանի որ, ելնելով այսօրվա մեր կենսամակարդակից, Հայաստանում մասնագետների մեծամասնությունը, չունենալով համապատասխանաչափ հնարավորություն` ծանոթանալու ատամնային իմպլանտացիայի նորագույն մեթոդներին եւ մասնակցելու արտերկրում կազմակերպվող հեղինակավոր կոնֆերանսներին, կարող է գոնե համապատասխան գիտելիքներ ստանալ Հայաստանում: 

 -Բժշկուհի, իմպլանտացիան ունի՞ հետվիրատական բարդություններ, ի վերջո. բերանի խոռոչում տեղադրվում է օտար մարմին:

 -Այո, լինում են հետվիրահատական բարդություններ, բայց դրանք հասցվել են նվազագույնի:

 - Բժշկուհի, որո՞նք են ատամների սպիտակեցման ժամանակակից մեթոդները։ Համացանցում հաճախ կարելի է տեսնել ատամների սպիտակեցման մի շարք մեթոդներ՝ կերակրի սոդա, ջրածնի պերօքսիդ, լիմոնաթթու, ակտիվացված ածուխ եւ այլն։ Որքանո՞վ են դրանք մոտ իրականությանը։

- Կյանքի ընթացքում ատամները ենթարկվում են տարբեր ներկանյութերի շարունակական ազդեցությանը: Դրանք պարունակվում են սննդում, ըմպելիքներում, դեղորայքում, կոսմետիկ միջոցներում, իսկ որպես հետեւանք զարգանում է դիսկոլորիտ՝ ատամի գույնի փոփոխություն: Այո, համացանցում ներկայացվում են բազմաթիվ միջոցներ, որոնք թվացյալ օգնում են ստանալ ձյունաճերմակ ատամնաշար, սակայն իրականությունը բավականին այլ է։ Այդ բոլոր թվարկված նյութերը, որոնք համարվում են սպիտակ ատամնաշար ունենալու լավագույն խթանիչները, իրականում քայքայում են էմալը։ Ասեմ, որ ստոմատոլոգիայում  շատ են եւ մատչելի սպիտակեցման նյութերը, կան շատ տարբերակներ, եւ իրականում պետք չէ ինչ-որ ժողովրդական միջոցների դիմել: Ես բացարձակ կողմ չեմ նման միջոցների դիմելուն, եւ խորհուրդ եմ տալիս առանց մասնագետի ցուցումների ինքնագործունեությամբ չզբաղվել։

- Իսկ ի՞նչ ասել է թվային ստոմատոլոգիա:

 - Վաղուց ամեն ինչ գնում է դեպի թվայնացում, ու ստոմատոլոգիան  եւս բացառություն չէ: Այն իրենից ենթադրում է ե՛ւ հարմարավետություն, ե՛ւ ժամանակի խնայում, ե՛ւ որակի բարձրացում: Սկսած հիվանդի հիվանդասենյակ մտնելուց, հիվանդության պատմությունից, ռենտգենային նկարներից, պլանավորումից` CAD/CAM տեխնոլոգիաների միջոցով, որն էլ նվազագույնի է հասցնում սխալվելու հավանականությունը:

Պետք է նշեմ, որ վերջերս Հայաստանում թվային ստոմատոլոգիայի թեմայով բարձր մակարդակի կոնգրես կայացավ, որն անցավ բավականին մեծ <<շքեղությամբ>>: Թվային ստոմատոլոգիան  ատամնաշարի սքանավորում է, որը տպագրվում է 3D պրինտերով: Աշխատում է այնպիսի տեխնոլոգիայով, որի ժամանակ սքանը տալիս է ինֆորմացիա, անմիջապես պացիենտի ներկայությամբ տեղում կատարվում է հղկում բոլոր մակերեսներով, ծրագիրը տալիս է, ատամնաշարը հանում եւ անմիջապես տեղադրվում է պացինետի բերանում: Դա շատ հարմար եւ քիչ ժամանակատար գործողություն է. մեկ օրում կատարվում է մի քանի օրվա աշխատանք: Հպարտությամբ կարող եմ ասել, որ մենք առաջարկում ենք մեր այցելուներին նորագույն տեխնոլոգիա, որը թույլ է տալիս ստեղծել կատարյալ նոր ատամներ` խնայելով նրանց թանկագին ժամանակն ու միջոցները։

Ներբերանային սքաները հնարավորություն է տալիս ստանալ 3D ձեւաչափի կատարյալ ճշգրտությամբ թվային չափսեր՝ բերանի խոռոչի սքանավորմամբ՝ հաշված րոպեների ընթացքում:
Այնուհետեւ տվյալներն էլեկտրոնային տարբերակով փոխանցվում են ատամնատեխնիկական լաբորատորիա, որտեղ համակարգչային ծրագրի միջոցով ապագա կոնստրուկցիան մոդելավորվում է եւ Cad/Cam համակարգով ֆրեզավորվում:
 Այսպիսով, բուժման ողջ գործընթացը թվայնացվում է`ապահովելով բացառիկ ճշգրտություն: 

- Ձեր մասնագիտական ուղու մասին խոսենք:

