Մեր կլինիկայում քայլում ենք նորարարություններին համընթաց

 Ուղիղ ու առողջ ողնաշարը մեր օրգանիզմի առողջության գրավականն է:  Այսօրվա դրությամբ քիչ շարժուն կենսակերպի եւ նստակյաց կյանքի պատճառով շատ մարդկանց մոտ ողնաշարի հետ կապված խնդիրներ են առաջանում, ինչը հանգեցնում է տարբեր հիվանդությունների եւ կեցվածքի շեղումների դեռ վաղ մանկական հասակից: Եվ միայն  մեզանից է կախված,  թե ինչպես հետագայում կզարգանան ողնաշարային հիվանդությունները. կշարունակե՞ն ավելի խորանալ, թե ժամանակին կկարողանանք կանգնեցնել դրանք ու վերադարձնել մեր ողնաշարի առողջությունը:

«Էրեբունի» բժշկական կենտրոնի Ողնաշարի ախտաբանության ծառայության բաժանմունքը հսկայական ներդրում ունի Հայաստանում վերտեբրալ վիրաբուժության զարգացման մեջ: Ողնաշարի հետ կապված խնդիրները կարող են ծագել ողնաշարի սյունը ձեւավորող մեկ կամ մի քանի բաղադրիչներում՝ մկանային հյուսվածքներում, կապաններում, հոդերում, սկավառակներում, ողերում եւ նյարդերում: Յուրաքանչյուր հիվանդությունն ունի մի շարք բնորոշ ախտանիշներ:

Ողնաշարի դեգեներատիվ փոփոխությունները նրա բաղկացուցիչ հատվածների պրոգրեսիվող մաշվածության հետեւանք են: Ողնաշարի պաթոլոգիայի առավել կարեւոր խումբ են ողնաշարի արթրոզը, միջողնային սկավառակների ճողվածքները եւ կապանների գերաճը: Տարբեր գործոնների ազդեցությամբ (մեխանիկական գերծանրաբեռնվածություն, ծերություն եւ այլն) կարող են տեղի ունենալ միջողնային սկավառակների մասնակի քայքայում եւ դոնդողանման կորիզի տեղաշարժ: Այդ ժամանակ տեղի է ունենում նյարդարմատի՝ ողնուղեղային խողովակից դուրս գալու տեղում ճնշում: Թեեւ միջողնային ճողվածքները կարող են առաջանալ ցանկացած մակարդակում, առավել հաճախ նրանք ծագում են ողնաշարի գոտկային եւ պարանոցային հատվածներում:

Տարբեր բնածին պաթոլոգիաներ եւս կարող են բերել ողնաշարի ախտահարման՝ ինֆանտիլ սկոլիոզ (ողնաշարի կողմնային թեքում), բնածին սպոնդիլոլիստեզ, ողնաշարի երկատում, մենինգոցելե եւ Առնոլդ-Կիարի մալֆորմացիա: Հիվանդության ի հայտ գալուց հետո որքան շուտ է պացիենտը դիմում մասնագիտացված օգնության, այնքան իրականացվող բուժումն առավել արդյունավետ է դառնում: Վերջնական ախտորոշման նպատակով յուրաքանչյուր պացիենտ բազմակողմանի վերլուծության է ենթարկվում բազմապրոֆիլ բժիշկ-մասնագետների թիմի կողմից: Հիմնականում բուժումն իրականացվում է վիրաբուժական եղանակով՝ ժամանակակից տեխնոլոգիաների եւ գործիքների կիրառմամբ:

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է վնասվածքաբան-օրթոպեդ, «Էրեբունի» բժշկական կենտրոնի Ողնաշարի ախտաբանության ծառայության ղեկավար ԿԱՐԱՊԵՏ ՄՈՄՋՅԱՆԸ:  Բժիշկները՝ Հիպոկրատի երդվյալները, նրանք են, ովքեր, դժվարին պահերին կանգնելով հիվանդի կողքին, կիսում են նրա դժվարությունները` կատարելով վիրահատություններ, հաճախ անհնարինը դարձնելով հնարավոր: Պարոն Մոմջյանի կատարած աշխատանքը  անգնահատելի ու անուրանալի է: Բժիշկ, ով, իր կոչմանը հավատարիմ լինելուց բացի, սիրում է իր երկիրը, գիտակցում, որ իրենից է կախված պացիենտների հետագա կյանքի որակը:

-Պարո´ն Մոմջյան, ինչո՞ւ ընտրեցինք հենց բժշկի մասնագիտությունը:

-Երբ բժիշկ դարձա, իհարկե, բժշկության հանդեպ ամբողջական պատկերացումը դեռ մեծ չէր, սակայն աշխատելու ընթացքում աստիճանաբար հասկացա, որ ունեմ մեծ պատասխանատվություն, մեծ նվիրում իմ ընտրած գործի հանդեպ:   Ես շատ ուշադիր եմ պացիենտների նկատմամբ եւ որեւէ խնդիր նկատելու դեպքում անմիջապես զգուշացնում եմ, որ անհրաժեշտ է շատ շտապ քայլեր ձեռնարկել: Սակայն, ցավոք, նրանք մեզ հաճախ դիմում են արդեն ծայրահեղ ծանր վիճակում, երբ արդեն, ինչպես ասում են, բանը բանից անցել է: Ընդհանրապես հիվանդն ինքը պիտի ձգտի տեղեկացված լինել, ցանկանա պատկերացում կազմել  իր հիվանդության մասին: Ցավոք, այսօր մեր երկրում առողջապահության համակարգում դեռ որոշ հարցեր հստակ կարգավորված չեն, եւ բժիշկներս չենք կարողանում առանց ուշացնելու իրականացնել հերթական բուժական քայլերը: Անհրաժեշտ կարգավորումները կօգնեն, որպեսզի ստեղծված իրավիճակում ճիշտ եւ արագ կողմնորոշվենք, ու վնաս չկրեն ո´չ հիվանդը, ո´չ բժիշկը:

-Բժի´շկ, Ձեր մասնագիտական ամենամեծ ձեռքբերումը ո՞րն եք համարում:

-Մեծ ձեռքբերում եմ համարում այն, որ այսօր կարող եմ ամեն տեսակի վիրահատական միջամտություն իրականացնել: Ճիշտ է, որոշ վիրահատություններ շատ քիչ են կատարվում, քանի որ մեր հանրապետությունը փոքր է: Օրինակ, մեր պրակտիկայում սկոլիոզների թիվը շատ մեծ է, բայց կան որոշ վիրահատություններ, որոնք, այսպես ասած, նոր են եւ կարող են հանդիպել մի քանի տարին մեկ: Ես ժամանակին երազում էի, որ մեր կլինիկան ունենա գերժամանակակից տեխնիկա, եւ այսօր արդեն ունենք գրեթե բոլոր անհրաժեշտ գործիքներն ու տեխնիկան, որոնք աշխարհում կիրառվում են: Եվ մենք քայլում ենք նորարարություններին համընթաց:

-Տեղյակ ենք, որ ողնաշարի ուռուցք եք վիրահատել, կհիշե՞ք այն:

-Այդ վիրահատությունն իմ պրակտիկայում հանդիպած բարդ դեպքերից էր, որն առաջին անգամ իրականացվեց մեզ մոտ եւ, փառք Աստծո, շատ բարեհաջող ավարտ ունեցավ: Ընդհանրապես այդպիսի հիվանդությամբ տառապողներ Հայաստանում շատ քիչ են հանդիպում:

-Այսօր, շփվելով երիտասարդ կադրերի հետ, ի՞նչ կարծիք եք կազմում նրանց մասին, ի՞նչ մակարդակի վրա եք տեսնում մեր ապագա բժշկությունը:

-Այսօր մենք ունենք բավականին զարգացած երիտասարդներ, որոնք ձգտում են միշտ հասնել կատարյալին, եւ հուսով եմ, որ ապագայում կդառնան լավագույն բժիշկներ: Մենք էլ մշտապես հետեւում ենք նորարարություններին, մասնակցում կոնֆերանսների, որպեսզի տեղեկացված լինենք, փորձի փոխանակում կատարենք եւ համընթաց քայլենք ժամանակի հետ: Ու նաեւ մեր գիտելիքներն ենք փոխանցում երիտասարդներին: Իրականում բուժման մեթոդիկան չի փոխվում, բայց փոխվում են մոտեցման ձեւերը:  Մեր աշխատանքի մեջ հիմնական սկզբունքային դրույթները նույնն են, պարզապես տեխնիկական հնարավորություններն են ավելի բարելավվել:

-Կարո՞ղ եք նկարագրել Ձեր բնավորության ուժեղ եւ թույլ կողմերը:

-Ես միշտ փորձում եմ մարդկանց զիջել` համարելով, որ մարդ արարածից մշտապես շատ բան կա սովորելու: Բայց  լինում  են դեպքեր, երբ զիջում եմ, հետո զգում, որ սխալվել եմ եւ փոշմանում եմ: Մարդկանց լսելու ու նրանց ասածը կիրառելու համար էլ մեծ հմտություն է պետք: Բոլոր մարդիկ հավասար են, եւ պիտի նրանց հարգես հավասարապես:

Ինչ վերաբերում է դիմելիության կուլտուրային, ապա այն մեր երկրում շատ ցածր մակարդակի վրա է, եւ ես չեմ կարողանում կազմակերպել, կարգավորել մարդկանց հոսքը, նրանց հերթագրումն ու ընդունելությունը: Բայց նման բան անհնար է տեսնել արտերկում, եւ մեր հասարակության մտածելակերպում այդ առումով լուրջ փոփոխություններ են անհրաժեշտ:  

-Որպես վերջաբան Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը:

- Մեր հասարակությանը կմաղթեմ միմիայն առողջություն, կոչ կանեմ, որ խնայեն իրենք իրենց ու ժամանակին դիմեն բժշկի, որպեսզի բուժման հետագա ընթացքն ավելի արդյունավետ լինի: Ու նաեւ համոզված եմ, որ երկրի բարգավաճումը կբերի մեր ֆինանսական կարգավիճակի բարելավման, ինչը թույլ կտա բուժկենտրոններում տեխնիկապես նոր հնարավորություններ ձեռք բերել: Սիրե´ք Ձեզ, առողջ եղե´ք: 

ՌԱԴԻՈԼՈԳԻԱՆ ԱՎԵԼԻ ՇՈՇԱՓԵԼԻ ԵՎ ՀԱՎԱՍՏԻ Է ԴԱՐՁՆՈՒՄ ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄԸ

 Ռադիոլոգիան բժշկագիտության անընդմեջ զարգացող ոլորտներից է, այն այսօր աշխարհի զարգացած երկրներում լիակատար առանձին բժշկական դիսցիպլինա է, որն իր ենթաբաժիններով ընդգրկում է գրեթե բոլոր օրգան-համակարգերը: Եվ այդ առաջընթացի շնորհիվ է, որ դեռեւս մի քանի տարի առաջ անհաղթահարելի թվացող հիվանդություններն այսօր հնարավոր է վաղ ախտորոշել եւ բուժել: Ռադիոլոգիայի հիմքերը դրվել են շատ վաղուց, երբ ռենտգեն պատկերների հսկողության ներքո բժիշկները փորձում էին կատարել նվազագույն վիրահատական միջամտություններ:

Ռադիոլոգիայի զարգացումն աշխարհում առավել ակնառու դարձավ վերջին 30 տարիների ընթացքում` կապված բժշկական տեխնոլոգիաների զարգացման, մասնավորապես` ախտորոշիչ զանազան սարքավորումների հայտնաբերման եւ կլինիկական պրակտիկայում դրանց լայնորեն կիրառման հետ: Ժամանակակից սարքավորումների օգնությամբ այսօր կարելի է ամենավաղ փուլերում գտնվող քաղցկեղային հիվանդությունները ժամանակին ախտորոշել, եւ այս դեպքում հիվանդը հաջողությամբ բուժվելու լավ հնարավորություններ կունենա: Ռադիոլոգիայում «մոգական» ինչ-որ բան կա. այն մարդու օրգանիզմ թափանցելու եւ նրա ներքին օրգանները հետազոտելու հնարավորություն է տալիս՝ մաշկի վրա որեւէ կտրվածք չկատարելով: Յուրաքանչյուր հիվանդ մյուսներից տարբերվում է, եւ անչափ հետաքրքիր է ամեն մեկին հետազոտելը: Ռադիոլոգիան մշտապես զարգացող ճյուղ է, որը կարելի է դիտարկել երկու` մասնագետների որակավորման ու սարքավորումների հագեցվածության տեսանկյունից: Հայ ռադիոլոգները բավականին կոմպետենտ են ու նաեւ տիրապետում են Հայաստանում առկա բոլոր սարքավորումներին: Բավականին հաճախ հենց ռադիոլոգն է հիվանդի մոտ ծանր հիվանդությունն ախտորոշում, եւ հենց ինքն էլ ստիպված է լինում այդ մասին հայտնել հիվանդին, ամեն ինչ բացատրել: Իսկ դա անչափ դժվար քայլ է հատկապես այն դեպքում, երբ ռադիոլոգը զգացմունքային մարդ է:

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է «Սուրբ Աստվածամայր» բժշկական կենտրոնի բժիշկ-ռադիոլոգ (2008թ.-ից մինչ օրս` ռենտգեն բաժանմունքում, 2013թ.-ից մինչ օրս` համակարգչային շերտագրում բաժանմունքում), ինչպես նաեւ, համատեղության կարգով, «Կարմիր բլուր» պոլիկլինիկայի ֆլյուրոգրաֆիայի բժիշկ-ռադիոլոգ, ՀՀ ռադիոլոգների ասոցիացիայի անդամ ՍԵՐԳԵՅ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ, ում հետ զրույցը ծավալվեց  ռադիոլոգի գրավիչ մասնագիտության շուրջ:   Բավականին բանիմաց եւ գիտակ մասնագետն աշխատանքին վերաբերվում է մեծ պատասխանատվությամբ, հոգատար է, ուշադիր, ինչի համար էլ վայելում է իր բոլոր պացիենտների վստահությունը: Չնայած երիտասարդ տարիքին, մեր զրուցակիցն ունի բավականին լուրջ աշխատանքային փորձ եւ կատարյալ մարդկային որակներ:

-Պարո´ն Գրիգորյան, որո՞նք էին ռադիոլոգիան որպես նեղ մասնագիտություն ընտրելու շարժառիթները:

- Ես միշտ հակված եմ եղել կյանքում գտնել ստույգ պատասխաններ, իսկ ռադիոլոգիան  հնարավորինս  տալիս է դրանք: Սա բժշկության այն ճյուղերից է, որն ավելի շոշափելի եւ հավաստի է դարձնում ախտորոշումը: Կարծում եմ` հենց ռադիոլոգիայի հիմքում են ապացուցողական բժշկության  հիմնադրույթները:

-Բժիշկ, ի՞նչ մակարդակի վրա է գտնվում ռադիոլոգիան Հայաստանում:

-Վերջին տասնամյակի ընթացքում տեխնիկական զարգացման վրա հիմնված բոլոր գիտությունները, այդ թվում` ռադիոլոգիան, մեծ եւ վստահ քայլերով առաջ են ընթանում ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ` Հայաստանում: Շատ մեծ ուշադրություն է դարձվում մասնագետների վերապատրաստմանը եւ որակավորման բարձրացմանը: Հաճախակի  կազմակերպվում են սեմինարներ, կոնֆերանսներ, որոնք ապահովում են գիտելիքների եւ փորձի փոխանակում:

-Խոսենք բաժանմունքի գործառույթների մասին: Ի՞նչ ծառայություններ են մատուցվում ձեր բաժանմունքում:

-«Սուրբ Աստվածամայր»  բժշկական կենտրոնի դիագնոստիկ ծառայությունը զինված է նորագույն «Siemens» ֆիրմայի արտադրության համակարգչային շերտագրման եւ ռենտգեն  սարքավորումներով, որոնք ունեն հատկապես երեխաների համար շատ կարեւոր ճառագայթման նվազագույն չափաբաժին, եւ դրանց շնորհիվ հետազոտությունները կատարվում են ամբողջ ծավալով: Իրականացվում են գլխի, կրծքավանդակի, որովայնի եւ կոնքի օրգանների, ոսկրային համակարգի, ստամոքս-աղիքային տրակտի եւ անոթային համակարգի կոնտրաստային լայնածավալ հետազոտություններ: Կլինիկան, ունենալով մանկաբուժական մասնագիտացված ուղղվածություն, հիվանդությունների ախտորոշման հարցում նույնպես ունի հարուստ եւ բազմամյա փորձ:

- Կարծիք կա, որ ճիշտ ախտորոշումն արդյունավետ բուժման առաջին գրավականն է: Ըստ Ձեզ,  նորագույն մեթոդները մեկը մյուսին լրացնո՞ւմ   են, թե՞փոխարինում:

 -Այո´, իհարկե ճիշտ ախտորոշումը հիվանդության բուժման գրավականն է: Սակայն շատ կարեւոր է բուժող բժշկի համար հիվանդի անամնեստիկ տվյալները` ճիշտ եւ արդյունավետ հետազոտման տեսակը ընտրելու համար:

 Բոլոր գործիքային հետազոտություններն ունեն որոշակի ցուցումներ եւ լրացնում են միմյանց:

-Որքանո՞վ է ուշադիր մեր հայ հասարակությունն իր սեփական առողջության նկատմամբ:

- Ցավոք սրտի, մեր հասարակությունը հաճախ դիմում է բժշկի բավականին ուշացած, ծայրահեղ դեպքերում: Դրա պատճառը, կարծում եմ, հասարակության ցածր կենսամակարդակն է, ծանր սոցիալական վիճակը եւ ոչ բավարար իրազեկումը: Եվ դա  երբեմն հանգեցնում է անդառնալի հետեւանքների: Ու ես կոչ եմ անում մարդկանց` դիմել առաջնային բժշկական օղակներ, որտեղից եւ կուղղորդվեն համապատասխան անհրաժեշտ հետազոտությունների:

Կցանկանայի առանձնակի անդրադառնալ շատ կարեւոր եւ ցավոտ թեմաներից մեկին՝ մանկական տրավմատիզմին: Վերջին տարիներին ունենք մանկական տրավմատիզմի կտրուկ աճ, ինչը պայմանավորված է երթեւեկության կանոնների կոպիտ խախտումներով, ամրագոտիների չկիրառմամբ, ավտոմեքենաներում մանկական սայլակների (baby car seat) բացակայությամբ, ինչպես նաեւ երեխաների նկատմամբ անուշադրության դրսեւորմամբ: Եվ այդ ամենի հետեւանքով, ցավոք սրտի, երբեմն ունենում ենք անդառնալի հետեւանքներ:

-Որպես վերջաբան Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը:

-Մեր հայ ժողովրդին մաղթում եմ քաջառողջություն եւ կոչ անում լինել հետեւողական առողջության նկատմամբ, միշտ ուշադրության կենտրոնում պահել երեխաներին: Թող վստահեն բժիշկներին, դիմեն նրանց ցանկացած առողջական խնդրի դեպքում: Եվ թող միշտ հիշեն, որ այսօր Հայաստանում ունենք բավականին բարձր որակի բուժսպասարկում:

Լավագույն վիրաբույժի առաջին կինը վիրաբուժությունն  է

 Լապարասկոպիկ կամ քիչ ինվազիվ վիրաբուժությունը համարվում է նորարարական վիրաբուժական մեթոդ եւ, ավանդական վիրաբուժության համեմատ, ունի մի շարք առավելություններ: Որովայնի խոռոչի եւ փոքր կոնքի օրգանների լապարասկոպիկ վիրահատությունները՝ առանց ավանդական կտրվածքի եւ նորագույն տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, բնորոշվում են հիվանդի վնասումը նվազագույնի հասցնելով, արյունահոսության քիչ հավանականությամբ, հետվիրահատական բարդությունների ցածր մակարդակով, հոսպիտալացման սեղմ ժամկետով, ապաքինման կարճ ժամանակահատվածով եւ գոհացուցիչ կոսմետիկ արդյունքներով:

Լապարասկոպիկ վիրաբուժությունն իր ոլորտում համարվում է բեկումնային եւ առավել հաճախ փոխարինում է ավանդական վիրաբուժությանը: Մի շարք վիրաբուժական միջամտությունների դեպքում այն ապահովում է բարձր ճշգրտություն եւ որակյալ արդյունք: Միեւնույն ժամանակ, լապարասկոպիկ վիրաբուժությունը պահանջում է վիրաբույժի` առավել խորը հմտություններ եւ նմանատիպ վիրահատությունների համար նախատեսված բժշկական սարքավորումների հետ աշխատելու փորձառություն:

Միքայելյանի անվան ինստիտուտում վերոնշյալ մեթոդով վիրահատվելու կարիք ունեցող անձանց տարեցտարի աճող թիվը թելադրում էր համընթաց քայլերով առաջ շարժվել: Ժամանակակից տեխնիկայով հագեցած ընդհանուր եւ լապարասկոպիկ վիրաբուժության բաժանմունքը, բուժման նորագույն մեթոդները եւ կլինիկայի բժիշկների գիտելիքների շարունակական հարստացումը հնարավորություն են ընձեռում բուժման գործընթացում ներգրավել վիրաբուժության ամբողջ սպեկտրը:

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է Միքայելյանի անվան ինստիտուտի ընդհանուր եւ լապարասկոպիկ վիրաբուժության բաժանմունքի վարիչ ԱՐՄԵՆ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ: Երկար տարիների վաստակ ունեցող եւ մեծ հեղինակություն վայելող բժիշկն իր գործի գիտակն է, բազմաթիվ մարդկային կյանքեր է փրկել եւ դեռ շարունակելու է փրկել: Բժիշկը, կենտրոնին մշտապես թարմ շունչ հաղորդելով, պահպանում է նախորդների ստեղծած ավանդույթները` բարձր պահելով Միքայելյանի անվան ինստիտուտի վաստակած կոչումը: Մարդու, առավել եւս, բժշկի համար մասնագիտությունն առաջին հերթին առաքելություն է: Լինել բժիշկ՝  նշանակում է աշխատել անձնվեր, հանդես գալ նախաձեռնողականությամբ, աչքի ընկնել խոհեմությամբ, պատասխանատվություն կրել յուրաքանչյուր արածի կամ չարածի համար:

-Պարո´ն Հարությունյան, ե՞րբ գնացիք այդ պատասխանատու քայլին, ինչո՞ւ որոշեցիք հենց վիրաբույժ դառնալ:

- Ես դեռ մանկուց ցանկացել եմ բժիշկ դառնալ եւ, երբ կանգնեցի մասնագիտության ընտրություն կատարելու խնդրի առջեւ, վիրաբույժ դառնալու աներկբա որոշում կայացրի: Այլ պատկերացում չունեի, ինձ տեսնում էի միայն վիրաբուժության ոլորտում: Ավելին, եթե ինձ նորից հնարավորություն տրվի մասնագիտության ընտրություն կատարել, առանց վարանելու կրկին կընտրեմ վիրաբուժությունը: Ոչինչ չեմ փոխի իմ կյանքում, որովհետեւ կարծում եմ` բավականին պատվավոր ճանապարհ եմ անցել, սիրում եմ ու նվիրված եմ մասնագիտությանս: Միշտ ասել եմ եւ կկրկնեմ, որ լավագույն վիրաբույժի առաջին կինը վիրաբուժությունն է, այլ տարբերակ չկա: Պետք է անհագ սիրահարված լինես մասնագիտությանդ, որպեսզի հասնես խոստումնալից եւ ցանկալի արդյունքների, որպեսզի նվիրվես ու պատշաճ կատարես աշխատանքդ:

-Բժի´շկ, որո՞նք են Ձեր ղեկավարած բաժանմունքի գործունեության հիմնական ուղղությունները։