 -1995 թվականին ավարտել եմ Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանը եւ անմիջապես գործուղվել Արարատի մարզ: Դրանից հետո ընտանիքով տեղափոխվել ենք Ռուսաստանի Դաշնություն`ապրելու, որտեղ աշխատել եմ մի քանի տարի: Հայաստան վերադառնալուց հետո աշխատանքը շարունակեցի Երեւանում՝ <<ՄԱՐՍՏՈՄ>> ստոմատոլոգիական կլինիկանում, որտեղ էլ աշխատել եմ երկար տարիներ: Կլինիկա, որն առաջնորդվում է փոքրիկ ինվազիվ ստոմատոգիայով, եւ որի գերնպատակն է ավելի շատ պահել առողջ ատամները, պահպանել` չվնասելով դրանք: Կլինիկայի տնօրեն Մարո Ռազմիկովնայի ղեկավարությամբ շատ բարձր հիմքերի վրա է դրված սպասարկումը: Վերջինս ստամատոլոգիայի ոլորտում գործատուների միության նախագահն է:

Նշեմ, որ մենք ունենք մեր ստեղծած կլինիկան <<RTVL>> անվանումով Արարատի մարզի Ոսկետապ գյուղում, որը ընտանեկան ստոմատոլոգիա է,  որտեղ ընտանեկան միջավայր եւ մթնոլորտ է տիրում, աշխատում ենք ես, տղաս, եղբայրս, քրոջս տղան`իր կնոջ հետ: Չնայած, որ այն գտնվում է շատ փոքրիկ գյուղում, իրականում չի զիջում երեւանյան կլինիկաներին, թե՛ իր տեխնիկական հագեցվածությամբ, թե՛ կադրերի աշխատանքով: Մեր գյուղից, Արարատ, Վեդի քաղաքներից եւ հարակից գյուղերից շատ պացինտներ ունենք, որոնք, իրենց մարզից դուրս չգալով, ստանում են բոլոր ստանդարներին համապատասխան բացարձակ բուժսպասարկում: Ի դեպ, ինչպես <<ՄԱՐՍՏՈՄ>> կլինիկայում, այնպես էլ Արարատի մարզի Ոսկետապ գյուղի <<RTVL>> կլինիկայում գործում է ապառիկ ու սոցփաթեթով բուժսպասարման տարբերակ:

Նշեմ նաեւ, որ մասնակցել եմ բազմաթիվ վերապատրաստումների` Գերմանիայում, Լեհաստանում, Չինաստանում, Արաբական Էմիրություններում եւ Ռուսաստանի Դաշնությունում, անցել տարատեսակ կուրսեր: Երբեւէ չեմ մտադրվել լքել իմ երկիրը: Ասեմ, որ մեր պացիենտները շատ շնորհակալ պացինետներ են, միշտ գնահատում են քո կատարած աշխատանքը, եւ ես երբեւիցե խնդիր չեմ ունեցել նրանց հետ:

 - Ստոմատոլոգիայում էսթետիկական միջամտությունները ի՞նչ մակարդակի վրա են գտնվում:

 - Եթե միջազգային ստոմատոլոգիայում էսթետիկական միջամտությունների մեջ որեւէ նորամուծություն մտնում է, ապա առաջիներից մեկը շատ բարձր մակարդակով Հայաստանում է այն կիրառվում:

 -  Ի՞նչ խորհուրդ կտաք բերանի խոռոչի հիգիենայի պահպաման հետ կապված մեր հասարակությանը:

 -Ես միշտ էլ ասել եմ, որ շատ ավելի լավ կլիներ, եթե այն կատարվեր մի քանի փուլերով: Ես առաջարկում էի, որ Հանրային հեռուստատեսության մանկական ծրագրերում, օրինակ, <<Բարի գիշեր երեխաներ>> հաղորդման ավարտին խորհուրդ տրվեր երեխաներին խոզանակել ատամները, ապա նոր միայն գնալ քնելու, անգամ կարելի է գունավոր խոզանակներ ներկայացնել երեխաներին շահագրգռելու համար: Անչափ կարեւորում եմ նաեւ ճիշտ պրոֆիլակտիկայով անցկացնել հղի կանանց կոնսուլտացիաները,  որպեսզի ծայրահեղ դեպքերում նոր չդիմեն բժշկին: Մեր երկրում ստոմատոլոգիան  այնպիսի գերժամանակակից մակարդակի վրա է գտնվում, որ հղիներին ամեն տեսակի միջամտություն. բոլոր տեսակի դեղանյութերը եւ պլոմբաները, նույնիսկ ռենտգեն հետազոտությունը թույլատրելի են: Ես նույնիսկ այն երիտասարդ զույգերին, որոնք գալիս են ինձ մոտ պրոֆիլակտիկ ստուգումների ատամների սպիտակեցման համար, պարտադրում եմ կատարել ատամների համայնապատկերային ռենտգենը, քանի որ բերանի խոռոչի հիգիենայից շատ բան է կախված:

 - Բժշկուհի, շփվում եք երիտասարդ կադրերի հետ, ի՞նչ կասեք մեր ստոմատոգիայի ապագայի մասին:

 - Ես միշտ եմ ասել եւ նորից կկրկնեմ, որ մեծ բավանականությամբ եմ դուրս գալիս իմ դասախոսություններից. մեր երիտասարդները բավականին բարձր պատրաստվածություն ունեն, գիտելիքների շատ մեծ պաշար, լեզուների իմացություն: Եթե մի քանի տարի առաջ ռուսերեն լեզուն էր գերակշռում բժշկության մեջ, ապա այս օրերին մեր երիտասարդները լիարժեք տիրապետում են մի քանի լեզուների:

 -Որպես վերջաբան ի՞նչ կմաղթեք մեր հասարակությանը:

 - Ասեմ, որ կանխարգելումը նույնիսկ շահեկան է ֆինանսական առումով։ Ժամանակին դիմելու դեպքում խնդիրները հարթվում են անհամեմատ ավելի դյուրին։ Սակայն ամենակարեւոր կանխարգելումը տարրական հիգիենայի պահպանումն է: Որպես բժիշկ մաղթում եմ միմիայն առողջություն, իրենց հոգիներում լինի խաղաղություն, հանգստություն եւ ներդաշնակություն: Իսկ որպես կին էլ, մեր կանանց կմաղթեմ կանացի երջանկություն: 

There is no translation available.

 

Մենք համընթաց քայլում ենք եվրոպական կլինիկաների հետ

 

Սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունները համարվում են 21-րդ դարի մեծ չարիք եւ հատկապես սպառնում են զարգացած երկրների բնակչությանը: Սրտային հիվանդությունները մահացության պատճառների առաջատարների թվին են պատկանում, եւ նկատվում է նաեւ այդ հիվանդության «երիտասարդացում»:  Դրա հիմնական պատճառը մարդկանց մոտ առողջ  ապրելակերպի մշակույթի բացակայությունն է:
Վերջին տարիներին Հայաստանում սիրտ-անոթային համակարգի բժշկությունը որակի նոր փուլ է թեւակոխել: Եթե նախկինում շեշտը դրվում էր  մասնագետների պրոֆեսիոնալ մակարդակը բարձրացնելու վրա, ապա այսօր մեծ ուշադրություն է դարձվում նաեւ ժամանակակից սարքավորումների եւ բժշկական տեխնոլոգիաների ձեռքբերմանը:

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է  «Աստղիկ» բժշկական կենտրոնի սրտաբանական ստացիոնար ծառայության ղեկավար, ինվազիվ սրտաբան ՄԻՔԱՅԵԼ ԱԴԱՄՅԱՆՆ է՝ իր գործում պրոֆեսիոնալ, բարձր եւ վեհ արժեքներ կրող բժիշկ, ով բազմաթիվ կյանքեր է փրկել ու շարունակում է փրկել: Բժշկի առաքելությունը շատ մեծ է, անփոխարինելի, քանի որ գործ ունի մարդու այնպիսի կարեւոր օրգանի հետ, ինչպիսին սիրտն է, որի բուժման մեկ աննշան շեղումը բավական է, որ այն ճակատագրական եւ անդառնալի լինի հիվանդի համար:

-Պարո՛ն Ադամյան, կարո՞ղ  ենք  այսօր  վստահորեն  ասել,  որ  Հայաստանում  սրտաբանության  ճյուղը  բարձր դիրքեր է զբաղեցնում:

- Հայաստանում բժշկությունը, եթե համեմատենք եվրոպական կլինիկաների հետ, բավականին բարձր մակարդակ ունի: Եվ սրտաբանությունն այդ առումով ավելի բարձր դիրքերում է՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Հայաստանում, 1993 թվականից սկսած, սրտաբանական ծառայությունների չափանիշները բավականին փոխվել են, տարեցտարի առաջընթաց է արձանագրվել:

ժիշկ, ինչո՞ւ որոշեցիք ընտրել հենց սրտաբանի մասնագիտությունը:

-Իմ կարծիքով ոչ մի բժշկի համար իր ճանապարհը հարթ ու ուղիղ չի կարող լինել: Համենայնդեպս, լավ բժիշկ դառնալու համար առնվազն պետք է օրվա 24 ժամը նվիրված լինես քո մասնագիտությանը, այլապես կարող ես բժշկությունը թողնել ու այլ աշխատանքով զբաղվել: Շատ կարեւոր է նաեւ մշտապես սովորելը, վերապատրաստումները, որոնք մենք իրականացնում ենք: Այդ բոլոր գործոնների համախմբման արդյունքում կարծում եմ իմ մասնագիտական ոլորտում հասել եմ զգալի հաջողությունների:

-Պարո՛ն Ադամյան, սիրտ-անոթային  ո՞ր   հիվանդություններն   են <<երիտասարդացել>>,  և  ո՞ր  տարիքն է  համարվում ռիսկային: Հիմնականում սիրտ-անոթային ի՞նչ խնդիրներով են Ձեզ դիմում:

-Միայն սրտաբանական հիվանդություններ չեն, որ <<երիտասարդացում>> են ապրել. բոլոր հիվանդություններն էլ ունեն «երիտասարդացման» միտում: Ինչ վերաբերում է սրտաբանությանը, ապա հիմնականում դրանք զարկերակային հիպերտենզիան եւ սրտի իշեմիկ հիվանդություններն են: Այս հիվանդությունների դեպքում նախկինում տղամարդկանց մոտ տարիքային շեմ համարվում էր 40 տարեկանը, կամ ավելի բարձր տարիքը, իսկ կանանց մոտ՝ 50 տարեկանից բարձրը, բայց այսօր տարիքի վրա մենք շեշտադրում չենք անում, հիմնվում ենք ավելի շատ հետազոտման արդյունքում ստացված պատկերի վրա: Եվ լինում են բազմաթիվ դեպքեր, երբ 28-30 տարեկան հասակում տանում են սրտամկանի սուր ինֆարկտ, մինչդեռ նման բան տարիներ առաջ հազվադեպ էր տեղի ունենում:

-Պարո՛ն Ադամյան, ե՞րբ եք վերջին անգամ դիմել բժշկի:

- Տարին մեկ անգամ պարտադիր անցնում եմ հետազոտություն, քանի որ մեր բժշկական կենտրոնում գործում է բժշկական ապահովագրությունը, որի պահանջներից է մեր առողջական վիճակին հետեւելու համար տարին մեկ անգամ որոշակի հետազոտություններ անցնելը:

- Բժի՛շկ, Ձեր կարծիքով Հայաստանը համընթաց քայլո՞ւմ է եվրոպական կլինիկաների հետ:

- Հայաստանի սրտաբանության ճյուղի մասնագետներս մշտապես մասնակցում ենք տարբեր տեսակի հետազոտությունների անցկացմանը, որի արդյունքում ստացված տվյալները ներկայացնում ենք, այսպես ասեմ, Եվրոպայի դատին: Եվ տրված գնահատականից պետք է եզրակացնել, որ արդյունքները բավականին լավն են: Չէի ասի, որ եվրոպական երկրներից ավելի առաջադեմ ենք, բայց ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ ունենք մահացելիության թվի նվազում, ինչպես Եվրոպայում է, նույնիսկ ավելին: Եվ այդ ամենը հաշվի առնելով՝ կարելի է ասել, որ համընթաց քայլում ենք եվրոպական կլինիկաների հետ: Իհարկե, շատ կարեւորում եմ սուր ինֆարկտների հետ կապված <<Ստենդ կյանքի համար>> ծրագիրը, որը մեզ թույլ տվեց այդ ճյուղում բավականին լավ արդյունքների հասնել: Եվ հենց այդ պատճառով ունենք սուր ինֆարկտների հետ կապված մահացության թվի իջեցում: Մի խոսքով՝ Հայաստանի սրտաբանությունն իր արդյունքներով եվրոպականին չի զիջում: Մանավանդ այս օրերին, հաշվի առնելով մեր հաճախակի այցելությունները եվրոպական կոնգրեսների, ինչպես նաեւ ինտերնետային պորտալի հնարավորությունները, առկա են դեպի ստանդարտիզացիա քայլեր, իսկ բուժման արդյունավետությունը բարձրացել է:  

- Բժիշկ, իսկ ի՞նչ նորարարություններ կան սրտաբանության ասպարեզում, որի մասին կցանկանայիք խոսել:

- Նորարարություններ Հայաստանում կան, դրանք հիմնականում ինվազիվ սրտաբանության հետ կապված միջամտություններն են: Ինվազիվ ճանապարհով հնարավոր է տարբեր հիվանդությունների խնդիրների լուծում գտնել ու բուժել, եւ դա արվում է ոչ միայն սրտաբանության մեջ, այլ նաեւ գինեկոլոգիայում, օրինակ, արգանդի միոմաների դեպքում, որը էմբոլիզացիայի միջոցով հնարավոր է բուժել, միջամտությամբ միոմայի չափսերը փոքրացնել: Եվ այդ դեպքում պացիենտը կարիք չի ունենում վիրահատական միջամտության: Ես կառանձնացնեի նաեւ քնային զարկերակների ստենդավորումը, որը Հայաստանում հազվադեպ է իրականացվում, եւ այն նույնպես նորարարություն է հայաստանյան բժշկության մեջ: Մեր <<Աստղիկ>> բժշկական կենտրոնում իրականացվում են նաեւ լյարդի էմբոլիզացիան` քիմիաթերապիան, որը Հայաստանում համարվում է նորարարություն, սակայն այն ամբողջ աշխարհում կիրառվում է վաղուց:

- Ձեր հիմնական խորհուրդը մեր ընթերցողներին:

- Ինչպես սիրում եմ ասել, թող միշտ լինեն առողջ, վարեն առողջ ապրելակերպ, որպեսզի ավելի քիչ այցելեն բժիշկների եւ հիմնականում առաջնային զբաղվեն կանխարգելիչ բուժմամբ, որպեսզի հետագայում հիվանդություններն ավելի չխորանան: Թող բոլորն ավելի երկար եւ առողջ կյանք վայելեն: 

There is no translation available.