-Մեր բաժանմունքն ընդհանուր վիրաբուժության եւ լապարասկոպիայի բաժանմունք է, որտեղ իրականացվում է ընդհանուր վիրաբուժությունն ամբողջ ծավալով` աբդոմինալ, ճողվածքների, աղիքային խնդիրների, ստամոքս-աղիքային տրակտի, լեղուղիների, եւ մեր բաժանմունքի յուրահատկությունն այն է, որ հատկանշական տոկոս է կազմում լապարասկոպիկ վիրահատությունների թիվը: Մենք արդեն 23 տարի է, ինչ օրեցօր զարգացնում ենք այդ մեթոդիկան: Ես ու մեր բաժանմունքի բժիշկները մշտապես վերապատրաստումներ ենք անցնում տարբեր երկրներում: Պետք է նշեմ, որ ես նաեւ երկար տարիներ աշխատել եմ ԱՄՆ-ի «Կոլումբիա» համալսարանում, Փարիզում, Բեռլինում, Համբուրգում եւ վերադարձել Հայաստան` աշխատանքս շարունակելու եւ ձեռք բերածս փորձը Հայաստանում կիրառելու նպատակով: Արտերկրի մասնագետների հետ մեր համագործակցությունն ունի շարունակական բնույթ, նրանց այցերը մշտական բնույթ են կրում, իրականացվում է փորձի փոխանակում, եւ մենք ամեն կերպ ջանում ենք հետ չմնալ աշխարհում անընդհատ զարգացող նորարարություններից: Նշեմ, որ մենք դարձել ենք կլինիկական բազա, ինչի արդյունքում հնարավորություն ունենք թռիչքային փոփոխություններ գրանցել եւ նորարարություններ մտցնել մեր ասպարեզ, նոր սարքավորումներ ձեռք բերել, նորագույն մոտեցումներ կիրառել մեր աշխատանքում: Ես համոզված եմ, որ այս տեմպերով առաջ ընթանալու պարագայում Միքայելյանի անվան ինստիտուտը կդառնա վիրաբուժության ասպարեզում առաջատարը: Այն արդեն իսկ լավագույններից է եւ դառնալու է այն դարբնոցը, որտեղից ծնվելու են լավագույն վիրաբույժները, քանի որ բոլոր փորձառու եւ հմուտ վիրաբույժները Միքայելյանի անվան ինստիտուտի սաներն են եղել, այստեղ ուսանած եւ աշխատած բժիշկներ են: Մեր կենտրոնն այլ ավանդույթների եւ այլ մտածելակերպի բուժհաստատություն է:

Ընդհանրապես մի քիչ դժվար է բժշկի ճանապարհը, ու այսօրվա ուսանողը պետք է գիտակցի, որ ինքը բժիշկ կդառնա 10-12 տարի ուսանելուց հետո միայն եւ պետք է պատրաստ լինի յուրաքանչյուր դժվարության, չգայթակղվի այլ բաներով: Նա պետք է սպասի իր պատվավոր ժամին, որպեսզի դրսեւորվի: Սա յուրահատուկ մասնագիտություն է, եւ ոչ բոլորին է շնորհված դառնալ լավագույնից լավագույնը:

 -Բժի´շկ, կհիշե՞ք Ձեր կատարած առաջին եւ տպավորիչ վիրահատությունը:

-Իմ կատարած առաջին վիրահատությունը եղել է պրոֆեսոր Համլետ Թամազյանի հետ, ում ես համարում եմ ոչ միայն իմ ուսուցիչը,  այլեւ իմ կյանքի կարեւորագույն մարդկանցից մեկը: Նա յուրահատուկ, մեծ մարդ էր, յուրօրինակ վիրաբույժ, ով ուրույն ձեռագրով ձեւավորեց բոլորից տարբերվող դպրոց, կադրերի դարբնոց: Իմ բախտը բերել է այն առումով, որ մեր ճանապարհները խաչվեցին, ու ես հնարավորություն ունեցա վիրաբուժություն ասվածը ընկալել լիովին: Ես լավ հիշում եմ իմ կատարած առաջին վիրահատությունը, երբ պրոֆեսորն ինձ ասաց. «Ես կօգնեմ քեզ, դու պետք է կատարես վիրահատությունը»: Ես երբեք չեմ մոռանա այդ երջանիկ պահը, որը դաջվել է իմ հիշողության մեջ: Նա ամբողջ վիրահատությունը վստահեց ինձ, եւ ես այդ վիրահատական միջամտությունից հետո վեց օր տուն չէի գնում, հիվանդին պահում էի իմ հսկողության տակ: Իսկ, երբ ամեն ինչ բարեհաջող ընթացք ստացավ, հիվանդն ապաքինվեց եւ տուն գնաց, ինձ համար այդ վիրահատությունը մնաց որպես ամենատպավորիչներից մեկը: Ի դեպ, այդ վիրահատությունից հետո մոտ վեց հազար վիրահատություն եմ կատարել: 