Բժշկի աշխատանքային ճանապարհը հիվանդի կյանքի եւ առողջության համար ամենօրյա դժվարին պայքար է
Տեսողության տարբեր խանգարումների շտկման մեթոդներն ամբողջ աշխարհում պարբերաբար զարգանում ու նոր նշաձող են սահմանում, եւ  Հայաստանը նույնպես անմասն չի մնում ակնաբուժության ոլորտի բոլոր առաջադեմ մոտեցումները ներդնելուց ու կիրառելուց։ Վաղուց արդեն հայաստանյան ակնաբուժական կլինիկաներում կատարվում են այնպիսի վիրահատություններ, որոնք հնարավորություն են տալիս ձերբազատվել աչքի տարբեր հիվանդություններից եւ կանխարգելել որոշ հիվանդությունների զարգացումն ու խորացումը: Աչքի հիվանդությունների վաղ հայտնաբերման համար խիստ կարեւոր է աշխատանքը սկսել հենց առաջնային օղակներից` պոլիկլինիկաներից: Բժիշկները պետք է մշտապես աչալուրջ լինեն ակնային բարդությունների նկատմամբ:
ժամանակակից ակնաբուժության խնդիրների մասին զրուցեցինք «Վ. Ավագյան» բժշկական կենտրոնի աչքի էքսիմեր-լազերային վիրաբուժության բաժանմունքի բժիշկ-միկրովիրաբույժ ԱՐԱՔՍՅԱ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆԻ հետ: Բժշկուհի, ով ակնաբուժության ոլորտում կատարած իր պրոֆեսիոնալ աշխատանքի եւ մասնագիտական անմնացորդ նվիրման համար հասարակության մեջ մեծ հարգանքն է վայելում: 
-Տիկի՛ն Առաքելյան,  իրականացնում եք աչքի Էքսիմեր-լազերային վիրահատություններ: Ի՞նչ է դա իրենից ներկայացնում:
-Էքսիմեր-լազերային վիրահատությունները հիմնականում կատարվում են կարճատեսության, հեռատեսության եւ տարբեր տեսակի ասիգմատիզմների ժամանակ, իսկ դրանց նպատակը պացիենտին ակնոցից եւ կոնտակտայյին ոսպնյակներից ազատելն է. վիրահատությունից հետո լավանում է տեսողության որակը: Բարձր աստիճանի կարճատեսությունների դեպքում էքսիմեր-լազերային վիրահատությունը հիվանդության հետեւանքները չի վերացնում (օրինակ, եթե ցանցաթաղանթի վնասվածք կա), բայց շտկում է տեսողությունը, եւ այդ իսկ պատճատով հիվանդները մնում են մեր հսկողության տակ: Հիմնական ցուցումներից մեկն այն է, որ պացիենտի տարիքը պետք է լինի 18 տարեկանից բարձր,  ասինքն` հասունացման շրջանում մենք վիրահատություն չենք կատարոմ, հսկողություն է սահմանվում մինչեւ 18 տարեկան դառնալը, որպեսզի հիվանդությունը վերջնական կանգ ունենա: Մեր նպատակն է մեկ անգամ եւ այնպես կատարել վիրահատությունը, որպեսզի տեսողությունը մարդուն ծառայի մինչեւ կյանքի վերջ: Հազվադեպ բարձր աստիճանի կարճատեսության դեպքեր են գրանցվում, երբ կարող է փոքրիկ վերադարձ լինել, որն էլ շտկվում է անվճար հիմունքներով: Եթե վիճակագրությանը հետեւենք, ապա 5000-6000 մեզ դիմածներից մեկի մոտ կարող է այն կրկնվել: Այդ իսկ պատճառով նրանք մշտապես մեր հսկողության տակ են մնում: Վիրահատությունն անվնաս է համարվում, այն իրականացվում է գերժամանակակից սարքավորումներով, բայց կան մի շարք հակացուցումներ որոնց դեպքում չի կատարվում վիրահատական միջամտություն: Ուստի պարտադիր իրականացվում է 10 տեսակի հետազոտություն, եւ, եթե պարզվում է, որ պացիենտի մոտ ոչ մի ցուցանիշ խախտված չէ, կասկած չի հարուցում, ու պետք չէ հսկողություն սահմանել ժամանակի ընթացքում,  նշանակվում է վիրահատություն: Ընդ որում, նախօրոք տեղեկացվում է, թե ինչպիսի տեսողություն կունենա վիրահատական միջամտությունից հետո: Եթե պացիենտին այդ պայմանները բավարարում են, այդ դեպքում միայն կատարվում է վիրահատությունը: Բացի տարիքից, վիրահատությունը հակացուցված է նաեւ եղջերաթաղանթի կերատոկոնուս հիվանդություն դեպքում, որը լայն տարածում ունի մեր երկրում: Մոտավորապես 9 տարի է, ինչ կատարում ենք կերատոկոնուսի վիրահատություն  ժամանակակից մեթոդով, իսկ նախկինում այդ վիրահատությունը չէր կատարվում: Այն եղջերաթաղանթի դեգեներատիվ ոչ բորբոքային հիվանդություն է, որի ժամանակ եղջերաթաղանթը բարակում է, ստանում կոնի տեսք, եւ այդ իսկ պատճառով ստացել է կերատոկոնուս անվանումը: Նման հիվանդության դեպքում մարդը կորցնում է տեսողությունը աստիճանաբար` փուլերով, եւ այն կարող է հանգեցնել ընդհուպ եղջերաթաղանթի պատռվածքի:  Նախկինում սպասում էին՝ այնքան բարակի թաղանթը, որ կատարվեր փոխպատվաստում, ինչը բավականին բարդ վիրահատություն է, բացի այդ, պացիենտի համար համատեղելիության առումով թաղանթը հայթայթելու խնդիրներ էին ծագում: 
 Կարող եմ ասել, որ այս վիրահատության ներդրումով ակնաբուժության մեջ հեղափոխական շրջադարձ եղավ, այսինքն, երբ գերմանացի եւ շվեյցարացի բժշիկների համատեղ ջանքերով, նրանց հետազոտությունների արդյունքում ստեղծվեց այդ նոր մեթոդը, որը կոչվում է եղջերաթաղանթի  կռոսլինքինգ: Այն արդյունավետ վիրահատություն է, որովհետեւ ավելի թեթեւ, այլ ոչ թե ծանր ընդհանուր անզգայացմամբ է իրականացվում: Վիրահատական միջամտությունից հետո, առաջին հերթին, հիվանդությունը չի տարածվում, չի վատացնում տեսողությունը, հիվանդության կանգ է տեղի ունենում, եւ, որքան շուտ այն հայտնաբերվի, այնքան երկար կպահպանվի եղջերաթաղանթը: Ընդհանրապես շատ կարեւոր է հիվանդությունները ժամանակին հայտնաբերելը, ու, քանի որ շատ անգամ կլինիկաների, պոլիկլինիկաների բժիշկներն են առնչվում այդ հիվանդություններով հիվանդների հետ, մենք միշտ նրանց հորդորում ենք նույնիսկ փոքր կասկածի դեպքում պացիենտին խորհուրդ տալ անհապաղ անցնել եղջերաթաղանթի հետազոտություն՝ տոպոգրաֆիա, որը կարող է մեզ տալ ճշգրիտ ախտորոշում, թե ինչ հիվանդություն է զարգանում այդ պահին: Ավելի լավ է ժամանակին ստուգվել, բուժվել, քան լինեն բացթողումներ, որոնք կհանգեցնեն ավելի բարդ վիճակների: Հիշեցնեմ, որ եթե արդեն հիվանդությունը շատ բարձիթողի վիճակում է, այդ մեթոդը չի օգնի. հիվանդությունը կկանգնեցվի,  բայց լավագույն տեսողության չի բերի: 
- Բժշկուհի՛, ինչպիսի՞ մասնագիտական ճանապարհ եք անցել, և այն ինչպե՞ս կգնահատեք այսօր:  
-Կոնկրետ չեմ կարող տարեթիվ նշել, բայց կարող եմ հստակ ասել, որ մանկուց սիրել եմ բժշկի մասնագիտությունը, եւ իմ գերակա նպատակն էր բժիշկ դառնալը: Ի դեպ, մեր ընտանիքում բժշիկներ չեն եղել. ծնողներս գիտնական ու երաժիշտ են, այնպես որ՝ իմ ճանապարհն ընտրել եմ ինքնուրույն ու երբեւէ չեմ փոշմանել դրա համար: Բժշկի մասնագիտությունը շատ դժվար եւ հոգսաշատ է. շատ անգամ հիվանդի հետ վերապրում ես նրա խնդիրը ու նաեւ պետք է հոգեբան լինես նրան տրամադրելու համար: Ընդհանրապես շատ նյարդային են դարձել թե՛ հիվանդները եւ թե՛ բժիշկները: Բոլորս էլ մահկանացու ենք, հոգնում ենք օրվա ընթացքում, բայց եթե մարդը դիմել է բժշկին, պետք է նրա աշխատասենյակից բավարարված դուրս գա: Պացիենտը շատ ժամանակ ուզում է, որպեսզի բժիշկն իրեն պարզապես լսի ու հասկանա, եւ եղել են դեպքեր, որ նա ագրեսիվ տրամադրված մուտք է գործել իմ աշխատասենյակ, բայց երբ ես  հանգիստ, մեղմ պատասխանել եմ իրեն հուզող հարցերին, բավարարված, ժպիտով հեռացել է: Բժշկի համար համբերատար լինելը շատ կարեւոր գործոն է: Ես լավ էի պատկերացնում բժշկի աշխատանքային ճանապարհը, հիվանդի կյանքի եւ առողջության համար ամենօրյա դժվարին պայքարը, հասկանում էի, որ դժվար է լինելու, սակայն չընկճվեցի ու ընտրեցի հենց այդ դժվարին, ու, միեւնույն ժամանակ, պատասխանատու ու պատվաբեր աշխատանքը:  
- Որքանո՞վ  է բժշկի մասնագիտությունն օգնում կամ խանգարում հայ կնոջն ընտանիքում: 
- Եթե կազմակերպված եւ  պլանավորված ես օրդ  դասավորում, նույնիսկ կարող ես ժամանակ գտնել քո հոբբիով զբաղվելու համար: Պարտաճանաչությունը, պատասխանատվությունը, կազմակերպվածությունն ինձ փոխանցվել է հայրիկիցս, եւ ես չեմ սիրում սպասեցնել իմ պացինտներին, հերթագրված ժամին կազմակերպում եմ ընդունելությունը: Շատ դեպքերում, երբ զանազան խնդիրներով, հոգսերով տուն ես գնում, պետք է այդ ամենը պահես քո մեջ, հիվանդանոցային մթնոլորտը չփոխանցես ընտանիքիդ անդամներին: Ու սովորաբար տանը չեմ կիսվում աշխատանքային խնդիրներով: 
- Հայաստանում աչքի հիվանդությունը «երիտասարդացե՞լ է», ո՞ր տարիքային խումբն է թիրախային: 
- «Երիտասարդացել է» վերը նշված կերատոկոնուսը՝ եղջերաթաղանթի դեգեներատիվ ոչ բորբոքային հիվանդությունը, որի ժամանակ եղջերաթաղանթը հարաճուն բարակում եւ ընդունում է կոնի ձեւ: Այն հիմնականում արտահայտվում է զարգացող աստիգմատիզմով եւ կարճատեսությամբ՝ պայմանավորված տեսողության վատացմամբ: Հիվանդները գանգատվում են ակնոցի օպտիկական ուժի հաճախակի փոխելու անհրաժեշտությունից եւ կոնտակտային ոսպնյակների անտանելիությունից: Հիվանդությունների «երիտասարդացումը» կարող է պայմանավորված  լինել ինչպես գենետիկ բնույթով, այնպես էլ՝ տեղանքով, մասնավորապես, շատ է տարածված բարձրադիր գոտիներում: Դրա զարգացմանը նպաստում է նաեւ արեւի տակ շատ գտնվելը, մի խոսքով՝ հայերի մոտ այն շատ է հանդիպում: Երկրորդը կարճատեսությունն է, որի «երիտասարդացմանը», բացի հեռուստացույցը, նպաստում են նաեւ բջջային հեռախոսները, համակարգիչներն ու պլանշետները: Կարճատեսության առաջացումը երկու պատճառ ունի. երբ երեխան կտրուկ հասակ է առնում կամ հեռախոսի հետ ժամերով, երկարատեւ զբաղվում է: Ամենավտանգավորը բջջային հեռախոսն է, եւ ավելի լավ է հեռուստացույց դիտել, քան թե զբաղվել հեռախոսով:  
 