-Ո՞րն եք համարում Ձեր ամենակարեւոր ձեռքբերումը։

-Նախ ասեմ, որ եղել եմ լապարասկոպիկ վիրահատության ներդրողներից մեկը Հայաստանում, ինչն այն տարիներին շատ դժվար ճանապարհ էր: 1995 թվականից ի վեր մի քանի բժիշկներով տարբեր բժշկական կենտրոններում սկսեցինք միաժամանակ կիրառել նոր մեթոդիկան, երբ իրականում հասարակությունն էլ դեռ պատրաստ չէր լապարասկոպիկ վիրահատություն հասկացությանը: Վիրահատական եւ հետվիրահատական արդյունքների վիճակագրությունը բերեց նրան, որ այն հիրավի դարձավ շատ ժամանակակից եւ արդարացված մեթոդ, որն օրեցօր զարգացում է ապրում: Ես համարում եմ, որ Հայաստանում այդ մեթոդը զարգացնելու եւ լավագույն արդյունքեր ստանալու առումով բավականին ծանրակշիռ ներդրում ունեմ: Մոտ 22 տարի առաջ ձեւավորել եմ մեր բաժանմունքը, որն առաջինն է եղել Հայաստանում ապահովագրական բժշկության իրականացման առումով: Մենք առաջիններից էինք, քանի որ այդ տարիներին չկային ապահովագրական ընկերություններ, իսկ մեր բժշկական կենտրոնն այդ տարիներին ապահովագրական բժշկության շրջանակներում իրականացրեց 12-13 հազար վիրահատական միջամտություն, այսինքն` հիվանդները մատչելի տարբերակով կարողացան վերականգնել իրենց առողջությունը: Մենք ամեն օր, գիշեր-ցերեկ կատարում էինք 20-25 վիրահատություն: Ասեմ նաեւ, որ ունեմ բավականին շատ ուսանողներ, որոնք այսօր կայացած մասնագետներ են ու տարբեր բժշկական կենտրոններում պատվով եւ նվիրումով կատարում են իրենց աշխատանքը: Ես ղեկավարել եմ նաեւ Միքայելանի անվան ինստիտուտը: Ծանր տարիներ էին, բայց մեզ հաջողվեց մասնակից լինել նշանակալի նախաձեռնության, երբ համաձայնություն ձեռք բերվեց Մխիթար Հերացու անվան բժշկական համալսարանի հետ, եւ Միքայելյանի անվան ինստիտուտը դարձավ բժշկական համալսարանի կլինիկական բազան:

-Ի՞նչ կարծիք ունեք դիմելիության կուլտուրայի մասին:

-Դիմելիության կուլտուրան տարիների ընթացքում էականորեն փոխվել է. մարդիկ հասկացել են, որ պետք է վստահեն իրենց բժշկին, որպեսզի հասնեն լավագույն արդյունքների: Մարդիկ շատ են սիրում դիմել մի քանի բժշկի, ինչը ես համարում եմ նորմալ երեւույթ, եւ ընդհանրապես պետք է փոխվստահության մթնոլորտ ձեւավորվի բժիշկների եւ հիվանդների միջեւ: Եթե հիվանդը վստահի իր բժշկին, դա կօգնի մեզ հետագա բուժման գործընթացում: Շատ բան կախված է նաեւ պացիենտի ֆինանսական վիճակից, եւ ես համոզված եմ, որ, երբ բժշկական ապահովագրությունը լիովին ու ամբողջապես մուտք գործի բժշկության ոլորտ, խանգարող հանգամանքները կվերանան: Բոլորս էլ գիտենք, որ Հայաստանն այն երկրներից է, որտեղ հասարակությունը ֆինանսական խնդիրների պատճառով դժվարանում է դիմել բժշկի: Քանի որ բնակչության շատ քիչ տոկոսն է ընդգրկված ապահովագրության շրջանակներում, մենք փորձում ենք հիվանդներին օգնել բարեգործական հիմունքներով, բայց դա արդյունավետ գործընթաց չէ. բժիշկն էլ մարդ է ու պետք է վաստակի իր կատարած ծանր աշխատանքի դիմաց: Այն արտահայտությունը, որ ամենավտանգավոր բանը սոված վիրաբույժն է, միշտ էլ ակտուալ է եղել: Երբ մարդը նորմալ վաստակում է, նորմալ եւ ազնիվ է վերաբերվում իր աշխատանքին:

-Բժի´շկ, սփյուռքից դիմողներ լինո՞ւմ են:

-Այո´: Եվ նրանք հիմնականում մեր հայրենակիցներն են, որոնք, ամառային ամիսներին այցելելով հայրենիք, զուգահեռ կատարում են պլանային վիրահատություններ: Նրանց համար նախընտրելի եւ ավելի հեշտ է իրենց հայրենակցի հետ առնչվելը: Բացի այդ, մեր երկրում բուժօգնությունը համեմատաբար մատչելի է, այդ իսկ պատճառով արտերկրից ժամանած մեր հայրենակիցները բավականին մեծ տոկոս են կազմում:

-Որպես վերջաբան Ձեր մաղթանքները մեր ընթերցողներին։

-Առաջին հերթին մեր երկրին մաղթում եմ խաղաղություն, ցանկանում, որպեսզի տեղի ունեցած հեղափոխությունը տա իր պտուղները, բոլոր ասպարեզներում դրական տեղաշարժեր արձանագրվեն: Եվ ես համոզված եմ, որ այդպես էլ կլինի: Կցանկանամ, որ մեր երկրում լինի կայունություն, ամեն ոք զբաղվի իր աշխատանքով, այլ ոչ թե քաղաքականությամբ: Իսկ բոլոր բժիշկներին էլ մաղթում եմ պրոֆեսիոնալիզմ: Թող սիրեն իրենց աշխատանքը, ձգտեն միշտ կատարելագործվել: Թող մեր բոլոր ջանքերն ուղղված լինեն միայն կանխարգելիչ քայլերին: Ցանկանում եմ, որ մեր երկիրը ազատ, անկախ, հարուստ եւ զարգացած լինի, որ մեր ժողովուրդը երջանիկ ապրի հայրենի հողի վրա, որ մեզանից յուրաքանչյուրն իր երկրի մասին այնպես մտահոգվի, ինչպես իր տան, ընտանիքի մասին:

Մալայանի անվան ակնաբուժական կենտրոնը Հայաստանի ամենամեծ բազմապրոֆիլ ակնաբուժական հաստատությունն է

Տեսողության տարբեր խանգարումների շտկման մեթոդներն ամբողջ աշխարհում  պարբերաբար զարգանում ու նոր նշաձող են սահմանում, Հայաստանը եւս    անմասն չի մնում ակնաբուժության ոլորտի բոլոր առաջադեմ մոտեցումները  ներդնելուց  եւ կիրառելուց։  Վաղուց արդեն հայաստանյան ակնաբուժական կլինիկաներում կատարվում են այնպիսի վիրահատություններ, որոնք հնարավորություն են տալիս ձերբազատվել աչքի տարբեր հիվանդություններից եւ կանխարգելել որոշ հիվանդությունների զարգացումն ու  խորացումը։ 