- Նախկինում ՀՀ շատ քաղաքացիներ ստիպված էին լինում վիրահատության ենթարկվելու համար արտերկիր մեկնել, սակայն այսօր միտումն այլ է. նույնիսկ այլազգի կամ սփյուռքահայ քաղաքացիներն են այդ նպատակով գալիս Հայաստան: Ինչի՞ արդյունքում հասանք նման ցուցանիշների:
 
-Մանավանդ ամռան ամիսներին շատ ենք ունենում ոչ միայն հայ, այլեւ այլազգի այցելուներ: Գալիս, այստեղ վիրահատվում են, որովհետեւ մեզ մոտ ոչ միայն գինն ավելի մատչելի է, այլեւ մեր ունեցած գերժամանակակից տեխնիկան չի զիջում արտերկրի տեխնիկային: 
 
- Կա՞ն հայտնի անձինք Ձեր կյանքում, որոնց խորհրդին մշտապես հետևում եք: Ո՞ւմ եք համարում Ձեր ուսուցիչը:
 
- Աշխատանքային պրակտիկաս սկսել եմ 8-րդ բուժմիավորուման ակնաբուժական մանկական բաժանմունքում՝ ակնաբուժության բնագավառի ամենավառ ներկայացուցիչներից հանգուցյալ Վերոնիկա Խրիստաֆորովնայի, Իրինա Իվանովնայի կողքին, որոնցից շատ գիտելիքներ եմ քաղել: Եվ հենց նրանք էլ եղել են իմ ուսուցիչները: Բայց երբ ի հայտ եկան նորագույն եւ լազերային մեթոդները, մեր երկրում կերատոկոնուս հիվանդության բուժման մեթոդը ինքներս ներդրեցինք: Այդ տարիներին վերապատրաստվել ենք շվեյցարացի գիտնական Թեոդոր Զեյլերի դպրոցում, Մոսկվայի Ֆյոդորովի անվան ակնաբուժական միկրովիրաբուժական ինստիտուտում, եւ ես նույնիսկ բախտ եմ ունեցել տեսնելու աշխարհահռչակ Ֆյոդորովին: Միասին մի գիտաժողովի մասնակցեցինք, որից հետո նա դժբախտ պատահարի զոհ դարձավ: Իմ նշածները մեծագույն մարդիկ էին, ակնաբուժության մեջ մեծ ավանդ ունեին, ստեղծել էին մի համակարգ, որտեղ իրականացվում էր ինչպես վիրաբուժություն, այնպես էլ՝ դեղորայքի արտադրություն, նույնիսկ գործիքների մշակում: Եվ մենք պարբերաբար օգտվում էինք այդ համակարգից:  Տարիներ առաջ Հայաստանում ներդրվեց կերատոկոնուսի բուժման մեթոդը, որը կոչվում է կրոսլինքինգ (Crosslinking): Կատարվում է եղջերաթաղանթի բարակած կոլագենային թելիկների խաչաձեւ ամրացում հատուկ ճառագայթների ու նյութի միջոցով: Այս մեթոդը կիրառվում է հիվանդության վատթար զարգացումը կանխարգելելու եւ տեսողությունը վերականգնելու նպատակով, եթե այն առաջին կամ երկրորդ աստիճանի է: Երրորդ և չորրորդ աստիճանների դեպքում կատարվում է եղջերաթաղանթի տրանսպլանտացիա` կերատոպլաստիկա դոնորական թաղանթով:
Մինչև այս մեթոդը Հայաստանում կիրառելի բուժիչ կամ կանխարգելիչ որեւէ այլ մեթոդ չկար: 2003թ. շվեյցարացի գիտնական Թեոդոր Զեյլերը, հայտնաբերելով կրոսլինքինգը, օգնեց աշխատունակ տարիքի միլիոնավոր մարդկանց պահպանել եւ որոշ չափով լավացնել տեսողությունը:  Վիրահատությունը կատարվում է տեղային ցավազրկմամբ, տեւում է մեկ ժամ: Առաջին կես ժամում եղջերաթաղանթը հագեցվում է ռիբոֆլավին եւ դեքստրան նյութերով, հաջորդ կես ժամում դրանց ավելացվում է նաեւ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթը (Special Laser):
- Բժշկուհի՛, հասցնո՞ւմ եք աշխատանքին զուգահեռ մասնակցել վերապատրաստումների:
-Իհարկե մասնակցում եմ, եւ դրա մասին արդեն վերեւում նշեցի: Նախկինում, եթե նոր սարք էր ներդրվում մեզ մոտ, պետք է պարտադիր վերապատրաստվեինք: Իսկ այս օրերին արդեն  հիմնականում միջազգային գիտաժողովների ենք մասնակցում, որովհետեւ անչափ կարեւոր է փորձի փոխանակումը, նորարությունների մասին միշտ տեղեկացված լինելը: Բժշկությունն այնպիսի գիտություն, մասնագիտություն է, որ պետք է միշտ համընթաց քայլես նորարություններին: Եթե 3-4 օր չկարդաս, չծանոթանաս նորություններին, կլճանաս, կդոփես տեղում: Ակնաբուժությունը մեր երկրում այնպիսի զարգացում է ապրել, որ մեզ մոտ իրականացվում են հնարավոր բոլոր տեսակի ակնաբուժական միջամտություններ եւ բուժում: 
- Բժշկուհի՛, ոսպնյակների կրո՞ւմն եք ճիշտ համարում, թե ակնոցի:
 
-Ես ունեմ արդեն 19-20 տարվա աշխատանքային փորձ, երկար տարիներ աշխատել եմ մանկական բաժանմունքում եւ գիտեմ, որ, մանավանդ հեռու մարզերում, աղջիկները բարդույթավորված են ակնոց կրելու հարցում: Բայց ժամանակները փոխվել են, եւ մարդիկ գիտակցում են, որ 18 տարիքային շեմը լրանալուց հետո, ուշ թե շուտ, կհրաժարվեն ակնոց կրելուց: Այսօր կան ոսպնյակներ, որոնք ազատում են ակնոց կրելու խնդրից, եւ բարձր աստիճանի կարճատեսության դեպքում մեկ-մեկ գերադասելի է հենց ոսպնյակներ կրելը: Մենք միշտ խորհուրդ ենք տալիս, որ միաժամանակ կարող են կրել թե՛ ոսպնյակ, թե՛ ակնոց, քանի որ ակնոցը շատ հարմար է կրել. կարող ես այն հանել, ապա նորից կրել: Ակնոց  կրելու բացասական կողմն այն է միայն, որ, ինչքան կարճատեսությունը շատ լինի, ապակին այնքան ավելի հաստ կլինի: Իսկ ոմանք շատ դեպքերում ուղղակի չեն ցանկանում ինչ-որ բան կրել: Եթե աչքերի տեսանելիությունը զգալիորեն տարբերվում է, այդ խնդիրը հնարավոր չէ ակնոցով շտկել, քանի որ այդ տարբերությունը գլխացավ է առաջացնում, եւ նման դեպքերում ոսպնյակ կրելը շատ ավելի նպատակահարմար է: Ոսպնյակների բարդությունն էլ նրանց խնամքն է, օրինակ, քնելիս պարտադիր պետք է հանել. ինչքան էլ գերժամանակակից ոսպնյակ լինի, այն օտար մարմին է, արհեստական նյութից պատրաստված եւ չի թողնում, որ եղջերաթաղանթը շնչի: Կամ փոշոտ, կեղտոտ ձեռքերով աչքը տրորելու դեպքում կարող է ինֆեկցիա առաջացնել, որը կանցնի եղջերաթաղանթին: Հիգիենան շատ կարևոր է, այսինքն՝ կանոնները պետք է պահպանել խստագույնս եւ լիարժեք, հեղուկը փոխել ժամանակին, ուշադրություն դարձնել, որպեսզի  չկանգնենք ավելի բարդացած վիճակների առաջ: 
 
- Ձեր խորհուրդը մեր ընթերցողին:
-Առաջին հերթին կցանկանամ, որ առողջ, երջանիկ լինեն, հետեւեն իրենց առողջությանը: Շատ դեպքերում մեզ դիմում են արդեն շատ բարդացված վիճակներում, մինչդեռ տարին գոնե երկու անգամ պետք է կատարվի կանխարգելիչ ախտորոշում: Ու շատ դեպքերում դրան խանգարում է ոչ թե սոցիալական ծանր վիճակը, այլ վախի զգացումը: Եթե տեսնում ենք, որ մարդ ֆինանսապես ի վիճակի չէ բուժզննում անցնել, աշխատում ենք անվճար իրականացնել ախտորոշումը: Նախկինում՝ ԽՍՀՄ տարիներին, կար մշակված ծրագիր, որ երեխան պարտադիր մանկապարտեզ եւ դպրոց հաճախելուց առաջ պետք է անցի աչքերի հետազոտություն, հետագայում՝ անհրաժեշտության դեպքում, բուժզննում: Այդ տարիներին շատ մեծ դեր են ունեցել մանկավարժները, որոնք, նկատելով երեխայի վատ տեսողությունը, շատ արագ այդ մասին տեղեկացնում էին ծնողներին: Կարծում եմ՝ նվիրվածությունը մասնագիտական գործունեության մեջ շատ կարեւոր է, ու, եթե բժիշկը հիվանդին վստահություն ներշնչի, դա կօգնի, որպեսզի մարդիկ հետեւեն իրենց առողջությանը եւ լսեն մասնագետի խորհուրդները: Ես շատ եմ սիրում իմ աշխատանքը, որն ինձ հոգեկան հանգստություն է փոխանցում: 
- Ո՞րն է տեսողության պահպանման Ձեր լավագույն բանաձեւը:
- Պետք չէ, իհարկե, համեմատական անցկացնել տեսողության եւ լսողության զգայարանների միջեւ, բայց իրականում տեղեկատվությունը մարդն  առաջնահերթ ստանում է աչքերի միջոցով, որն ուղղակի կապ ունի մարդկային երջանկության, ինքնադրսեւորման հետ: Գիտնականներն էլ մշտապես պնդել են, որ մարդն արտաքին աշխարհից 90 տոկոս տեղեկատվությունը ստանում է աչքերի միջոցով: Անհատը կարող է չխոսել, չլսել, բայց եթե չի տեսնում, դրանից ավելի շատ կտուժի նրա կյանքի որակը: Ուստի կհորդորեմ բոլորին, անկախ սոցիալական վիճակից, ժամանակին դիմել բժշկի, զննում անցնել, հարկ եղած դեպքում վիրահատվել, որպեսզի կանխարգելվի հիվանդությունների հետագա զարգացումը: 
 
Page 44 of 69

Բաժանորդագրում

Բաժանորդագրվեք եւ տեղեկացեք վերջին նորություններին

Հետադարձ կապ

  • Երեւան, Հայաստան
  • Գրեք մեզ
  • This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
  • +374 (96) 329135
  • +374 (77) 029091

Գտեք մեզ

Թեգեր