Մալայանի   անվան ակնաբուժական կենտրոնը Հայաստանի ամենամեծ բազմապրոֆիլ ակնաբուժական հաստատությունն է`  հագեցած   ժամանակակից  սարքավորումներով, որոնցով իրականացվում է միջազգային չափանիշներին համապատասխան ախտորոշիչ, բուժիչ եւ գիտահետազոտական գործունեություն: Այս ամենը հնարավորություն է տալիս  կատարել աշխարհում առկա գրեթե բոլոր տեսակի վիրահատական միջամտությունները: Կենտրոնում աշխատում են բարձրակարգ մասնագետներ, որոնց մեծ մասը որակավորվել է արտասահմանում, մասնավորապես` ԱՄՆ-ում: Հենց նրանց շնորհիվ իրականություն են դառնում  անգամ   անսպասելի  հրաշքները. մարդկանց է վերադարձվում ամենաթանկը`աչքի  լույսը:

Ս.Վ.Մալայանի անվան ակնաբուժական կենտրոնը 1992 թվականին հանդես եկավ մի նախաձեռնությամբ, որն իսկապես լույս բերեց հայի աչքերին` մեր հայրենակիցներին հնարավորություն տալով տեսնելու եւ ապրելու լիարժեք կյանքով: Ալեքսանդր Մալայանի նախաձեռնությամբ, ով ավելի քաջատեղյակ էր երկրի կարիքների եւ առաջնահերթ խնդիրների մասին, եւ Ռոջեր Օհանեսյանի   մարդասիրական առաքելության շնորհիվ 2002թ.-ից կազմավորվեց «Հայկական ակնաբուժության աախագիծ» ԲՀ-ը, եւ  իրականացվեց «Լույս հայի աչքերին» ծրագիրը: Հայկական ակնաբուժության նախագծի կողմից իրականացված ծրագրերի շնորհիվ ակնաբուժությունն այսօր Հայաստանում առաջատար ոլորտներից մեկն է։

http://bestgroup.am/ կայքի զրուցակիցն է կենտրոնի ակնավիրաբույժ, վիրասրահի վարիչ, «Հայկական ակնաբուժության նախագիծ» ԲՀ-ի «Լույս հայի աչքերին» ծրագրում աչքի շարժական հիվանդանոցի (ԱՇՀ) ավագ ակնավիրաբույժ ԱՍԱՏՈՒՐ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆԸ. բժիշկ, ում շնորհիվ արդեն վերականգնվել է բազմաթիվ մարդկանց աչքի լույսը, կատարվել են նորագույն մեթոդներով վիրահատություններ: Նա իր հաջողության գաղտնիքը վաղուց է  հասկացել. դա սերն է իր հիվանդների հանդեպ: Կարող ես լինել հոյակապ բժիշկ, սակայն, եթե հիվանդը մարդկային վերաբերմունք չտեսնի, չի ձեւավորվի բժիշկ-հիվանդ անչափ կարեւոր փոխադարձ  կապը:

-Պարո´ն Հովսեփյան, ինչպե՞ս եւ ե՞րբ ընտրեցիք Ձեր մասնագիտությունը:

-Նշեմ, որ, չնայած հայրս ինժեներ, գյուտարար է, բայց չցանկացավ, որ ընտրեմ իր մասնագիտական ուղին: Նա ինձ մշտապես հորդորում էր, որ ընտրեմ բժշկության ոլորտը: Դպրոցն ավարտեցի 1985 թվականին եւ հինգ տարի   անց, բանակում ծառայելուց հետո նոր միայն ընդունվեցի բժշկական ինստիտուտ: Ասեմ, որ մեկ վայրկյան անգամ չեմ փոշմանել իմ ընտրության մեջ. սիրում եմ մասնագիտությունս եւ մեծ նվիրումով կատարում մասնագիտական ցանկացած աշխատանք:

-Բժի´շկ, ո՞ւմ  եք համարում Ձեր ուսուցիչը:

-Իմ առաջին ուսուցիչը հայրս է եղել. նա մանկուց ինձ դաստիարակել եւ դրել է ճիշտ ուղու վրա, որպեսզի դժվարին պահերին ճիշտ կողմնորոշվեմ: Իսկ բժշկի մասնագիտություն ստանալու տարիներին շատ են եղել դասախոսներ, եւ նրանցից ամեն մեկն ունեցել է իր լուման իմ մասնագիտության ամրապնդման եւ ընդհանուր բժշկության մեջ: Ես ավարտել եմ մանկաբուժության ֆակուլտետը, իսկ ակնաբուժության նեղ մասնագիտացման մեջ, իհարկե, իմ անմիջական ուսուցիչներ համարում եմ պրոֆեսոր Ալեքսանդր Մալայանին, Կարեն Շաղբաթյանին:

-Բժի´շկ, կարո՞ղ եք այս պահին հիշել Ձեր իրականացրած առաջին վիրահատությունը:

-Բոլոր սկսնակ բժիշկներն էլ սկսում են թեթեւ վիրահատական միջամտությունից, որն այդ պահին քեզ համար լինում է լավագույն նվաճումը: Ես էլ իմ առաջին վիրահատությունը կատարեցի 1999 թվականին`օրդինատուրան ավարտելուց հետո:

-Ունեք երկար տարիների աշխատանքային փորձ, Ձեր կարծիքով ի՞նչ մակարդակի վրա է այժմ դիմելիության կուլտուրան:

-Ինձ թվում է` բավականին քչացել են բարձիթողի վիճակները, չնայած հիմա էլ կարող ես նման դեպքեր տեսնել մեր ծրագրի շրջանակում մարզեր այցելության ժամանակ: Կան հաճախակի դիմողներ, որոնք միշտ էլ դժգոհ են ինչ-որ բանից: Լինում են, սակայն, հիվանդներ, ում մեկ աչքի տեսողությունը կորչում է, սկսում է երկրորդ աչքի տեսողությունը վատանալ, եւ միայն այդ ժամանակ են դիմում բժշկի: Ընդհանրապես կան մարդիկ, որոնք շատ ուշադիր են իրենց առողջության նկատմամբ, կան նաեւ մարդիկ, որոնց համար, այսպես ասած, սեփական առողջությունը էական չէ, կարեւորը աշխատանքն ու ընտանիքն են: Եվ նրանք ամեն ինչով կզբաղվեն, բայց ոչ իրենց առողջությամբ` այն թողնելով բարձիթողի վիճակում: Սակայն, փառք Աստծո, կարծես թե մեր հանրապետությունում պարտադիր ժամանակացույցային բուժզննումները վերականգնելու առումով դրական տեղաշարժ կա:

 -Խոսենք «Հայկական ակնաբուժության նախագիծ» ԲՀ-ի «Լույս հայի աչքերին» ծրագրի մասին:

-Ծրագիրը ստեղծվել եւ, ինչպես սկզբում պատմեցի, կյանքի է կոչվել երկրաշարժի տարիներին` պրոֆեսոր Ալեքսանդր Սերգեյի Մալայանի եւ ամերիկահայ բարերար, պրոֆեսոր Ռոջեր Օհանեսյանի համատեղ նախաձեռնության արդյունքում: Իսկ դրա նպատակը Հայաստանում ակնաբուժական ծառայությունները մարզաբնակներին հասանելի դարձնելն ու ձեռքբերովի կուրության կանխարգելումն էր: Տեսնելով, որ ակնաբուժության ոլորտում օգնության կարիք կա, ամերիկյան բարերարները սկզբնական շրջանում սկսեցին ուղարկել դեղորայք եւ տեխնիկա, իսկ, երբ արդեն պարզվեց, որ հեռավոր շրջաններում միայն դեղորայքով եւ պարագաներով բուժօգնություն ցուցաբերելով վերջնական դրական արդյունք չի ստացվում, այդ  ժամանակ արդեն շարժական հիվանդանոց ստեղծելու գաղափար առաջացավ: Այն տեխնիկապես եւ դեղորայքով հագեցած մի մեքենա է, որը կարողանում է հասնել հեռավոր շրջաններ, որտեղի բնակչությունը ֆինանսապես ի վիճակի չէ  մայրաքաղաք գալ բուժօգնություն ստանալու համար: Մեքենան Հայաստան բերվեց 2002 թվականին, իսկ 2003 թվականից սկսած` աշխատում ենք այդ ծրագրի շրջանակներում, գնում բոլոր շրջանները, կատարել ենք արդեն յոթ այց  յուրաքանչյուր մարզ: Այդ ծրագրի շրջանակում ակնաբուժական անվճար ծառայություններից օգտվում են հանրապետության բոլոր մարզերի բնակիչները: Անհրաժեշտ սարքավորումներով եւ համապատասխան մասնագետներով հագեցած Աչքի շարժական հիվանդանոցի (ԱՇՀ) նպատակն է մարզաբնակներին հենց տեղում հետազոտելը եւ բուժօգնություն ցուցաբերելը: ԱՇՀ-ում գործում է աչքի առաջային հատվածի վիրահատարան եւ երկու հետազոտման սենյակ՝ հագեցած լազերային սարքավորումներով: Բավական մեծ է այս ծրագրի դերն ու նշանակությունը ազգաբնակչության առողջության վերականգնման հարցում, եւ իմ ընդգրկվածությունն այդ ծրագրում բավական լայնամասշտաբ է:

Քանի որ մեքենան արդեն մաշվում էր, 2013-2014թթ.-ին որոշեցին հեռու շրջաններում հիմնել տարածաշրջանային հիվանդանոցներ, որոնք պետք է հագեցած լինեին այնպես, ինչպես շարժական հիվանդանոցն է: Առաջինը բացվեց Իջեւան քաղաքում, այնուհետեւ` Սպիտակում, Կապանում, վերջերս բացվեց արդեն Գյումրի քաղաքում եւ առաջիկաերկու տարվա ընթացքում պետք է բացվի Վայոց Ձորի մարզում: Ծրագրի մեջ ընդգրկվում են հաշմանդամություն ունեցող եւ սոցիալապես անապահով խավերը, որոնք ամենաշատը 1-4ամիս հերթագրվելուց հետո մեր կողմից անվճար հիմունքներով ապահովվում են նաեւ վիրահատական միջամտություններով:

-Որո՞նք են  Ձեր ամենամեծ մասնագիտական ձեռքբերումները, ուժեղ ու թույլ կողմերը:

-Ասեմ, որ ինձ համար վիրաբուժության բնագավառում վստահ քայլերով առաջ գնալը, բարդ իրավիճակներից պատվով դուրս գալն արդեն իսկ մեծ ձեռքբերում է: Իմ բնավորության թույլ կողմ կարող եմ համարել այն, որ շուտ եմ մարդկանց վստահում, ինչը երեւի իմ գենետիկայի մեջ է, բնությունից է ինձ շնորհված: Եվ ընկերներս ինձ միշտ զգուշացնում են, որ դա կարող է իմ դեմ օգտագործվել: Իսկ ուժեղ կողմ կարող եմ համարել իմ` ֆիզիկապես եւ հոգեպես դիմացկուն լինելը. երբեւէ չեմ ընկճվում հիվանդների մեծ հոսքից:

-Որպես վերջաբան, Ձեր մաղթանքը մեր հասարակությանը:

-Ցավոք, Հայաստանում ռիսկային կապիտալ գոյություն չունի, եւ ես կցանկանամ, որ մեր երկրում լինի անաչառությամբ օժտված ռիսկային ֆոնդ, որտեղ չգործի խնամի-բարեկամ հասկացողությունը, անաչառ սկզբունքով ընտրվեն նոր գաղափարներ,  դրանք ներդրվեն եւ կյանքի կոչվեն: Ըստ իս, հենց սա է հասարակության եւ տնտեսության վիճակի բարելավման ուղին: Կցանկանամ, որ մեր հասարակությունն ուշադիր լինի իր առողջության նկատմամբ, հաճախ դիմի բժշկի, որպեսզի մենք կարողանանք ժամանակին հայտնաբերել հիվանդությունները եւ արդյունավետ բուժօգնություն ցուցաբերել: Առողջ եղե´ք: